گنجینه باستانی زیویه در معرض دید کردستانی‌ها قرار گرفت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از سنندج، پیش از ظهر امروز(28اردیبهشت) و با حضور نماینده رهبر معظم انقلاب در استان کردستان و همزمان با سالگرد سفر پرخیر و برکت مقام معظم رهبری به استان و آغاز هفته میراث فرهنگی شاهد به نمایش گذاشته شدن 40 اثر باستانی از گنجینه زیویه سقز در موزه شهر سنندج بودیم.

نسرین زه‌تاب، امین اموال موزه ملی ایران در مراسم رونمایی از این آثار نفیس و گنجینه ملی در موزه سنندج، اظهار داشت: مردم کردستان دارای جایگاه ویژه‌ای در عرصه فرهنگ، هنر و تمدن ایران زمین بوده و خدمات شایان توجهی را برای اعتلای فرهنگ، تمدن و هنر این سرزمین ارائه کرده‌اند.

وی افزود: آثار 2 هزار و 700 ساله زیویه سقز نمادی از هنر، فرهنگ و تمدن مردمان این خطه از کشور است که علاوه بر اینکه مایه فخر و مباهات برای همه ایرانیان است و چشم هر بیننده خارجی را نیز به خود جلب کرده است.

زه‌تاب، خاطر نشان کرد: از امروز به مدت یک ماه شاهد به نمایش گذاشتن 40 اثر نفیس زرین، سیمین، سفال، عاج فیل و مفرغ از گنجینه تپه باستانی زیویه هستیم که این آثار فقط در نمایشگاه‌های خارج از کشور و برای افراد خاص به نمایش گذاشته می‌شود و برای نخستین بار نیز برای مردم کردستان نیز به عنوان صاحبان این فرهنگ، هنر و تمدن غنی به نمایش گذاشته شده است.

وی افزود: هنر ویژه و کنده‌کاری‌های ناب مردمان باستان در منطقه کردستان بر روی عاج فیل در هیچ تمدنی مانندی نداشته و آثار باستانی 2 هزار و 700 ساله زیویه نمایانگر هنر، فنون والا و ذوق هنری مردمان این خطه طی هزاران سال تاریخ و تمدن دارد و باید این آثار گرانبها برای آیندگان حفظ شود.

گنجینه باستانی زیویه در موزه سنندج واقع در خیابان امام خمینی(ره) این شهر در صبح و بعدازظهر به مدت یک ماه پذیرای علاقه‌مندان به فرهنگ، تاریخ و تمدن مردم کردستان خواهد بود.

در قرن هفتم قبل از میلاد شهر زیویه یکی از نواحی آباد بوده است و در کتیبه ای که از سال ششم سلطنت سارگون دوم بدست آمده نام ( ایزیویه)پایتخت مملکت مانناها برده شده است که با محل زیویه، در چهل کیلومتری شرق سقز در استان کردستان و در جنوب دریاچه ارومیه مطابقت دارد.

از این ناحیه مجموعه نفیسی از اشیاء طلا، سفال و عاج بدست آمده که هر یک به نوع خود منحصر به فرد است. صفحات طلا که برای پوشش و زینت اشیاء دیگر به کار می رفته است در این حفریات پیدا شده و این صفحات با نقوش فرشتگان، حیوانات و انسان ها به طور برجسته تزیین شده اند.

بر روی یکی از این صفحات نقش مردی مشاهده می شود که در حال نزاع با یک شیر است و روی صفحه دیگری نقش اسب بالداری که در دو طرف درخت زندگی به طور برجسته نشان داده شده و مجسمه های مختلفی از طلا و مفرغ به شکل حیوانات همچون عقاب و اسب نیز بدست آمده است.

جام نقره با نقش حیوانات کنده شده روی لبه آن، غلاف شمشیر زرین، پیشانی بند طلایی با نقوش گل های هشت پر، مجموعه زیبایی از عاج با نقوش حیوانات مختلفی همچون بزکوهی و غزال را می توان از دیگر وسایل کشف شده در حفریات این منطقه دانست.

یکی از نقوش اساسی که بر روی عاج های مکشوفه یافت می شود شکل درخت زندگی است که دو طرف آن نقش حیوان بالدار با سر انسان مجسم شده و تعداد آن ها از همه آثار مکشوفه بیشتر است. نوع دیگری از این عاج ها با نقوش فرشتگان در حال حرکت، شخصیت های مختلف با ملتزمین، جدال انسان با گاو و شیر می توان مشاهده کرد که با ریزه کاری های دقیق در فواصل معین ساخته شده و سبک لباس، طرز آرایش مو و کلاه افراد منقش شده نشان می دهد که این تمدن دارای تعاملات فرهنگی با دیگر ملل همسایه بوده و از نظر هنری و توجه به ظرافت های هنری یکی از ملل مترقی بوده است.

صفحات دیگری از عاج در این مجموعه دیده می شود که با نقش انسان در حال راندن ارابه های دو اسبه و چهار اسبه تزیین شده که یراق بندهای اسب ها و آرایش سر آن ها با نقوش برجسته تخت جمشید که صدها سال بعد از این دوره ساخته شده است قابل مقایسه و الهام بخش است.

از دیگر آثار بدست آمده می توان به دست بندهای زرین از جمله دست بندی که دو سر آن به شکل شیر است و به وسیله سنجاقی باز و بسته می شود اشاره کرد که هم اکنون در موزه لوشرن است.

النگویی با دو سر به شکل مار و النگویی با دو سر قوچ با ظرافت و زیبایی منحصر به فرد که حلقه آن به شکل نی پیچ قلیان است، گردنبندی طلایی با آویزی به شکل چشم که از زیر آن نیز چهار زنجیر کوتاه آویزان است و گردنبندی با آویزه هایی به شکل حیوانات مختلف که در موزه ایران باستان است.

قسمتی از یک گردنبند طلایی با نقش برجسته حیوانات که بر روی چشم و گوش آنان اشیاء فیروزه ای رنگ به کار برده شده و پلاکی از طلا که در موزه متروپولیتن نیویورک نگه داری می شود که بر روی آن نقش دو شیر وجود دارد که فقط دارای یک سر هستند از دیگر آثار گرانبهای این مجموعه هستند.

از آثار مهم که حکایت از مهارت و ظرافت کار هنرمندان این منطقه می کند یک دستکش طلایی و سر طلایی یک عقاب است که هم اکنون در موزه ایران باستان چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

کمربند زرینی با نقش دو شیر نیز از دیگر آثار مکشوفه این منطقه است که در حال حاضر در موزه فیلادلفیا آمریکا نگه داری می شود.

(با مطالعه کتاب تاریخ تمدن و فرهنگ ایران قبل از اسلام تألیف دکتر احمد تاج بخش و دیگر آثار در این زمینه)

گزارش و تحقیق از خبات ساعدی 

پایان پیام/