به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، دکتر «غلامحسین رحیمی» در افتتاحیه همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که عصر امروز(پنجشنبه 20 آذر) از سوی مجمع پژوهشگاه های علوم انسانی-اسلامی و با همکاری معاونت پژوهشی وزارت علوم و معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد، با بیان این که کار مجمع با توانمندی دکتر لک زایی به خوبی پیش می رود، اظهار داشت: انشاءالله این مجمع با قوت و قدرت ادامه پیدا کند تا یک مجموعه ساختار یافته و شناخته شده بوده و بتواند مؤثر باشد.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: بنده چند سال است که روی طبیعیات دوره اسلامی به صورت مستمر کار می کنم چون خیلی هم حساس شده ام و از این بابت بود که می خواستم بدانم حکما و فلاسفه اسلامی ما اصولا به طبیعیات چطور ورود می کردند؟ و به طبیعت چطور نگاه می کردند؟ چون فهم این مسأله می‌تواند برای ما الگوی خوب و تجربه مفیدی باشد.
وی اضافه کرد: من در ادامه متوجه شدم باید طبییعیات دوره اسلامی به دو بخش تقسیم شود، نخست طبیعیات به معنای اعم و دوم طبیعیات به معنای اخص و اگر بخواهیم در مورد ربط این طبیعیات با الهیات صحبت کنیم شامل هر دو بخش می‌شود یا فقط یک دسته؟ آن چیزی که حکمای ما نگاه کرده اند عمدتا مشمول طبیعیات به معنای اعم می‌شود که سماع طبیعی در همین راستا در کتاب شفا ابن سینا مطرح شده است.
رحیمی افزود: حس کردم این بخش از طبیعیات است که حکمای الهی از یک منظر دیگری بر خلاف حکمای طبیعی فعلی به اصول و قواعد طبیعت نگاه می کردند و از آنجا هنوز برای خودم سؤال است که از این طریق می توانیم بین طبیعیات و الهیات برقرار کنیم یا خیر؟ چراکه بنده همه کتاب هایی که نوشته شده را به تدریج مطالعه کردم ولی پاسخی نیافتم.
وی در ادامه عنوان کرد: این روش در ابتدا الهام بخش است چون ما یک سری کمیت ها و مفاهیم و قواعدی داریم که اصل آن باید در دانش دیگری به تأیید برسد؛نکته دیگر آن است که حوزه طبیعیات از آن خودش در آن دوران چقدر اعتبار داشته است؟ چون عمده رشته های تخصصی دانشگاهی همان طبیعیات به معنای اخص هستند همچنانکه مجموعه علوم کشاورزی، فنی مهندسی، علوم پایه و مجموع گروه پزشکی همه جزو طبیعیات بودند.
وی بیان داشت: سؤال من این است که آیا در همان زمان این طبیعیات ارزش علمی داشت یعنی کاشف طبیعت بود یا خیر؟ نتیجه گرفتم که طبیعیات ما در زمان خودش از ارزش علمی بسیار بالایی برخوردار بوده و می توانسته طبییت را در چارچوب دانش آن زمان توضیح بدهد ، اما متأسفانه برخی از حکمای جدید داوری های نادرستی در این باره کرده اند
رحیمی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: این مسأله مهم است که نقش دانشمندان مسلمان در زنجیره تحول و تکامل علوم طبیعی در تمدن بشری چگونه بوده است، و سؤال دیگر این است که حکمای جدید ما در خصوص طبیعیات قدیم چه نظری دارند؟ یعنی در پنجاه سال اخیر حکمای ما نظیر دکتر حداد عادل، سروش، گلشنی، نصر، چه چیزهایی گفته اند؟ همه در نهایت به گونه ای قضاوت کرده اند که طبیعیات دوره اسلامی را در مجموع کم اعتبار یا بی اعتبار منعکس کرده اند حتی در آثار برخی حکمای بزرگ مرحوم علامه طباطبایی(ره)، شهید مطهری(ره)، آیت الله مصباح یزدی و افرادی نظیر این بزرگان نیز به گونه ای برخورد کرده اند که بعضا طبیعیات دوره اسلامی بی اعتبار یا کم اعتبار بوده و کاشف واقعیت های طبیعی نبوده است.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه سخنان خود خاطرنشان ساخت: برخی از بزرگان همچون آیت الله سبحانی، جوادی آملی و مرحوم حائری یزدی از طبیعیات نظرات بهتری ارائه کرده اند، بنابراین پیش فرض من است است که ما مطالب معتبری داریم که می توانیم علوم طبیعی قدیمی را به صورت مستقل معتبر بدانیم و حتی امروز می توانیم در دانشگاه مطرح کنیم باید با زبان خودشان مطرح کنیم و بدون دخل و تصرف در محتوا با ادبیات جدید و علمی مطرح کنیم تا در ذهن اساتید و دانشجویان و دبیران خودمان رسوخ کند.
وی با بیان این که نظرات علمای گذشته ما در حوزه هایی نظیر فیزیک، شیمی، مهندسی و ریاضی بسیار دقیق و قابل استفاده است، گفت: وقتی ما برای دانش آموزان و دانشجویان خودمان در طرح مسائل علمی از علمای اسلامی شروع نکنیم نمی توانیم بین علوم طبیعی و الهیات ارتباط برقرار کینم؛ بنده در مقاله ای علمی که هفته آینده منتشر می‌شود با ذکر جزئیات دقیقی از مسائل مربوط به فیزیک همچون شکست نور، ماده و مسائلی از این دست ثابت کرده ام که طبیعیات قدیم کاملا معتبر است و می‌تواند در دانشگاه های امروز ما مطرح شود.
رحیمی با طرح این سؤال که آیا می‌شود طبیعیات قدیم را که حکمای بزرگ ما استفاده کرده اند کلا کنار بگذاریم و الهیات آنها را حفظ کنیم؟ بلکه حتی غیر معتبر و غلط بدانیم؟ پیش فرض من این است که چنین چیزی ممکن نیست چون طبیعیات و الهیات در تنیده هستند و به نوعی بازسازی احتمالا نیاز دارد، البته این دغدغه فکری من بوده که در آن ورود کرده ام و قطعا ممکن است نظرات مخالفی هم در این جا باشد.
نظر شما