برخورد با مسائل از طریق فقه فردی ما را به انفعال می کشاند

حجت الاسلام مصطفی جمالی، عضو هئیت علمی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در خصوص نقش حوزه های علمیه در تولید علم و تحول علوم انسانی گفت: ابتدا باید دید رسالت اولیه حوزه چیست و نسبت آن را با تولید علم مشخص کرد.
وی با بیان اینکه ما در جامعه اسلامی خود حداقل دو نهاد علمی به نام حوزه و دانشگاه داریم، ادامه داد: شاید تکلیف تحول علوم انسانی متوجه حوزه نیست، اگر چه یک پایه آن که علوم اسلامی است و در دین و معارف آن گذاشته شده که علی القاعده حوزه متولی آن از این باب است اما نمی توان توقع داشت که تولید علوم انسانی تنها بر عهده حوزه باشد و این تصور غلطی است.
حجت الاسلام جمالی عنوان کرد: اگر بخواهیم در سطح کلان به این موضوع نگاه کنیم، برای رسیدن به تمدن اسلامی به سه لایه از ادراکات نیازمندیم؛ نخست اندیشه دینی، فقه اجتماعی، فقه حکومتی و تمدنی است که باید به نظام شبکه علوم تبدیل شده و سپس تبدیل به مدل ها و الگوهای ناظر به عینیت شود.
وی تصریح کرد: امروز در جامعه ما مدل ها و الگوهایی وجود دارد که باید در این الگوها از یک سو اسلامیت تمام شده باشد و از سوی دیگر متکفل توسعه ایران باشد و سپس این الگو در سطح کشور به الگوی ایرانی اسلامی و در سطح جهانی به الگوی جهانی اسلامی تبدیل شود.
عضو هئیت علمی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم با بیان اینکه برای رسیدن به این الگو باید به شبکه علوم در گام اول دست یافت که بیشتر دانشگاه باید متکفل آن شود، گفت: مبانی و پیش فرض های علوم انسانی از دین باید اخذ شود تا بگوییم علوم انسانی، دینی شده است لذا حوزه متکفل این لایه از تولید علوم انسانی است و باید نظامات دین را استنباط کرده و فقه اجتماعی ما در تعبیر جامع استنباط شود.
وی با بیان اینکه حوزه های علمیه تا پیش از انقلاب اسلامی در حوزه فقه فردی بیشتر فعالیت می کردند، ابراز کرد: پس از انقلاب از آنجا که حکومت اسلامی شد و در پی مطالبات جدی بنیانگذار کبیر انقلاب و رهبری، حوزه به سمت استنباط فقه حکومتی و اجتماعی به معنای نظامات رفت که باید آن را در سطح کلان از دین استخراج کرد و مبتنی بر آن تولید علوم انسانی است، اینجاست که وحدت حوزه و دانشگاه معنا پیدا می کند.
حجت الاسلام جمالی تاکید کرد: استنباط فقه نظامات کار جدی است که حوزه ها بعد از انقلاب با آن رو به رو شدند و باید پاسخ دهند؛ امروز نمی توان با فقه فردی با مسائل برخورد کرد چرا که در این صورت به طور حتم به انفعال کشیده می شویم.
عضو هئیت علمی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم یادآور شد: باید نظام احکام را با یکدیگر بررسی کرده و به صرف استنباط گزاره های دین اکتفا نکنیم و به سمت مسائل مستحدثه برویم؛ در این صورت این نظامات می تواند پایه تحول علوم انسانی باشد.
پایان پیام/