خبرگزاری شبستان: شاید تعجب کنید اگر بشنوید پیشرفته‌ترین مطالعات در مورد تاریخ قرآن و محتویات آن در کشوری مثل آلمان انجام می‌شود، تا جایی که حتی دولت آلمان نیز طرح تحقیق مستندسازی قرآن حمایت می‌کند؛ طرحی که در آن تمام نسخه‌های قدیمی قرآن جمع‌آوری و با یکدیگر مطابقت داده می‌شود. غرض این‌ِگونه تحقیقات و کلا نوع نگاه غربی‌ها به قرآن، مسئله‌ای بود که در غرفه شبستان در نمایشگاه بین‌المللی قرآن با دکتر محسن احمدی فعال قرآنی در کشور آلمان در میان گذاشتیم.
آنچه می‌خوانید متن کامل گفت‌وگوی ما با دکتر احمدی است.
برای شروع، لطف کنید خودتان را کمی بیشتر را برای خوانندگان ما معرفی کنید؟
من در حال تحصیل در سطح 2 و 3 حوزه هستم. در تحصیلات دانشگاهی هم مدرک کارشناسی در رشته علوم قرآن و حدیث و کارشناسی ارشد در رشته تاریخ تشیع از دانشگاه امام صادق(ع) و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تربیت مدرس دارم.
فکر می‌کنم حضور ما در این نمایشگاه بیشتر به دلیل ارتباط علمی و تبلیغی است که با کشور آلمان داریم و ارتباط با محافل دینی، علمی و آکادمیک آنجا و بررسی راهکارهایی که بتوانیم ارتباط فرهنگی خود را با محافل علمی و دینی غرب بخصوص کشور آلمان که در مباحث حوزه علوم قرآنی خیلی پیشتاز است، گسترش دهیم. شاید این مسئله جرقه‌ای باشد که در سنوات بعد هم مخصوصا در بخش حوزوی و شاخه بین‌المللی آن در نمایشگاه بتوانیم ارتباط گسترده‌تری را با محافل قرآن‌پژوهی غرب برقرار کنیم و از این طریق بر غنای نمایشگاه بیافزاییم.
با توجه به تجربه‌ای که در زمینه تبلیغ قرآن در اروپا داشته‌اید، به نظر شما چه جنبه‌ای از قرآن برای آن ها ملموس‌تر است و از طریق آن بهتر می‌توان آن ها را در این عرصه جذب کرد؟
من فکر می‌کنم پیام اصلی قرآن بر مبنای عقلانیت و منطق است و ما در مواجهه خودمان با کشورهای اروپایی بیشتر نیازمند این هستیم که به این مبنا توجه ویژه داشته باشیم، یعنی سعی کنیم در موضع‌گیری‌هامان نسبت به کارهایی که در غرب انجام می‌شود، خیلی رویکردهای احساسی و فارغ از تعقل و خرد نداشته باشیم. آن ها هم اگر با زبان منطق و تعلق ما آشنا شوند فکر نمی‌کنم مقاومت خاصی در برابر پیامی که ما می‌خواهیم از قرآن به آن ها بدهیم، داشته باشند.
باید سعی وافرمان بر این باشد که حقانیت پیام قرآن را به صورتی که قابل پسند برای آن ها باشد و فارغ از هرگونه احساسات به آن ها ارائه دهیم و سعی کنیم اگر آن ها فعالیت‌ها و مطالعات قرآنی دارند با آن ها در ارتباط باشیم و بیگانه نباشیم. هم می‌توانیم ظرفیت‌های خود را در اختیار آن ها قرار دهیم و هم از ظرفیت‌های آن ها استفاده کنیم و کاستی‌ها و نقایص موجود را برطرف کنیم.
مطالعاتی که در کشورهای اروپایی انجام می‌شود، این سؤال را ایجاد می‌کند چرا آن ها این مطالعات را انجام می‌دهند.به عبارت دیگر آن ها از انجام آن چه قصدی دارند و مطالعات آن ها چه رویکردی دارد؟
در نگاه اول یکی از پاسخ‌هایی که ابتدا به ساکن می‌شود به این سؤال داد، این است که دارند توطئه می کنند، در حالی که ما می‌توانیم انگیزه‌های دیگری را برای این کار پیدا کنیم. این که یک داشمند غربی به خاطر این که از فرهنگ کهن اسلامی- ایرانی اطلاع پیدا کند، این انگیزه را پیدا می‌کند که بیاید با حافظ آشنایی پیدا کند یا با یک متن فاخر عربی آشنا شود و از طریق انس با زبان فارسی یا عربی به آن مفاهیمی که در قران هست، آشنا شود و این احساس را پیدا کند که می‌تواند در مورد قرآن تحقیقاتی را انجام دهد و از این زاویه با قرآن آشنا شود، به نظر من رویکردی است که می‌توانیم آن را به فال نیک بگیریم و از این فرصت‌ها به نفع خودمان و به نفع گسترش اسلام استفاده کنیم.
این مسئله‌ای که شما می‌فرمایید ممکن است در حوزه فردی درست باشد ولی وقتی می‌شنویم دولت آلمان از یک طرح تحقیقاتی قرآن دفاع می‌کند، این سوال را به وجود می‌آورد که آن ها که عاشق چشم و ابروی ما نیستند که چنین کاری را بکنند، پس حتما یک توطئه‌ای در کار است.
به هر حال ما چون در عرصه سیاست، زخم‌خورده سیاست‌های نابه جای برخی دولت های غربی بودیم، همیشه باید این احتیاط را برای برخوردها و تعامل‌های علمی داشته باشیم که خدای ناکرده یک وقت غافل از نیت‌های شوم آن ها نباشیم، یعنی این احتیاط لازمه کار است، ولی از آن طرف هم باید این توجه را داشته باشیم که فضای طرح مباحث علمی و تعقل‌‌ورزی و تولید علم فضایی است که می‌تواند فارغ از همه جهت‌گیری‌های سیاسی انجام شود، یعنی اگر یک بحث علمی به اقصی نقاط عالم ارایه شود، متفکران عالم مخاطب این بحث هستند نه سیاستمداران. متفکران می‌توانند قضاوت کنند که آیا این کار شائبه اغراض سیاسی را دارد یا نه.
در حوزه تبلیغ در کشورهای دیگر به نظر شما چه کمبودهایی داریم؟ به نظر می‌رسد خیلی عقب هستیم، چه در حوزه رسانه و چه در حوزه تبلیغ رودررو. به نظر شما برای از بین بردن این خلأها چه باید کرد؟
ببینید ما اگر به اسلام و مسلمانی خودمان، آن‌طور که از ما خواسته شده، عمل کنیم به نظر من مهم‌ترین و اولین قدم را برداشته‌ایم که فرموده‌اند: کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم. اگر شما وارد شهری شدید و دیدید مردم این شهر همه مزین به رفتارهای خوب هستند، به هم احترام می‌گذارند، حقوق اجتماعی را رعایت می‌کنند، در رفت و آمد و عبور و مرور و حقوق همسایه کوشش می‌کنند دستورات انسانی و دینی را رعایت کنند، ناخودآگاه شیفته آن مردم می‌شوید، یعنی قبل از این که مردم آنجا بخواهند بیایند میان شما، همین که شما مهربانی و اخوت آن ها را می‌بینید عاشق آن ها می‌شوید. به نظر من اگر مشکل و خلأی وجود دارد در این ناحیه است و رفتار ما می‌تواند خیلی راهگشا باشد در ترغیب دیگران.
شبکه‌های ماهواره‌ای جهانی ما مثل شبکه سحر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
فکر می‌کنم وقتی نام قرآن برده می‌شود باید سعی کنیم در بسترسازی و فرهنگ‌سازی به گونه‌ای عمل کنیم که قرآن را از مهجوریت درآوریم و صرفا تلقی ما از قرآن تلاوت و مجلد و مصحف قرآن نباشد. ما باید صحبت از قرآنی بکنیم که قرار است جامعه‌سازی و انسان‌سازی کند و الهام‌بخش باشد برای جامعه. اگر قرآن با این زوایا و مشخصات طرح شود فکر می‌کنم توانسته‌ایم قرآن را با تمام ابعاد وجودی‌اش به تمام جهان معرفی کرده باشیم.
شما به هر حال رفت و آمد دارید به آلمان! درآن جا کسی این شبکه‌ها را می‌بیند؟
فکر می‌کنم اگر تبلیغ بر اساس همان ذائقه منطقی و عقلانی انسان‌ها باشد و برنامه‌ای که تولید می‌شود و خبری که پخش می‌شود بر پایه استدلال و منطق باشد، هیچ وقت بدون مخاطب نمی‌ماند.
این درست. ولی سؤال من این است که آیا در حال حاضر کسی این شبکه‌ها را می‌بیند؟
من بیشتر با فضاهای علمی در ارتباط بودم و خیلی این مسئله را رصد نکردم که ببینم درصد پذیرش عوام جامعه نسبت به برنامه‌ها چقدر است.
در نمایشگاه قرآن که اسمش بین‌المللی است، در مورد حضور خارجی‌ها چه جاهایی کمبود داریم؟
من فکر می‌کنم اگر نمایشگاه قرآن به مثابه یک نمایشگاه بین‌المللی باشد، نباید از مخاطبان خارجی انتظار داشته باشیم که فقط میهمان باشند. به نظر من باید در یک قسمت‌هایی به آن ها به دید میزبان نگاه کنیم. لازمه اشتراک جمعی و تبادل نظر این است که آن ها هم بتوانند خودشان حضور پیدا کنند و فعالیت‌هایشان را در معرض دید بقیه مسلمان‌ها قرار دهند؛ باید مثل بقیه نمایشگاه‌های بین‌المللی که برگزار می‌شود، راه را برای حضور آن ها فراهم کنیم که این تبادل و تعامل نهادینه‌تر شود.
بسیار عالی، ممنون از وقتی که در اختیار ما گذاشتید.
پایان پیام/
نظر شما