آیا ابلیس اجازه حضور در صفا و مروه را دارد؟

خبرگزاری شبستان؛ سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان سلسله مباحثی در رابطه با اسرار و فلسفه اعمال و مناسک عمره با حجت الاسلام محسن ادیب بهروز، کارشناس ارشد امور حج و عضو هیئت علمی گروه معارف دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران داشته است که در گفتارهای گذشته برخی مباحث ازجمله شرایط لازم برای اثربخشی کامل عمره ذکر شد و اینک «سعی صفا و مروه»  

حجت الاسلام محسن ادیب بهروز، کارشناس ارشد امور حج در رابطه با اسرار «سعی صفا و مروه» به خبرنگار شبستان گفت: همچنان که در قبل گفته شد نگاه تک بعدی به هر بخش از اعمال حج نمی تواند آن نتیجه مطلوب و مورد انتظار را به دست بدهد. حتی در بعد عملی نیز اگر انسان بخواهد تک تک به اعمال حج بنگرد به این آثار دست نمی یابد. اما اگر مجموع این اعمال در کنار هم و به صورت پیوسته مدنظر قرار بگیرد می توان به این نتیجه رسید که هر جزئی در راستای رسیدن به یک نتیجه کلی است. 

وی افزود: منظور از عمره مفرده، عمره ای است که زائر در ادامه آن اعمال حج واجب را انجام نمی دهد و همچنین در ماههای غیرحج به این سفر مشرف می شود. یا در صورت تشرف در ماههای حج، به اعمال حج واجب نمی پردازد. این عمره اگر به شکل صحیح و خودآگاه انجام شود با توجه به تعابیر نقل شده در متون دینی ما، «کفاره للذنوب» است یعنی باعث ایجاد یک حایل و پوشش میان آثار گناهان انسان و شخصیت او می شود و فرد می تواند از این فرصت طلایی به دست آمده برای از بین بردن آثارگناهان استفاده کند. پس هدف در عمره ایجاد این حایل و مانع میان خود و گناهان است تا زائر بتواند رفتارهای خود را در جهت الهی انجام بدهد. 

دل کندن از«صفا و مروه» به بهای کدام لذت؟  

این کارشناس ارشد امور حج اظهار کرد: مجموعه اعمال عمره با احرام آغاز می شود و اولین عمل اصلی و اساسی نیز طواف است که آثار خاص خود را دارد. نماز طواف نیز، آثار طواف را تکمیل می کند به همین جهت می گوییم که نماز بدون طواف یا طواف بدون نماز آن اثر خاص را نخواهد داشت. به عنوان مثال اگر زائری بدون انجام طواف، در مسجدالحرام نماز به جا آورد یا طواف مستحبی انجام دهد بدون این که نماز بجا بیارد، نتیجه مطلوب را نمی گیرد. در بعد فقهی نیز اگر زائر، طواف صحیح اما نماز باطل داشته باشد یا برعکس آن اتفاق بیفتد، نمی تواند به نتیجه پیش بینی شده برسد. پس «طواف صحیح همراه با نماز صحیح» من را به آن نتیجه می رساند و در این صورت است که آن فاصله میان من و گناهان به وجود می آید چون من در طواف تمرینی را آغاز کردم برای اینکه هر چند برای چند لحظه ارتباطی با خالق برقرار کنم و اگر این ارتباط برقرار شد، جدایی آثار گناه از من نیز حاصل می شود.

حجت الاسلام ادیب تصریح کرد: برای تثبیت این جدایی، و نهادینه کردن آن، زائر می بایست عمل« سعی میان صفا و مروه» را انجام دهد. در بحث فقهی«سعی» به این معناست که زائر به کوه صفا رفته و از آنجا تلاشی را (در قالب راه رفتن با آدابی خاص) به سمت مروه آغاز می کند. این رفتن از صفا به مروه باید7 مرتبه تکرار شود اما این، تکرار یک عمل در 7 مرتبه نیست بلکه به معنای این است که من یک نقطه شروع دارم که باید از آن به نقطه پایان و مقصد برسم و رسیدن به مقصد، از طریق طی کردن این مسیر در 7 مرتبه حاصل می شود. لذا اگر زائری بین تعداد دورهای «سعی» شک کند، عمل سعی او باطل است چرا که باید با خودآگاهی این کار را انجام داد. یا اگر به جای 7 مرتبه 6 یا 8 مرتبه انجام بدهد باز سعی باطل است. به عبارت دیگر آن عمل به نتیجه نرسیده و زائر برای تثبیت آنچه که در طواف به دست آورد (جدایی آثار گناه) موفق نبوده است.

 ابلیس؛ در صفا و مروه حضور دارد

وی در ادامه یادآور شد: من در طواف عمره، ارتباط خود را با گناهان برای مدتی قطع کردم، امااین قطع رابطه را چرا و چگونه باید تثبیت کرد؟ دلیل لزوم تثبیت اینست که من به این تثبیت نیاز دارم. اما در رابطه با چگونگی تثبیت باید گفت در روایات ما آمده است که «مسعی» یعنی مکانی که عمل سعی در آن انجام می شود، مکانی است بین صفا و مروه که ابلیس و ذریه و عوامل او اجازه و امکان ورود به این منطقه و محدوده را دارند، برخلاف محیط و فضای اصلی خود مسجدالحرام که آنجا اجازه و امکان ورود ندارند. پس من در فضای اصلی مسجدالحرام برای ایجاد رابطه با معبود واکسینه هستم و شرایط این مصونیت نیز فراهم شده است و از طرف ابلیس هیچ وسوسه ای متوجه من نیست مگر وسوسه های انسانی. یعنی انسانهایی که در اطراف من و در این محیط هستند،می توانند مانع رسیدن من به مقصد شوند والا از سوی ابلیس و غیرانسان هیچ گونه صدمه ای بر من وارد نمی شود چون اجازه ندارد.

این کارشناس ارشد امور حج افزود: اما برخلاف مسجدالحرام در محیط سعی (مسعی) ابلیس مانعی برای ورود ندارد و می تواند  حضور پیدا کند وقتی هم حضور پیدا می کند، مبارزه ای را با زائر آغاز می کند برای این که بتواند دستاوردهای او را از بین ببرد و این مبارزه در قالب رفتارهای گوناگونی که در مسعی، امکان اجرای آنها هست ظاهر می شود. یعنی برای هر فرد، به تناسب حال و هوای او مانع و وسوسه ایجاد می کند.

وی در تشریح این مبارزه میان ابلیس و زائر بیت الله الحرام گفت: زائر در این مبارزه تلاش می کند تا پیروز شود یعنی آنچه به دست آورده است حفظ کند.دستاورد زائر در این سفر را می توان به تعابیر گوناگون مطرح کرد از جمله این که بگوییم او موفق به قطع رابطه میان خود و آثار گناهان و ایجاد رابطه با معبود شده یا مثلاً ثوابی به دست آورده یا فرد دیگری این تعبیر را بکار ببرد که زائر به انجام عمل عبادی عمره موفق شده است، اما به هر حال همه متفق القول هستند که زایر به یک «نتیجه خاص » دست یافته و این نتیجه باید ماندگار باشد. چون زائر اگر آن را تثبیت نکند نمی تواند منتظر پیامدها و دستاوردهای بعدی باشد. بنابراین با دشمن درگیر می شود و این درگیری در همان دور اول «سعی» آغاز می شود.

ادامه دارد...