به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «نقاره زنی» یکی از سنت های کهن ایران است که از گذشته های دور و از در دوران باستان در کشور رواج داشته است و کابردی های مثل اعلام ماه، اعلام جنگ و اطلاع رسانی اتفاقات ناگوار و یا آمدن حکام به ولایات و... داشته است؛ با ورد اسلام به ایران نیز نقاره زنی با همین استفاده ها در مناطق ایران رواج داشته است، سازهایی مثل کرنا و نقاره از دیرباز و پیش از اسلام هم در خراسان وجود داشته است، اما در آن زمان بیشتر از این سازها استفاده جنگی می شده است؛ بر اساس تحقیقات محمدحسن خان صنایع الدوله (اعتماد السلطنه) در کتاب «مطلع الشمس» نخستین کسی که استفاده از نقاره زنی در کنار حرم امام رضا (ع) را در مشهد راه اندازی کرد «بابربن سنقر» در دوره تیموریان بود. با «هوشنگ جاوید» یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران موسیقی نواحی و بنیانگذار جشنواره‌های مختلف موسیقی نواحی و آیینی در ایران درباره تاریخچه «نقاره زنی در ایران و نقاره زنی در کنار حرم رضوی به گفتگو نشسته ایم که در زیر می آید:
از چه زمانی «نقاره خانه ها» در ایران جمع آوری می شوند؟
نقاره خانه ها در ایران در دوران قاجار بر اساس تغییر تحولات دوران مشروطیت توسط مشروطه چی ها به طور کلی جمع می شود و نقاره زنان بیکار می شوند؛ ولی خود گروه های نقاره زن داوطلبانه در تهران و شهرهایی مثل مشهد به کار خود ادامه می دهند و آن آوازها را تغییر می دهند. مثلا در گذشته می گفتند «سلطان ناصرالدین شاه یا سلطان ....» اما پس از آن تنها برای امام رضا می گویند «رضا، رضا، رضا، آقا رضا، سلطان رضا » در صورتی که پیش از آن تنها برای شاه می خواندند.
از چه زمانی محتوای نقاره زنان ذکر امام رضا(ع)می شود؟
محتوای نقاره و کرنا از دوره مشروطه ذکر می شود و لحن های اجرایی و ریتم های اجرایی آن بر اساس ذکرهای رضوی شکل می گیرند.
در اقوام ایرانی روایت موسیقیایی زندگی امام هشتم(ع) چگونه بیان می شود؟
روایت موسیقیایی زندگی امام رضا (ع) در فرهنگ های مختلف و اقوام مختلف ایرانی به اشکال متفاوتی بیان می شود؛ به یقین مولودی خوانی حضرت رضا(ع) در همه اقوام و نواحی ایران انجام می شود اما به لحاظ محتوا با یکدیگر تفاوت دارند و محتوا بر اساس نوع نگرش اقوام ایرانی متن ها دچار تغییر می شوند.
مولودی، چاووشی خوانی برای سفر به امام رضا(ع) چه تفاوتی به لحاظ محتوایی با یکدیگر دارند؟
مولودی، چاووشی خوانی برای سفر به امام رضا(ع) در بین مردمان ایران تفاوت هایی با یکدیگر دارند؛ در دوره شاه عباس صفوی ایران و امپراتوری عثمانی با یکدیگر درگیر بودند و مراسم حج زیر نظر عثمانی ها برگزار می شد، شاه عباس می آید سفر به مرقد حضرت راضا(ع) را به عنوان حج دوم و حج فقرا مطرح می کند. به همین خاطر برای این سفر چاووش درست می شود و برای سفر به امام رضا(ع) هم مثل سفر حج و عتبات عالیات چاووشی خوانی شکل می گیرد.
مناقب های رضوی از چه زمانی در ایران شکل گرفته اند؟
مناقب رضوی در ایران از قرن چهارم به بعد شکل می گیرند و تا امروز شاعران مختلفی در دیوان هایشان این مناقب را دارند. «احمدی بیرجندی» کتاب «مناقب رضوی در شعر شاعران ایران» را برای کتابخانه و مرکز نشر آستان قدس رضوی گردآوری و منتشر کردند. همچنین مرثیه حضرت رضا(ع)، اشعار توسل خواهی به امام رضا (ع) و مددخواهی از امام رضا (ع) در فرهنگ ایران با حضور امام رضا(ع) جا می افتد، با آمدن امام رضا یک فرهنگ رضوی در ایران شکل می گیرد.
نظر شما