غفلت قانون از آزار کودکان در نظام آموزشی/۱

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، خشونت علیه کودکان واقعیتی انکار ناپذیر دنیای امروز است که جامعه ما نیز مستثنی از این آسیب نیستند. این خشونت می تواند از سوی والدین یا مراقبان کودک، همسالان یا غریبه‌ها ایجاد شود.

این روزها نیز شاهد این آزار واذیت هستیم که در شبکه های اجتماعی بازنشر  می شود و واکنش های زیادی از سوی کاربران دارد که می توان از قتل دختر تا کتک زدن کودک برای اخاذی از مردم و معروف شدن اشاره کرد.

در همین باره «محسن حسنوند» معتقد است که یکی از مهمترین خشونت‌های نادیده گرفته شده «ساختاری» است و مصادیق مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارد. در ادامه حاصل گفت‌وگو با محسن حسنوند دکترای حقوق، عضو هیات علمی دانشگاه و وکیل دادگستری را می‌خوانید:

کودک آزاری در علم حقوق و کاربرد آن در قوانین کشور را توضیح دهید؟

سال 1381 قانون حمایت از کودکان تصویب شده است. طبق ماده دو  این قانون، هر رفتاری که به سلامت جسمی، روانی و اخلاقی کودک آسیب بزند، کودک آزاری  محسوب می شود.

این تعریف که بیشتر ناظر بر آزار و اذیت کودک توسط اعضای خانواده است این تعریف خوب است اما کافی نیست. باید توجه داشته باشیم که اذیت و آزار کودکان و آنچه که در عرف جامعه بیشتر مد نظر است، تنبیه بدنی کودکان درون خانواده است.

اما یک نوع دیگری از آزار و اذیت کودکان وجود دارد که اصطلاحا آزار «ساختاری» گفته می شود و بسیار مهمتر از آزار در درون نهاد خانواده است.

مهمترین جنبه نیز اقتصادی و اجتماعی است و از لحاظ ساختارهای اقتصادی اگر ناکارآمد باشند، باعث می شود تا کودک کار کند و بدتر از آن از تحصیل باز ماند یا در مناطق محرومتر زود ازدواج کنند.

مصداق دیگر کودک آزاری در حوزه  ساختاری، ساختار اجتماعی و فرهنگی است.

نظام تعلیم و تربیت در این ساختار گنجانده می شود و چه نقشی در افزایش خشونت دارد؟

 متاسفانه  نظام آموزشی ما نمی تواند دقیق روی توانایی های کودک در زمینه مختلف همانند ورزشی و هنری کار کند تنها تمرکز آن بر این است که آموزش مبتنی بر حافظه باشد. نتیجه آن رقابت بر سر نمره است.

باعث می شود تا بسیاری از کودکان دچار افسردگی شدید شوند و استعداد های آن ها کور شود. فضاهای نامناسب آموزشی و وجود مدارس کلنگی، تخربی، شیفت های بعد از ظهر که کودک کسل است نیز از مواردی که به کودک صدمه می زند. آزار و اذیت کودکان در حوزه های ساختاری بسیار بیشتر از دیگر از آزار و اذیت کودکان در نهاد خانواده است که در قانون به این موضوع خیلی توجه نشده است.

راه های مهم پیشگیری از کودک آزاری چیست؟

مهمترین راهکاری که وجود دارد این است که زیر ساخت های جامعه باید در همه زمینه ها تقویت شود.

فضاهای آموزشی، ورزشی و تفریحی استاندارد و کافی در همه مناطق اعم از شهرها و روستاها وجود داشته باشد.

زیر ساخت های اقتصادی نیز دارای اهمیت است که ضرورت دارد فضای اشتغال ایجاد شود. باید دستمزدها استاندارد باشد، در قوانین ما در دستمزد پرداختی کارگران و کارمندان حق اولاد بین 30 هزار تا 100 هزار تومان در نظر گرفته شده است. بر همین قیاس ملاحضه  فرمایید که چقدر کسری دارند وچقدر باعث آزار کودک می شود چون نیازهای آن ها تامین نمی شود.

باید سازمان های حمایتی  همانند بهزیستی  که در زمینه حمایت از کودکان  فعال هستند، تقویت شوند. برای نمونه اورژانس 115 لیست تکالیف وحمایت های این مجموعه را با بودجه ای که در اختیار دارد مقایسه کنید. نهایتا بودجه این مجموعه تنها به  به کارگیری چند مددکار ختم می شود. به مقتضای تکالیفی که بر عهده او است بودجه ندارد که کار موثری انجام دهد لذا باید تقویت شوند.

از آن بدتر خانواده های ضعیفی هستند که تحت پوشش بهزیستی قرار دارند و مستمری خیلی پایین  دریافت می کنند. هزینه های یک زندگی استاندارد را با این مستمری کمی که به کودک می دهند، ملاحضه کنید که باید یک ماه با آن زندگی کند.

باید سازمان های مردم نهاد که در زمینه حقوق کودکان فعالیت می کنند، تقویت شود و در اجرای فعالیت هایشان آزادی عمل داشته باشند. خیلی موانع برای آن ها ایجاد نشود. در تمام دنیا سازمان های مردم نهاد وغیردولتی می توانند موثر واقع شوند.

اطلاع رسانی در زمینه حقوق کودکان صورت گیرد که این موارد را می توان مهمترین راه های پیشگری دانست.

نقاط قوت و ضعف در حمایت کودکان؟

قوانینی خوبی در این زمینه داریم خانواده مهمترین نهاد اجتماعی اعلام شده است و تکلیف دولت است که انسان را در همه زمینه ها اخلاقی و شخصیتی رشد دهد. موظف است تمام زیر ساخت ها از آموزش رایگان تا امکانات ورزشی و تفریحی را برای همه مخصوصا برای کودکان فراهم کند.

کنوانسیون حقوق کودک را به تبیعت از همه دنیا در سال 1372 تصویب شد این کنوانسیون حقوق کودک با تصویب مجلس جزیی از قوانین و مقررات کشور ما است که لازم اجرا است. در این قوانین به تمام حق و حقوق کودک اشاره شده است که دولت موظف به اجرای آن است.

قانون حمایت از کودک و نوجوانان و حمایت از خانواده نیز قوانین خوبی است که تدوین شده است.  

ادامه دارد ...