به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، آنچه در ادامه می اید گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین رسول غفارپور پژوهشگر پژوهشگاه باقرالعلوم (ع) درباره مفهوم حقیقی شادی مومنانه و مواجهه با مصایب، منطبق با سیره اهل بیت علیهم السلام در ایام دشواری و بحران است.
در خجسته روزهای دهه کرامت قرار داریم. از سویی این ایام با روزهای دشواری برای جامعه ما مصادف شده و به نوعی شادی حقیقی و مومنانه موضوعیت بیشتری برای جامعه ما پیدا کرده است. از دیدگاه شما شادی حقیقی چه الزامات و نشانی دارد؟
شادی حقیقی در واقع آرامشی است که از عمق وجود انسان برمی خیزد. در حقیقت شادی، هدیه ای است که آن آرامش حقیقی به انسان می بخشد. آن آرامش هم تنها در درگاه الهی قابل جستجو است. به عبارت دیگر اگر کسی شادی می خواهد بیش از همه باید به دنبال آرامش باشد و کانون این آرامش هم جایی جز منبع فیض الهی نیست. به ویژه این موضوع وقتی اضطرار بیشتری می یابد که ما در ایامی، درگیر مسایلی می شویم که برای ما حالتی از درماندگی ایجاد می کند همچنان که اشاره کردید در ماه های گذشته بسیاری از افراد به لحاظ روحی روانی متاثر از موضوع کرونا شدند مساله ای که علم هنوز هم نتوانسته راهکاری برای آن پیشنهاد بدهد بنابراین طبیعی است که این جا آن تکیه گاه حقیقی معنای خاصی پیدا می کند، مثل این است که توفانی درگرفته است اما موقعیت کسی که در این توفان در ساحل امن است با کسی که بدون وسیله و لنگر و کشتی در میانه تلاطم دریاست متفاوت خواهد بود.
چه راهکار عملی پیشنهاد می دهید که شادی حقیقی به ویژه در مواقع بحران ها و مصیبت ها قابل دسترس باشد؟
زندگی اهل بیت علیهم السلام حاوی نکات بسیار ارزنده ای در این باره است. اهل بیت چگونه می توانستند در ایام مصیبت و مشکلات حاد دوام بیاورند و آرامش خود را از دست ندهند. چگونه می توانستند در مواقع اضطراب، لنگر را رها نکنند. این منابع و محتوا در دسترس ماست و می توان به صورت کلیپ ها، انیمیشن ها و قالب های دیگر به جامعه عرضه کرد.
شیعه گنجینه بسیار عظیمی از حفظ آرامش و رسیدن به سرچشمه شادی حقیقی در اختیار دارد. ما افتخار بی نظیری چون شیوه مدیریت اباعبدالله الحسین علیه السلام در صحرای کربلا داریم . ایشان در این محاصره خاص در میانه آن همه مصایب چگونه می توانند صحنه را به آن زیبایی مدیریت کنند و برآشفته و درمانده نشوند و می بینیم که یاران حضرت هم این روحیه بشاش بودن و شادمانی را از حضرت می گیرند و با شادمانی و نه با درماندگی به سمت شهادت حرکت می کنند. آن چه حالتی بود که قاسم آن نوجوان کم سن و سال زیر بار آن همه مصایب شادمان فقط دنبال رضای الهی است؟ او چگونه به آن درجه از شادمانی رسیده است؟
چالش این جاست که ما گاهی در تشخیص مصادیق شادی راه را گم می کنیم. چرا این اتفاق می افتد؟
به خاطر این است که در هر روزگاری اگر دارویی وجود دارد که داروی حقیقی و واقعی است در کنار آن دارونماها هم وجود دارند. اگر پیامبران و ائمه به مثابه طبیبان واقعی روح و روان آدمی هستند در کنار آن ها شیادان هم می خواهند این گونه وانمود کنند که آن ها هم راه علاج را می دانند. شما به معنای شیعه توجه کنید. شیعه در لغت به معنای پیرو است همان که امیرالمومنین (ع) به سلمان و ابوذر فرمودند: جا پای جای علی (ع) گذاشتن، بنابراین اگر امروز کسی می خواهد به تعبیر شما مفهوم حقیقی شادمانی را گم نکند اول باید بررسی کند چقدر جای پای او با جای پای بزرگان و اهل بیت تطبیق دارد. همچنان که در همین بحث کرونا هم مشاهده کردیم که برخی از مبلغان آنچه را که در منابر و سخنرانی ها می گفتند به صورت عملی هم در صحنه نشان دادند و وارد میدان شدند. حرف ما این است که ما هر چقدر بتوانیم الگوبرداری دقیق تر و عملیاتی تری از فرهنگ مواجهه اهل بیت با مصایب داشته باشیم بیشتر به آن کانون آرامش و شادی خواهیم رسید.
آیا نسخه واحدی در این باره وجود دارد؟
مطمئنا به خاطر تنوع ذائقه ها نمی توان نسخه واجدی تجویز کرد . ممکن است برخی با ادعیه راحت تر باشند و در هنگام بحران ها با ادعیه آرام تر شوند بنابراین ما چنین اشخاصی را به دعاهایی فرا می خوانیم که پر از لطایف معنوی و زیبایی های ارتباط با حق هستند. در آن سو مذاق کسی با براهین و ادله های برهانی سازگارتر است خوشبختانه شیعه در این زمیه هم دست پری دارد و این افراد را می توان به معارف اهل بیت که پر از حکمت و برهان های مستدل هستند هدایت کرد.
کسی که می خواهد به شادی مومنانه برسد بیش از همه باید متوجه چه نکاتی باشد؟
اولین نکته این است که ببیند ایا آنچه به عنوان شادی به رسمیت می شناسد او را به سمت آرامش واقعی می برد یا نه. اگر این آرامش به شکل حقیقی تامین می شود بنابراین می تواند مطمئن باشد جای درستی رفته است. وقتی این آرامش تامین شود مسایل دیگر هم خود به خود روشن می شود. در حقیقت کسی که شادی خود را به واسطه تامین آرامش به دست می آورد دیگر نمی تواند این شادی را در تخریب خود و دیگران، تمسخر خود و دیگران پی بگیرد. نکته مهم دیگر این است که انسان مومن در شادی هم به دنبال رشد می گردد. آیا این شادی مرا به رشد می رساند؟ اگر رشدی در این شادی نیست بنابراین نمی تواند شادی حقیقی باشد.
گاه این شبهه مطرح می شود که شیعه آنچنان که به سوگ اهمیت می دهد به شادی اهمیت نمی دهد. این استدلال چقدر پذیرفتنی است؟
کسانی که این شبهات را طرح می کنند در حقیقت هنوز نتوانسته اند به روح آیین ها و مراسم هایی که شیعه برگزار می کند دسترسی داشته باشند. از دور چیزی را می بینند و بر مبنای ان قضاوت می کنند. مثل این است که کسی از دور مرگ می بیند اما کسی وسط آن شهادت، احلی من العسل می بیند. شیرینی ای را می چشد که برای دیگری قابل درک نیست. مثلا ممکن است کسی شادی ای در ایستادن در برابر ظلم نبیند اما کسی وقتی جلوی متجاوز می ایستد و حتی جان و مال خود را فدا می کند آن شادی را می چشد. کسی در انا لله و انا الیه راجعون مرگ و نیستی و غم می بیند و کسی در همین انا لله و انا الیه راجعون شادی و شور پبوستن به محبوب را می بیند. از طرفی توجه کنیم که شیعه فقط مجالس غم ندارد. آیا همین هیات های مذهبی نبودند که در ایام کرونا به کمک و یاری مردم شتافتند و شادی آفریدند. اگر آن حرکت های خودجوش و مردمی نبود آیا دایره بحران بسیار گسترده تر نمی شد؟ عده ای ممکن است این نوع حرکت ها را مصداق شادی ندانند اما کسی دیگر به واسطه همین حرکت های داوطلبانه به شادی و آرماش می رسد و دیگران را هم به این نقطه می رساند. البته این راه سختی هایی هم دارد اما کسی که متوجه آن معنای حقیقی شده باشد این سختی ها را با جان و دل می پذیرد.
نظر شما