حکم روزه در یوم الشک چیست؟

خبرگزاری شبستان: از جمله نقاط تردید و ابهامی که هر سال با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان برای روزه داران پیش می آید روزه داری در روزی است که اصطلاحا در ادبیات روزه داری به آن یوم الشک می گویند، روزی که نمی دانیم متعلق به شعبان است یا رمضان. طبیعتا سؤالی که برای مؤمنان پیش می آید حکم روزه داری در این روز است. آنچه در ادامه می آید فتاوا و نظرات برخی از مراجع تقلید در این باره است.
آیت الله نوری همدانی:
روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان واجب نیست روزه بگیرد و اگر بخواهد روزه بگیرد ، نمی تواند نیت روزة رمضان کند ولی اگر نیت روزة قضا و مانند آن بنماید و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده ، از رمضان حساب می شود.اگر روزی را که شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان ، به نیت روزة قضا یا روزة مستحبی و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است ، باید نیت روزة رمضان کند .
آیت الله صافی گلپایگانی:
در پاسخ به استفتای اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده، در این صورت اگر نیّت رمضان کند روزه اش صحیح است؟ وظیفه چیست؟ پاسخ داده اند: در فرض سؤال نیّت روزۀ رمضان کند و روزه صحیح است.
در پاسخ به این سوال که اگر کسی یوم الشک را روزه نگیرد و بعد از ظهر معلوم شود ماه رمضان است و عمداً امساک نکند حکم او چیست؟ پاسخ داده ند: در فرض سؤال اگر امساک نکند معصیّت کرده ولی کفّاره ندارد و قضاء کافی است
این مرجع تقلید در پاسخ به این استفتاء که اگر کسی عقیده پیدا کرد روز اوّل ماه مبارک رمضان است از همین رو، نیّت روزه کرده امّا در وسط روز، متوجّه شد آن روز، روز اول ماه مبارک نیست بلکه فردای آن روز، روز اول رمضان است آیا می تواند نیّتش را به روزه ای دیگر تبدیل کند یا خیر؟ پاسخ مثبت داده اند.
آیت الله خامنه ای:
در پاسخ به این سوال که اگر پیش از ظهر اعلام کردند که امروز اول ماه رمضان است؛ تکلیف روزه آن روز چه مى‏شود؟ فرموده اند: اگر مبطلات روزه را مرتکب نشده، بنابر احتیاط واجب باید نیت روزه کند و روزه بگیرد و بعداً نیز آن روز را قضا کند و اگر یکى از آنها را مرتکب شده، روزه او باطل است؛ ولى (به احترام ماه رمضان) باید تا اذان مغرب از کارى که روزه را باطل مى‏کند، خوددارى نموده و بعد از ماه رمضان آن روز را قضا کند.
آیت الله مکارم شیرازی:
یوم الشّک یعنى روزى که انسان شک دارد آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، روزه آن واجب نیست و اگر بخواهد روزه بگیرد باید نیّت ماه شعبان کند، یا اگر روزه قضا به ذمه دارد نیّت قضا کند و چنانچه بعداً معلوم شود ماه رمضان بوده از رمضان حساب مى شود، ولى اگر در اثناء روز بفهمد باید فوراً نیّت خود را به روزه ماه رمضان برگرداند.
آیت الله جعفر سبحانی:
روزه این روز واجب نیست. کسی که در روز یوم الشک روزه نگرفته است و در میانه روز مشخص شود که آن روز اول ماه رمضان است در ادامه روز نباید چیزی بخورد و قضای آن روز را بعدا به جا آورد و و اگر در آن روز روزه گرفت به نیت قضا و مستحبی روزه بگیرد
***
اما حجت‌الاسلام والمسلمین حسین فلاح‌زاده، مسؤول ستاد ترویج احکام نیز پیشتر در رابطه با احکام مربوط به یوم الشک این گونه موضع گیری کرده اند: مستحب است که انسان سه روز پایانی ماه شعبان را روزه بگیرد، در روایت آمده «هر کس سه روز پایانی ماه شعبان را روز بگیرد و آن را وصل ماه رمضان کند ثواب دو ماه روزه‌داری برای او داده می‌شود».
اما یوم شک به دو نوع نخست و آخر تقسیم می‌شود، یوم شک نخست به این معنی است که فرد شک کند که اول ماه رمضان است یا آخر ماه شعبان، افراد نسبت به این روز وظیفه شرعی ندارند و نمی‌تواند به نیت ماه رمضان روزه بگیرد، ولی اگر در طول روز مشخص شود که ماه رمضان است باید نیت روزه خود را به روزه رمضان تغییر دهند.
اگر فردی یوم شک نخست را به نیت آخر شعبان روزه بگیرد و نیت روزه رمضان نکند و پس از چند روز معلوم شود که آن روز ماه رمضان بوده است، بر گردن او قضا و کفاره واجب نیست، چرا که روزه آن روز از ماه رمضان به شمار می‌آید.
یوم شک آخر به این معنا است که فرد شک کند آخر ماه رمضان است یا اول ماه شوال. در یوم شک آخر فرد وظیفه دارد روزه بگیرد، ولی اگر در طول روز مشخص شود که اول شوال است باید حتما افطار کند چرا که روزه در عید فطر حرام است، ولی اگر فردی یوم شک آخر را به سبب جهل روزه بگیرد و پس از چند روز مشخص شود که عید فطر بوده است، گناهی مرتکب نشده است و ثواب روزه آن روز هم به او نوشته می‌شود.
پایان پیام/