خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف: شناخت روحانیون اثرگذار در دوره دفاع مقدس، علاوه بر معرفی الگوهای نیک به افراد، می تواند مشوقی برای روحانیون جوان تر برای درک جایگاه مهم شان در جامعه و در میان نسل جوان باشد. از این رو، در سلسله گزارش هایی به معرفی تعدادی از روحانیون با سابقه و اثرگذار در دوره دفاع مقدس پرداخته ایم که در نخستین گزارش شرح زندگی آیت الله «علی مشکینی» و مجاهدت های وی مرور می شود.
روحانیون در بیشتر جنبش هایی که از آغاز غیبت کبری تا کنون علیه حکومت های ستم پیشه انجام گرفته، رهبری قیام ها را بر عهده داشته یا در آن قیام ها نقش آفرین بوده و تا پای جان ایستاده اند. مثل شیخ محمد خیابانی در قیام تبریز، میرزای شیرازی در نهضت تحریم تنباکو، آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی در نهضت ملی شدن صنعت نفت و شهید آیت الله سید حسن مدرس در مبارزه طولانی مدت علیه رضاخان و امام خمینی (ره) در پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان نقطه عطف تاریخ معاصر.
امام خمینی (ره) درباره نقش روحانیت تاکید کرد: «روحانیون مبارز و متعهد اسلام همیشه پیشتاز و سپر بلای مردم بوده اند. بر بالای دار رفته اند و محرومیت ها چشیده اند. زندان ها رفته اند و اسارت ها و تبعیدها دیده اند و بالاتر از همه، آماج طعن ها و تهمت ها بوده اند و در شرایطی که بسیاری از روشنفکران در مبارزه با طاغوت به یأس و ناامیدی رسیده بودند، روح امید و حیات را به مردم برگرداندند و از حیثیت و اعتبار واقعی مردم دفاع نموده اند و هم اکنون نیز در هر سنگری از خطوط مقدم جبهه گرفته تا مواضع دیگر در کنار مردمند و در هر حادثه غمبار و مصیبت آفرینی، شهدای بزرگواری را تقدیم نموده اند.»
آیت الله علی اکبر فیض معروف به مشکینی، استاد اخلاق حوزه علمیه در سال 1300 هجری شمسی در روستایی به نام «آللی» از توابع بلوک مشکین و در خانواده ای متدین و اهل علم چشم به جهان گشود. آیت الله مشکینی در سال های تحصیل خود، به محضر عالمان بسیاری شرفیاب شد. نزدیک به هفت ماه در نجف اشرف حضور داشت و در درس های خارج استادان آن دیار، حضور پررنگ داشت. در دروس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی بروجردی (ره) و آیت الله العظمی محقق داماد (ره) و در درس خارج امام خمینی (ره) شرکت داشت.
فعالیت های سیاسی زندگی آیت الله مشکینی سرشار از مبارزات و تلاش های سیاسی برای تحقق حکومت اسلامی است. وی از نخستین افرادی بود که به نهضت امام خمینی(ره) پیوست. آیت الله مشکینی در جلسات مخفی مبارزان شرکت می کرد از این رو حدود چهار ماه در تهران متواری شده بود و سپس ایران را به مقصد عراق ترک کرد.
وی با بازگشت به قم در همان روز اول دستگیر شد و اداره ساواک از او خواسته بود تا 48 ساعت بعد از قم خارج شود. از این رو به مشهد رفت و 15 ماه در آنجا مشغول تدریس شد و بار دیگر به حوزه علمیه قم آمد و مبارزات را دنبال کرد؛ اما پس از مدتی به همراه 27 نفر از اساتید و فضلای حوزه تبعید شد. از این رو در شهر اردبیل به زادگاه خود رفت. ولی پس از سه ماه ساواک وی را دستگیر و به ماهان کرمان و گلپایگان تبعید کرد. وی پس از دو سال نیز به کاشمر تبعید شد و در طول دوره تبعید نیز دست از مبارزه برنمی داشت. روحیه مبارزاتی رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری در سال های دفاع مقدس بار دیگر خود را نشان داد.
آنچه آیت الله مشکینی، رئیس مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه قم را در دوره جنگ تحمیلی بر سر زبان ها انداخت پیام های عارفانه و نامه های محبت آمیزش خطاب به رزمندگان دفاع مقدس از جمله فرزند شهیدش است. برای نمونه وی در جریان علمیات والفجر دو از طریق بی سیم پیامی خطاب به رزمندگان اسلام در جبهه های نبرد قرائت کرد که بخشی از این پیام به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
سلام به برادران رزمنده عزیز ما، سلام از طرف پروردگار به ملت شریف و رزمنده ایران، سلام از طرف حضرت ولی‌عصر (ارواحنا له الفدا) بر شما رزمندگان و جنگندگان عزیز ما، سلام از طرف رهبر کبیر انقلاب و امام امت بر شما و درود از طرف ملت بر شما. برادران عزیز، فرزندان قرآن، لشکریان اسلام، سربازان امام زمان (عج) و سربازان رشید قرآن، برزمید و بجنگید و هیچ ترس و واهمه‌ای در خود راه ندهید که خدای بزرگ و منان پشتیبان شماست.
دعای این ملت و امام امت پشتیبان شماست. شما در دل همه ملت جا دارید. امید ملت و اسلام هستید. این را بدانید که الآن همه مسلمانان جهان دارند با کمال شوق و عشق به رزم شما و حرکت و انقلاب شما می‌نگرند و دعا می‌کنند. شما دارید تاریخ می‌سازید. برادران! شما برای نسل آینده افتخار می‌آفرینید. پس قدر این نعمت را که خدا به شما داده، بدانید.
برادران! متوجه باشید که شما بین دو راه که بهشت و پیروزی است، قرار گرفته‌اید و اگر خداوند هر یک از این دو راه را برای شما انتخاب کند بهترین سعادت نصیب شما خواهد شد. به خداوندی خدا سوگند می‌خورم که آرزوی این رزم شما را دارم و دلم می‌خواهد با شما میان راه بهشت و پیروزی باشم، ولی متأسفانه سن من گذشته است.»
آیت الله مشکینی به شدت علاقه مند به رزمندگان اسلام بود و به آنان عشق می ورزید و نامه های بسیار زیبایی در وصف جهاد ملت ایران در سال های دفاع مقدس خطاب به رزمندگان نوشتند. همچنین وی به هنگام مجروح شدن فرزند سومش در جبهه ها خطاب به پسرش چنین نوشت «من دست شما را می بوسم و اعلام می کنم که با جراحت شما در جبه ها گناهانتان نیز پاک می شود.»
وی در جریان آزادسازی خرمشهر و آغاز عملیات بیت المقدس با حضور در جمع رزمندگان به عنوان یکی از فاتحان این شهر به جمع نیروهای بسیجی و سپاهی پیوست. دعاهای عارافانه وی در آغاز عملیات بیت المقدس هنوز در ذهن فرماندهان و رزمندگان خاکریزهای سال های حماسه و شرف باقی مانده است (به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه).
به پاس نکوداشت حضور سبز آیت الله مشکینی در جهه ها لباس رزم وی که با آن در جبهه ها حضور پیدا می کرد و در جمع رزمندگان اسلام حاضر می شد، و همچنین رونوشت برخی از نامه های آیت الله مشکینی خطاب به ررمندگان اسلام به موزه جنگ خرمشهر اهدا شد.
نامه وی هنگام حضور فرزندش، شهید جواد مشکینی در جبهه ها نیز خواندنی و عبرت گرفتنی است. در بخشی از این نامه آمده است:
«بسم الله الرحمن الرحیم.
نور چشمی جناب آقای جواد مشکینی را با سلام و عرض ارادت یاد می کنم.
خدا را پیوسته در نظر داشته باشید و نماز را در اول وقت انجام دهید و نحوه جهاد با دشمن را از نظر آشنایی به اسلحه و فنون آن و از نظر تاکتیک جنگی و بویژه خدمت به مبارزان کاملا یاد بگیرید و در ثواب هر خدمتی که انجام می دهید حتی کمک به دادن آب و گستردن و برچیدن سفره غذا و جاروب و پاک کردن محل و بردن اسلحه و مهمات و یاری مجاهدان راه حق و سربازان رشید اسلام، به هر طریق، پدرتان را نیز شریک نمایید.
آن جا سنگر اسلام است و تقویت ایمان است. آن جا محل تکامل روح است. جبهه زحمت بدنی دارد و تعالی روانی، جبهه خطر جانی دارد و امنیت ایمانی، جبهه عبادت سیاسی دارد و معنویت عرفانی.
فرزندم به هوش باشد که آن جا محل دلباختگان راه حق است و عاشقان ذات اقدس الله. فرزندم! آن جا شهادت امروز است و سعادت فردا. آن جا میدان مسابقه روان های پاک است از همه چیز گسسته و به حق تعالی پیوسته. ارتش ما مظهر اسلام است و سپاه ما تجسم ایمان است و بسیج ما نمایانگر قدرت حق است و رزمندگان ما سپاهیان نیرومند توحید.»
یکی از ماجراهای جالب درباره ارتباط آیت الله مشکینی با شهدا مربوط می شود به وعده ای که وی به طلبه شهید غلام‌رضا یزدانی وعده شهادت داد. ماجرا از این قرار است که یزدانی شبی خواب دیده بود که امام حسین (ع) دعوتش کرده است. می رود نزد آیت الله مشکینی و خواب خود را تعریف می کند. وی می گوید «خوش به حالت که چنین آقایی دعوتت کرده، بدان که شهید می شوی.»
آیت الله مشکینی زمانی درباره رابط لطیفش با شهدا گفته بود: «برادری نوشته و از ما درخواست کرده که دعا کنیم شهید شود. روح شما عظیم است. آی برادر، آی نویسنده، آرزوی شما بزرگ است، اما من این جور دعا نمی‌کنم، دعا می کنم – ان‌شاءالله – همه برادران ما که در جبهه هستند، ارتشیان ما، سپاهیان ما، سایر نیروهای مسلح ما – که در جبهه هستند – ما بر یکایک آنها از ته دل دعا می کنیم و روزی چندین بار هم دعا می کنیم که – ان‌شاءالله – پیروز شوند و – ان‌شاءالله – به سلامت یا پیروزی برگردند. شهادت برای آن کسی که شهید می شود، خیلی خوب است، مرتبه دارد، درجه دارد، خوشا به حالش! اما برای باقی مانده ها کمبود ایجاد می شود، تلف جان برای ما سنگین است. من دعا می کنم – ان‌شاءالله – همه پیروزمندانه برگردید» (به نقل از دفاع پرس).
سخن آخر اینکه، آیت الله مشکینی نمونه ای از روحانی با اخلاصی بود که در راه دین و انقلاب اسلامی از جان خود و فرزندانش مایه گذاشت و آنچه برای دیگران می خواست برای خود نیز می پسندید. شهادت فرزندش در جبهه های مقابله ملت ایران با نیروهای عراقی، شاهدی بر این ادعا است.
نظر شما