خبرگزاری شبستان - البرز: مقوله « حجاب » یکی از دو اصلی است که همواره شهداء دوران دفاع مقدس به آن اشاره داشته اند و این جمله معروف که حجاب مصونیت است نه محدودیت یکی از راهبردهای فرهنگی برای پذیرش و باور به این اصل مهم تلقی می شود.
هفته عفاف و حجاب که از ۲۱ تیر آغاز می شود، فرصتی است برای تبیین و تشریح این مقوله که همواره یکی از عناصر مهم و اساسی در جریان تحقق یک زندگی مومنانه است؛ « حجاب و عفاف» مهم ترین دغدغه و مطالبه کارشناسان و آگاهان فرهنگی برای بقاء و سلامت جامعه تلقی می شود.
« نعیمه اسلاملو» یکی از متولیان و فعالان امر « عفاف و حجاب» در سطح کشور است؛ ویژه برنامه « چراغ » که این روزها از شبکه پنج صدا و سیما پخش می شود یکی از برنامه های این کارشناس و پژوهشگر در حوزه « حجاب و عفاف» است. به همین منظور پای میز مصاحبه با مدیر موسسه خیبر، محقق، پژوهشگر و نویسنده در حوزه حجاب همچنین سردبیر برنامه « چراغ» نشستیم. متن این گفت و گو را در اینجا می توانید بخوانید:
در بخش نخست این مصاحبه به عنوان کارشناسی که سال ها در امر تبیین حجاب فعالیت فرهنگی داشته اید، تعریف شما از حجاب چیست؟
حجاب یک واژه دینی است و تعریف شخصی در آن معنای خاصی ندارد. حجاب به معنای خاص خودش در پازل دینی به این صورت است که اگر شما یک دایره بزرگ فرض کنید به عنوان حیاء ( خویشتنداری در مقابل هر امر قبیح) یک دایره دیگر در داخل آن با عنوان عفاف قرار می گیرد به عنوان عفاف ( خویشتنداری در مقابل مسائل جنسی) و یک دایره دیگر در داخل این دایره عفاف قرار می گیرد که (خویشتنداری در عرصه پوشش) را حجاب می گویند.
حجاب در ادیان مختلف و مشخصا در اسلام به معنای پوشش عفیفانه است و در اسلام حد و حدود مشخصی دارد که تمام علمای شیعه و سنی بر آن نظر دارند. ارزش زن برمبنای استعدادهای درونی اش ارزیابی شود نه براساس خودنمایی و جلوه نمایی.
بفرمایین اهمیت مقوله حجاب به عنوان یک امر دینی و فرهنگی در سبک زندگی اسلامی و ایرانی چگونه است؟
اساسا عفاف یعنی خویشتنداری در برابر این غریضه کارکردهای زیادی فارغ از سبک زندگی دینی، استحکام بخش زندگی و خانواده است. حجاب عامل نزدیک شدن و تقرب به خدا و در ضامن عشق و محبت در خانواده است.
یکی از مقوله های امر به معروف و نهی از منکر پرداختن به حجاب و پرهیز از بی حجابی است در این خصوص نظر شما چیست و چه عملکردی تا به امروز داشته اید؟
امر به معروف و نهی از منکر، همچنان که نماز واجب دینی است، واجب است. معنای کاربردی آن یعنی نسبت به خطای دیگران بی تفاوت نبودن، به ویژه خطایی از دیگران که منجر به تاثیر منفی روی افراد دیگران دارد.
تفاوت حجاب و عفاف نسبت به دیگر مسائل دینی در این نکته است که فرد بی حجاب که مسائل عفیفانه را در جامعه رعایت نمی کند و به خودش به صورت مادی (تعریفی از خودش در جامعه به صورت جنسی نشان داده و نگاه هایی را جذب کرده که نگاه های مضر و آسیب زننده است) و معنوی ( آخرت خودش رو به دلیل سرکشی از فرمان خدا رها کرده است) به دیگران نیز آسیب می زند.
پوشش های غیرعفیفانه در جامعه توسط یک فرد باعث می شود که نگاه های جنسی در جامعه زنده شود و تمایل افراد در خانواده نسبت به یکدیگر کم شود. مردی که در جامعه دائم درگیر محرک های جنسی است تمایلش به خانواده کاهش پیدا می کند. از طرف دیگر نیازهایش سرکوب می شود. آسیب دیگر این است که آن زن مجبور به رقابت نابرابر می شود. رقابتی که همیشه بازنده خواهد بود، چون زن دیگری زیباتر از او وجود دارد.
باید مضرات و تبعات بی حجابی رو تبیین کنیم و دیگر آنکه از مسئولان و متولیان‌دینی و فرهنگی زندگی مومنانه و جامعه عفیف را مطالبه کنیم.
متناسب با عملکرد بیش از یک دهه شما در خصوص پیاده سازی امر حجاب، میزان تلاش متولیان و دستگاه های اجرایی را در این خصوص چطور ارزیابی می فرمایید؟
بله. همانطور که فرمودید حوزه فعالیت ما در زمینه حجاب و عفاف از سال ۸۵ نزدیک به ۱۵ سال است که در این حوزه کار کردیم. در عرصه فضای مجازی، آموزش، کرسی آزاداندیشی، شخصیت سازی در حوزه کودک، کتاب، راه اندازی مرکز مشاوره حانیه با رویکرد اسلامی، طراحی و تولید لباس و چادر اسلامی است.
با وجود این اصلی ترین حوزه کاری ما در خصوص پژوهش و تحقیق است، همچنین آموزش و توانمندسازی دغدغه مندان حوزه حجاب از اولویت های موسسه خیبر است.
اما اینکه ارزیابی ما از عملکرد مسئولان در حوزه حجاب چیست؟ باید عرض کنم که هستند مسئولانی که اصلا دغدغه حجاب را ندارند و گاهی با تفکرات لیبرالی هیچ اهمیتی مقوله حجاب و عفاف برای آنان ندارد.
یکی از رویکردهای شما محتواسازی است آنطور که یکی از برنامه های صدا و سیما در همین قالب بوده ، در این خصوص توضیح بفرمایید؟
ببینید مسئله محتواسازی که به آن اشاره کردید، اهمیت اساسی دارد. ریشه و سرچشمه مباحث فرهنگی تولید محتوا است آن هم در حوزه ای مانند حجاب که بسیار اهمیت دارد. مشکل اصلی متولیان فرهنگی، ائم از مسئولین حاکمیت و حوزه روحانیت این مطلب می تواند باشد که محتوای مناسب با دغدغه امروز جامعه را تولید نکرده است.
مباحث و محتواهای سنگین غیرقابل فهم برای نسل امروز شاید زیاد تولید شده باشد ولی به آن ادبیات و زبانی که دغدغه مخاطب است کمتر تولید شده است. ویژگی موسسه خیبر این است که از زاویه دید مخاطب نوجوان و جوان و ... به مسئله حجاب نگاه کرده است.
موسسه خیبر در جریان فعالیت های فرهنگی پژوهشی در خصوص حجاب در کنار انیمیشن هایی که ساخته است، برنامه تلوزیونی چراغ را که از شبکه ۵ صدا و سیما پخش می شود را در قالب یک کار مشترک، مبلغینی که از سراسر کشور در حوزه تبلیغ حجاب فعالیت دارند به سردبیری این موسسه در قالب برنامه های ۲۰ دقیقه ای پخش می شود.
در جریان این برنامه، نظارت محتوایی به برنامه چراغ برعهده این مرکز است. همچنین کارشناسانی که در حوزه حجاب برنامه هایی داشته اند و فعالیت های شاخصی صورت داده اند را شناسایی می کنیم سپس محتوای آنان را غنی کرده و در نهایت در قالب برنامه تلویزیونی گفت و گو محور پخش می کنیم.
مطالبه پیاده سازی حجاب از طرف دستگاه های اجرایی چون ارشاد و صداو سیما و .... از طرف مردم تا چه اندازه اهمیت دارد؟
بسیاری از مردم دغدغه مسئله حجاب و عفاف را دارند، حتی بسیاری که حجاب شرعی کاملی ندارند از وضعیت بی حجابی ناراضی هستد. یک بخشی از وظیفه مردم مطالبه است یعنی خیلی از متدینین تصور می کنند باید بروند و با آن خانمی که حجاب را رعایت نکرده، صحبت کنند. در صورتی که آن دختر یک قربانی است. قربانی عدم تبیین مسئله حجاب و پاسخگویی به مسائل ذهنی.
شما زمانی که زشت ترین کلمات را در گوشی جستجو می کنید در یک لحظه کلی فیلم و عکس میاد، آن وقت چه انتظاری دارید که یک نوجوان پاک بماند؟! نوجوانی که در اوج هیجان جنسی است. تصور می کنم یکی از وظائف متدینان دینی که اگر دغدغه این را دارند که نسل آینده عفیف باشند، مطالبه از مسئولان برای اجرای قوانین است.
بسیاری از قوانین ما کمتر به مسائل بازدارنده مرتبط است. قوانین مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی که راهکارهای اجرایی تبلیغ حجاب را مشخص کرده است برای تمام نهادها و سازمان ها این شرح وظائف را به صورت یک تکلیف معین کرده است. مطالبه این قانون اهمیت اساسی دارد، چرا که تمام راهکارهای اغنایی، تبیینی و فرهنگی و ... را مطرح می کند.
یکی از این نهادها پلیس امنیت اخلاقی است که آن هم به هرحال موظف به انجام تکلیف است. به عبارتی نمی توان تنها تبلیغ کرد و هیچ امر بازدارنده ای در کنار آن حاکم نباشد. در هر رفتار اجتماعی هم تبیین های فرهنگی باید وجود داشته باشد و هم عوامل بازدارنده در غیر این صورت چون آب حوض زلال سوراخی است که از یک طرف این آب زلال خارج می شود.
بسیاری از انگاره های دینی مانند ازدواج تغییر کرده و با هجمه های متعددی روبه رو است در خصوص حجاب نیز شاهد تغییر ذائقه و باورهایی هستیم، شما چطور این مطلب را ارزیابی میفرمایید؟
این تغییر انگاره ها به دلیل عدم تفهیم مسئله است. موسسه خیبر در جریان طرحی به نام دختران نجابت که در مدارس انجام می شود، شاهد این مطلب بود که بسیاری از این دختران، می خواهند که چادری باشند. موارد متعدد بوده که پرسیدیم حالا چرا چادر ؟! و آن ها در پاسخ تاکید به استفاده از چادر دارند.
آن وقاری که در چادر وجود دارد، معنویتی که در پوشش های عفیفانه وجود دارد همچنان در ذهن مردم است اما جذابیت هایی که جبهه مقابل در حوزه جلوه گری زنان کار کرده است، زمین بازی را تغییر داده و آن را به سمت طنازی کشانده است.
اگر کرامت و ارزش حقیقی زن در این زمین بازی اصلاح شود خود به خود این بازگشت صورت می گیرد. در واقع آن اتفاقی که شما میفرمایید افتاده است، کپی برابری از سبک زندگی غربی است. اگرما بتوانیم الگوی اسلامی درست را معرفی کنیم، شاهد اتفاقات خوبی هستیم.
کتاب الگوی سوم مجموعه محتوایی خوبی برای کارشناسان در خصوص جایگاه حقیقی حجاب است.
به عنوان سوال پایانی، بفرمایید از نظر شما به عنوان فردی که بیش از یک دهه به صورت عملی در حوزه عفاف و حجاب فعالیت داشته اید، چه راهکارهایی در امر پیاده سازی حجاب به نظر شما همچنان عقیم مانده است؟
خود شما به عنوان یک رسانه بفرمایید که کدام یک از این راهکارها به ویژه مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرا شده است؟! چه اهمیتی به آنان داده شده است؟
به نظر من اجرای آن قوانین در عرصه تبیین کارکردهای حجاب و عفاف و انجام برنامه های انگیزشی و اغنایی است و هم در اجرای امور بازدارنده. اگر افراد به این باور برسند که حجاب خوب است باید در بازار مانتوی پوشیده خوب وجود داشته باشد. آیا وجود دارد؟! در فضای مجازی آیا می توان مطمئن بود که صحنه بدی را نمی بیند؟
در واقع هم در عرصه فرهنگسازی یعنی کنترل درون و هم در عرصه اجرای قوانین در جهت کنترل عوامل بیرونی باید کار شود. تصور می کنم بیش از ۸۵ درصد این خواسته ها با همت و اراده مسئولان به ویژه وزارت کشور محقق می شود.
وقتی جوان می بیند که جشنواره فجر انقلاب اسلامی که قرار است افتخار و هنر انقلاب اسلامی را به ظهور برساند از چهره هایی تشکر می کند که از بزرگترین مروجان تبلیغ بی حجابی هستند، توقع ما از جوان نسل امروز چه می تواند باشد؟ ما باید بستر زندگی مومنانه را با هدف اغناء این نسل انجام دهیم که موسسه خیبر این آمادگی را دارد. همچنین تمام نهادهایی که تمایل دارند در حوزه حجاب فعالیت کنند موسسه خیبر این تمایل برای همکاری و مشارکت را دارد.
* تهیه و تنظیم مصاحبه: مهدیه دانایی
نظر شما