امام صادق (ع)، چطور مشت اعتدال و اسراف را باز کردند؟

خبرگزاری شبستان: قرآن حکیم در آیات 29 و 30 سوره اسراء می فرماید: "وَ لَا تجَْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلىَ‏ عُنُقِکَ وَ لَا تَبْسُطْهَا کلُ‏َّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا محَّْسُورًا * إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ کاَنَ بِعِبَادِهِ خَبِیرَا بَصِیرًا / هرگز دست خود را بسته بر گردن خویش مساز و آن را به یک باره باز مگشا که مورد سرزنش قرار می گیری و از کار فرو می مانی. پروردگارت برای هر کس که بخواهد روزی او را گسترش می دهد یا تنگ می سازد، او به بندگان خود آگاه و بیناست."
اما "غل" به زنجیری می گویند که با آن اعضای بدن را می بندند و مقصود از جمله "مغلوله الی عنقک" این است که دستت را آنچنان مبند که امکان باز شدن برای آن نباشد. تو گویی دستت را با زنجیر به گردنت بسته اند و این جمله، کنایه از آن است که آنچنان به بخل میل مکن که چیزی از تو به دیگران نرسد. "محسورا" به معنی فرومانده از کار است.
 

مسلمان حقیقی، راه سوم را برمی گزیند
موضوع انفاق و همکاری با جامعه یکی از اصول دین مبین اسلام است ولی این پدیده اخلاقی، بسان دیگر پدیده ها باید در چارچوب اعتدال قرار گیرد نه مانند افراد بخیل و خودخواه همه چیز را برای خود بخواهد و درهم و دیناری را به دیگری ندهد و به اصطلاح امروزی، دست دهنده نداشه باشد و نه مانند افراد مسرف که حتی در انفاق اسراف کند و چیزی برای خود و فرزندانش نگذارد و همه را به این و آن بدهد و سرانجام مورد سرزنش بستگان و فرزندان و خانواده قرار گیرد، حتی دستمایه ای نیز برای خود نگه ندارد تا بتواند به کار و کسب خود ادامه دهد و سرانجام از زندگی بریده شود.
در واقع مسلمان حقیقی باید راه سومی را برگزیند بین بخل و اسراف و آن حد وسط است. در عین انفاق، خود و زیردستان خود را نیز در نظر بگیرد. در آیه دیگر این حقیقت به این گونه منعکس است:"والذین اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یقتروا و کان بین ذلک قواما / بندگان خدا کسانی هستند که به هنگام انفاق نه اسراف می ورزند و نه سختگیری می کنند بلکه حد وسط را انتخاب می کنند."
 

عیار امام صادق (ع) درباره اسراف و بخل و اعتدال
کلینی از عبدالملک بن عمرو نقل می کند: امام صادق (ع) آیه "والذین اذا انفقوا" را تلاوت کردند آن گاه معنی آیه را با عمل خاصی در نظر ما مجسم کردند. امام (ع)، دست مبارک را بردند ومشتی ریگ را برداشتند و دست خود را محکم فشردند، به گونه ای که چیزی از آن نریخت. فرمودند" این همان "تقتیر" است که خدا در کتاب خود گفته است. پس آن مشت ریگ را ریختند و مشتی دیگری از سنگریزه ها را برداشتند. سپس همه را رها کردند و چیزی در کف دست نماند. در آن حال فرمودند این همان اسراف است. آنگاه مشت دیگری را گرفتند. کمی دست شان را باز کردند قسمتی از آن را ریختند و بخشی در دست شان باقی ماند. فرمودند این همان قوام و اقتصاد و اعتدال است.
برگرفته از: مثل های آموزنده قران – در تبیین پنجاه و هفت مثل قرآنی – آیت الله شیخ جعفر سبحانی
پایان پیام