به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، هشتم شوال سالروز تخریب بارگاه ملکوتی و متبرک ائمه بقیع توسط وهابیت، روز عزا و حزن شیعیان می باشد. آنها بارگاه ملکوتی و بسیار باشکوه ائمه هدی (ع) در بقیع را با خاک یکسان کردند و قلوب صدها میلیون شیعه جهان و اهل سنّت محبّ اهل‌بیت (ع) را جریحه دار نمودند، نه تنها قبور ائمه بقیع (ع) بلکه تمام آثار تاریخی مکه و مدینه را که هر کدام نشانه‌ای از عظمت اسلام و تاریخ گویای مسلمین جهان بود به سبب افکار سفیهانه تخریب نمودند. به مناسبت سالروز تخریب قبور بقیع خبرنگار قرآن و معارف شبستان به مناسبت هشتم شوال سالروز تخریب قبور ائمه بقیع گفت و گویی با حجت الاسلام والمسلمین «محمد هادی یوسفی غروی» پژوهشگر برجسته تاریخ اسلام و استاد سطح عالی حوزه علمیه قم انجام داده که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
لطفا فرقه وهابیت را معرفی و انگیزه آنها از تخریب قبور ائمه بقیع را تشریح بفرمایید؟
تعبیر وهابیت در خصوص اینها صحیح نمی باشد. وهابیت نام مذهب آنهاست ضمن اینکه اینها تعبیر مذهب را هم قبول ندارند و معتقدند مذهب شان از نظر مذاهب فقهی مذهب حنبلی است، یعنی پیروان احمد بن حنبل از مذاهب اربعه معروف هستند و می گویند محمد بن عبدالوهاب صرفا احیاگر مذهب حنبلی است و وهابیون از پیروان محمد بن عبدالوهاب می باشند. وی از مردان قبیله عنزه از قبایل عربی سرزمین حجاز است. محمد بن عبدالوهاب همچنین از پیروان احیاگر مذهب حنابله به نام احمد بن عبدالحلیم حرانی بود که در سال 730 هجری وفات یافت. وی شاگردی به نام «محمد بن ابی بکر ابن قیم جوزیه» داشت (فوت 750 هجری) ابن قوم هم به مکتب فقهی اهل سنت حنبلی تعلق دارد. در واقع این دو از احیاگران معروف مذهب حنبلیان هستند. «احمد بن حنبل» یکی از ائمه مذاهب اربعه است که قبرش در مقابر بغداد بوده و در همان جا هم چشم از جهان بست. ما هم قبول داریم که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که بنای بر قبور مکروه می باشد. یعنی حضرت از این مسئله نهی و جلوگیری نموده اند اما یکی از مشکلات ما با اهل سنت این است، همانطور که از اسمش پیداست اهل سنت یعنی پیروان سنت نبوی، در واقع اهل سنت اشاره به شیوه زندگی حضرت محمد بن عبدالله دارند. در صورتی که مشکل اصلی ما و اهل سنت این است که آنها در خصوص برخی موارد تشدید و افراط می کنند.
چون برخی از مسایلی که در سنت بوده به معنای مستحبات است، ضمن اینکه سنت هم بر دو قسم واجب و مستحب می باشد، ولی ما بسیاری از موارد در سنت را مستحب می دانیم در حالی که آنها در این خصوص مبالغه نموده و آنها را از سنت های واجب قلمداد می کنند؛ به عنوان مثال علمای حنبل وهابی روایتی نقل کردند که پیامبر فرمودند: با کسی که سلام نکرد صحبت نکنید در حالی که این به معنای رعایت آداب اسلامی است، ولی اهل سنت این مسئله را حمل بر حرمت می کنند و فتوا می دهند به حرمت صحبت کردن با کسی که ممکن است سلام را فراموش کرده یا مسامحه کرده باشد در واقع پیروان مذهب حنبلی آن را بر حرمت حمل کردند در حالی که در مذاهب دیگری از مذاهب حنبلی، مانند شافعی و مالکی این تشددها وجود ندارد و فقط مذهب حنبلی این گونه اعتقادی دارند.
برخلاف وهابیت و اتباع ابن تیمیه، بسیاری از علمای اهل سنت زیارت نامه های مفصلی برای مدفونان بقیع به ویژه حضرت زهرا(س) و اهل بیت(ع) نوشته اند. که روی قبور بنایی ساخته نشود از اندیشه و عقاید خاص جریان ضاله وهابیت است. آنها معتقدند که وجود این بنا به نوعی مظهر عبادت است، پس نباید باشد. اما همین جای سوال دارد از کسانی خود را پیرو احمدبن حنبل می دانند چراکه خود احمد بن حنبل که پیروان اش سنگ اندیشه های او را به سینه می زنند امروز در بغداد مقبره دارد. یعنی قبر کسی که از بزرگان اندیشه وهابیت است، در بغداد مقبره دارد. طبق مدارک مسلم تاریخی، گنبد و بارگاه حرم ائمه بقیع علیهم السلام به مدت هشتصد سال بوده است و در این مدت این بارگاه در مقابل دید تمام مسلمانان از فرق و مذاهب مختلف قرار داشته است اما هیچ فرقه یا عالِم دینی از علمای جهان اسلام نسبت به وجود این بارگاه و تعظیم و تکریم آن توسط مسلمانان، اعتراضی نکرده اند. حتی در چند مرحله نیز تعمیراتی در این بارگاه صورت گرفته است.
چه رویدادهایی منجر به وقایع هشتم شوال از سوی وهابیون شد؟
وهابیون دو بار بر مدینه مسلط شدند و در هر دو بار به تخریب قبور بقیع پرداختند، در مرحله اول مسلمانان مجدد بقیع را احیاء و بازسازی کردند و در مرحله دوم با این اعتقاد که هر بنایی بر روی قبور نمادی از شرک محسوب می شود، هر آن چرا را که بر روی قبور ساخته شده بود را از بین بردند ضمن اینکه قبور بزرگانی چون ام المومنین حضرت خدیجه کبری (س) ، حضرت ابوطالب و اجداد پیامبر اکرم (ص) در قبرستان ابوطالب در مکه هم که دارای گنبد و بارگاه بودند از تخریب وهابی ها در امان نماندند، همچنین قبر ابن عباس از چهره های برجسته و بزرگ جهان اسلام هم توسط وهابیون تخریب شد.
بنای گنبد بر قبور ائمه بقیع در زمان حکومت اهل سنت از جمله ترکان عثمانی هم صورت می گرفت ولی آنها هیچ گاه مانع از بنای گنبد و بارگاه در قبور ائمه نشدند ولی وهابیون نه تنها مانع شدند بلکه تحریم هم نمودند و حتی دولتی را که مانع نمی شدند را تکفیر می کردند. وهابیون با تبرک بر قبر پیامبر اکرم (ص) و صالحان که سنت جاری در میان مسلمانان بود، مخالفت می کردند و ساختن حرم و بارگاه های قبور را حرام می دانند. آنان دو بار در آغاز تسلط بر شهرهای حجاز با حمایت و همراهی آل سعود به ویران سازی قبرها و بارگاه های حرمین دست زدند. برخلاف نظر وهابیون بنا ساختن بر قبور صالحان با قصد احترام و با هدف عبادت خداوند نه تنها مصداق شرک و بت پرستی نیست بلکه ارزش معنوی دارد و کاری مستحب است.
وهابیون در آغاز هجوم به شهرهای حجاز با سلاح فتوا و مناظره اهداف خود را در ویرانی قبرها محقق می ساختند. نخستین حمله وهابیون به رهبری سعود بن عبدالعزیز (1218 قمری) به حرمین رخ داد. وی حدود 20 روز در مکه ماند و در نامه ای به سلطان عثمانی اعلام کرد که نشانه های شرک را از میان برده است. به دنبال ویرانی بسیاری از بناها و مرقدهای مطهر ناخرسندی عمومی مسلمانان سلطان عثمانی را وا داشت که «محمد علی پاشا» را به نبرد با «سعود بن عبدالعزیز» بفرستد. محمدعلی پاشا حاکم مصر ارتشی را به فرماندهی پسرش ابراهیم پاشا روانه نبرد با وهابیون کرد و آنان مدینه را محاصره کردند و بسیاری از وهابیون را کشتند و شمار انبوهی را دستگیر کردن، سعود بن عبدالعزیز شکست خورد و تلاشش برای راضی کردن محمدعلی پاشا که او و یارانش را نزد سلطان عثمانی نفرستد، بی ثمر ماند.
پس از حمله اول وهابیون عثمانی ها بسیاری از این گنبدها را به درخواست عمومی بازسازی کردند. محمدعلی پاشا بخش های ویران شده مرقد نبوی را بازسازی نمود ولی در حمله دوم وهابیون به فرماندهی عبدالله بن سعود در هشتم شوال 1344 قمری به مدینه و دانشوران وهابی به ویرانی گنبدها و بارگاه های شهر فتوا دادند این در حالی است که برخی رفتار وهابیون در ویرانی قبرها را به دستور انگلستان دانسته اند. حالا هشتم شوال به یوم الهدم شهرت یافت و در خاطر شیعیان باقی ماند. تخریب های وهابیون منحصر به بارگاه ها نبود. آنان افزون بر ویرانی قبور بسیاری از آثار تاریخی را از میان بردند و همچنین قبر عبدالله پدر پیامبر اکرم (ص)، قبر ام البنین (س)، عبدالله فرزند امام صادق (ع) و بسیاری از قبور را تخریب کردند یا حمله به قبر حوا (ع)، تخریب قبر عبدالمطلب، ابوطالب و حضرت خدیجه(س) و حتی گنبد ابن عباس از محترمین اهل سنت نیز از دیگر اقدامات آنها بود.
در قبرستان بقیع چه کسانی مدفون هستند؟
بنا بر نقل تاریخ در این قبرستان بیش از هزار نفر از صحابه حضرت رسول(ص)، قاریان و سادات بنی‌هاشم مدفون هستند که بیشتر قبور جز چند تن معدود، گمنام و نامعلوم است هرچند که وهابیت و پیروان اش در سال 1221 هجری نیز به مدینه هجوم برده و پس از یک سال و نیم محاصره شهر، آن را تصرف کرده و اقدام به غارت اشیای گرانبهای حرم حضرت رسول(ص) و تخریب و غارت قبرستان بقیع کردند.
متاسفانه هشتم شوال سالگرد تخریب گنبدهای قبور بقیع است. در این روز نماینده ای از سوی ایران به عنوان سفیر آکردیته ارسال می شد. پدر هویدا، حبیب الله عین الملک بهایی، نخست وزیر شاه و نماینده سفارت ایران در بلاد عربی از جمله حجاز بود. در اوج این جریان از سوی حکومت پهلوی هیئتی به عربستان اعزام می شوند که سرپرست این هیئت پدر هویدا بود. وقتی به آنجا می رود مورد احترام عبدالعزیز آل سعود قرار می گیرد. جالب است که این هیئت ایرانی گزارشی تهیه می کند که حاصل آن نیز به جریان وهابیت سلفی و عادی سازی این دو رویداد تلخ است در صورتی که اگر پدر هویدا وقایع رخ داده را از نظر مردم ایران پنهان نمی کرد و مردم ایران را در غفلت قرار نمی داد، ممکن بود از وقوع این وقایع تلخ جلوگیری میشد و این مصیبت عظیم برای جهان اسلام عارض نمیشد.
ساخت حرم و بارگاه برای بزرگان در قرآن چگونه بیان شده است؟
اولین و مهم‌ترین منبع تشریع اسلامی، قرآن‌کریم است. پایه همه احکام فقهی را باید در قرآن‌کریم جست وجو کرد؛ هرچند تفصیلات آن احکام در منابع دیگر بیان شده است. از این رو به صورت منطقی باید مسأله جواز یا عدم جواز ساختن بارگاه و حرم خواندن مراقد امامان را نخست در قرآن‌کریم بررسی کنیم. در قرآن آیاتی وجود دارد که از آن می‌توان جواز ساخت حرم و بارگاه را برای بزرگان استخراج کرد که در اینجا به یکی از آن ها اشاره خواهد شد: «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَ الْآصَالِ»؛ روایات اهل سنت به نقل از پیامبر(ص) در تفسیر این آیه می گویند: «منظور این آیه، خانه های پیامبران(ص) است و خانه حضرت علی(ع) نه تنها جزء آنها بلکه از برترين آنها است».
نظر شما