حجت الاسلام و المسلمین سید محمد قائم مقامی، استاد حوزه و دانشگاه در رابطه با موضوع تقوای جمعی به خبرنگار شبستان گفت: این تعبیر مقام معظم رهبری یادآور تعبیر زیبایی از اندیشمند بزرگ انقلاب، شهید آوینی است. ایشان تعبیری دارند به نام« توبه جمعی» که می گوید: ما بعد از انقلاب اسلامی در زمان و عصری قرار گرفته ایم که بشریت در حال« توبه جمعی» است و گویا انسان به شکل جمعی به سوی خداوند و حقیقت باز می گردد.
وی افزود: تعبیر تقوای جمعی یک تعبیر زیبا و پرمفهوم است که بررسی آن از جهات مختلف ضروری است، به نظر می رسد که این تعبیر بیشتر در رابطه با ویژگی جمعی انسان است. انسان یک ویژگی های فردی و شخصی در حوزه و محدوده فردی خود دارد و برخی ویژگی های جمعی و عمومی مانند این که به عنوان مثال نحوه ورود، ظهور و تعامل فرد در جامعه و جمع چگونه باید باشد؟
مهم است که شما چه سخنی را در کجا مطرح می کنید ؟
حجت الاسلام و المسلمین قائم مقامی افزود: در این زمینه به عنوان مثال در اسلام، این مساله مطرح است که چه اموری را می توان به شکل علنی گفت و چه مسایلی را نباید آشکارا مطرح کرد. فرق است میان این که شما چه سخنی را در چه جایگاهی مطرح می کنید آیا این جایگاه عمومی است؟ خصوصی است؟ نیمه خصوصی است؟ کاملاً عمومی است؟ هر یک از این جایگاه ها اقتضایی دارد. یک سخن را در یک محدوده خصوصی می توان گفت و مطرح کرد اما همان سخن را نباید در جایگاه عمومی و به شکل علنی مطرح کرد .
وی خاطر نشان کرد: گاهی همان مطلب اگر در معرض عام گفته شود، با وجود این که حق بوده اما با مطرح شدن در ملاء عام تبدیل به ناحق می شود.
در اسلام اصل کلام و جایگاه آن باید حق باشد
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: در اسلام برای بررسی حق بودن یک کلام، دو نکته باید مورد توجه باشد اول اینکه اصل مطلب حق باشد و دوم اینکه فرد اجازه طرح و اعلام این مطلب در یک جایگاه خاص را داشته باشد به عبارت دیگر علاوه بر این که اصل سخن باید حق باشد، یعنی دروغ نباشد، تهمت و افتراء نباشد، غلط نباشد علاوه بر آن باید این نکته احراز شود که گفتن و مطرح کردن آن نیز صحیح و جایز است یا نه ؟ یعنی علاوه بر حق بودن اصل حرف، ما باید اطمینان حاصل کنیم که الان اعلام این سخن نیز در مجمع و عرصه عمومی حق و بدون اشکال است .
وی خاطرنشان کرد: در جامعه ما که الحمدالله یک جامعه ارزش مدار و مقید به حفظ ارزشهاست، و در یک نظام اسلامی، محوریت براساس ارزشها و مبانی دینی عمیق است بنابراین تقید به این ارزشها باید در تمام جهات بروز و ظهور داشته باشد.
حجت الاسلام و المسلمین قائم مقامی با اشاره به فتنه سال 88 یادآور شد: در این فتنه یک موضوع و مساله این بود که الان خواص جامعه باید چه عکس العملی داشته باشند؟ مقام معظم رهبری می فرمودند: که خواص حتماً باید وارد عمل شده و موضع گیری کنند، سکوت نکنند، فرمودند که خیال نکنید اگر سکوت کنید در امان می مانید چون برخی تصور می کردند که چون این یک درگیری داخلی است پس ما باید بی طرف باشیم و سکوت کنیم.
مرز میان تقوا و بی تقوایی بسیار نزدیک است
این استاد حوزه در ادامه یادآور شد: مقام معظم رهبری فرمود این موضعی است که باید در آن وارد شد، گاهی ممکن است مساله برعکس باشد یعنی سکوت لازم است و سخن گفتن حق نیست، یا گاهی اتفاقی می افتد که انسان می بایست در حد مشخصی سخن بگوید یعنی یک رویدادی یا رخدادی را باید محکوم یا رد کرد اما در اسلام مشخص شده است که این برخورد باید در چه سطحی باشد و به چه شکلی؟ به عنوان مثال به شما اجازه داده شده که یک امری را مودبانه و با رعایت ادب نقد کنید، اگر همین مساله را با روشی غیر از ادب و احترام نقد کردید، این خارج از محدوده تقواست.
حجت الاسلام والمسلمین قائم مقامی خاطر نشان کرد: گاهی در صحنه عمومی یک خلاف و ناهنجاری واقع می شود و ما باید واکنش نشان دهیم، و عقل و دین حکم میکند که این واکنش، باید در حد ضعیف و بسیار ملایم باشد، اما شما در حد و میزان بیشتری برخورد می کنید اینجا شما از محدوده تقوا خارج شده اید.
مقام معظم رهبری، الگوی بی بدیل رعایت تقوای جمعی
وی در ادامه گفت: شخص مقام معظم رهبری به عنوان کانون ولایت، در رعایت تقوای جمعی، میزان بسیار دقیق و الگوی کاملا شایسته ای هستند، اگر ما ایشان را الگو قرار بدهیم می توان تشخیص داد که در کجا باید با شدت برخورد کرد؟ و کجا باید برخورد ما خفیف تر باشد؟
حجت الاسلام و المسلمین قائم مقامی خاطرنشان کرد: گاهی بنابر مسئولیت ها، نوع برخوردها متفاوت است یعنی گاهی کسی در یک مسئولیت نباید برخورد کند اما فرد دیگری در مسئولیت دیگر باید با همان موضوع برخورد کند و تشخیص این مواضع هم از مصادیق تقواست، تقوا یعنی همین که انسان بداند در هر مقوله ای چگونه وارد شود و چگونه برخورد کند؟
افراط ، تفریط، تند روی یا کند روی؟
حجت الاسلام و المسلمین قائم مقامی در ادامه افزود: در تقوای جمعی باید به دنبال این بود که چگونه می توان دچار افراط و تفریط نشد؟ نه تندروی بی خود داشت و نه کندروی بی خود! نه بی جا فریاد بکشیم نه بی جا سکوت بکنیم و این نکات به خصوص در مورد خواص مهم است.
وی در ارتباط میان تقوای فردی و تقوای جمعی افزود: این دو ملازم هم هستند و کسی می تواند تقوای جمعی داشته باشد که تقوای فردی داشته باشد ولی ممکن است گاهی انسان در مقام تشخیص، دچار اشتباه شود به عنوان مثال در همان قضیه فتنه 88 برخی تصور می کردند که لازمه و مقتضای تقوای فردی این بود که سکوت بکنند در حالی که در بحث تقوای فردی هم اینگونه نبود.
این استاد حوزه افزود: رعایت تقوای فردی می تواند مکمل تقوای جمعی باشد یا برعکس، تقوای فردی منشاء تقوای جمعی است منتها باید دقت کرد که دچار اشتباه در تشخیص نشویم.به عنوان مثال ما در مسایل فردی به شدت از غیبت نهی شده ایم و عواقب سخت و سنگینی هم برای آن عنوان شده اما در جنبه عمومی وقتی شما شاهد قصور و تقصیر از یک مسئول یا ناهنجاری در سطح عمومی جامعه هستید، حکم بدگویی در این مورد با آنجا متفاوت است چون اینجا مساله شخصی نیست، عمومی است و شارع مقدس به مسایل عمومی و اصلاح آن بسیار اهمیت داده است.
پایان پیام/
نظر شما