به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکتر شهباز علی عباس، استاد دانشگاه پاکستان در سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی آیات قرآن کریم پیرامون مخاطب قرار دادن اهل کتاب و لزوم وحدت کلمه در میان مسلمانان گفت: قرآن کریم به صورت کلی و عمومی هر کسی که به عنوان اهل کتاب شناخته شود را مخاطب قرار داده تا زیر یک پرچم متحد شود آنها را به پرداختن به موضوعات اشتراکی سفارش کرده شایسته است این پیام در زمان حال بر آن جامع عمل پوشیده شود.
وی افزود: اکنون در دوره قرار داریم که عشق و محبت کم رنگ شده و روز به روز بر ترویج کنندگان نفرت و کینه افزوده می شود دوره ای که اقبال لاهوری شاعر و اندیشمند بزرگ پاکستانی گفته است: "انسان نگاه کن که به چه منظومه بزرگی وصل بودی و اکنون مانند ستاره جدا افتادی". اقبال لاهوری با جملات دردناک مسلمانان امروز را خطاب قرار داده که ذره اندیشه کنید زمانی دین اسلام با وقار در جهان بزرگی می کرد.
دکتر علی عباس تصریح کرد: امروز اهداف تغییر یافته و اغلب مسلمانان از مسیر اصلی و اهداف اصلی اسلام ناب دور شده‌اند از فرضیه امر به معروف و نهی از منکر منحرف شده و به جای تشکیل امت واحده گروه گروه و فرقه فرقه شده اند.
وی افزود: ساختمان و بنای دین اسلام بر کلمه وحدت است و پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم هر زمان شخصی را ملاقات می کردند می فرمودند در میان شما دو چیز گرانبها که همان قرآن و اهل بیت علیهم السلام است را می گذارم.هر مکتب و مذهبی می‌تواند از این حدیث پیامبر تحلیل و فهم ای داشته باشد اما این نباید به اتحاد مسلمانان ضربه بزند. پیشنهاد می شود که اهل تفرقه و اختلاف در میان شیعه و سنی رسوا گردد چرا که مردم دنیا متوجه خواهند شد که ما مسلمانان با وحدت کلمه پاسدار حرم اسلام هستیم.
دکتر شهباز علی عباس خاطرنشان کرد: قرآن کریم به ما عنوان بنیان مرصوص نسبت است و ما باید به این هدف و دعوت بازگردیم. یکی از مهمترین پیامهای کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی برای تمام مردان خیرخواه عالم اتحاد است و خداوند توفیق باهم‌بودن را زیر پرچم قرآن و سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم عطا کند.
زیربنای ایجاد وحدت اسلامی، مدیریت درست اختلافات می باشد
بنابراین گزارش؛ دکتر رشا روابح استاد دانشگاه الجزایر در چهاردهمین وبینار از سی و پنجمین کنفرانس وحدت اسلامی، پیرامون «موانع شکل گیری وحدت اسلامی و راهکارهای ایجاد آن» گفت: وحدت به معنای حمله به دیگران و اجبار وی به کنار گذاشتن اعتقادتش و پذیرفتن اعتقادات دیگری نیست، بلکه اقدامی برای برگرداندن شرایط اجتماعی و عقیدتی و دینی به حالت عادی است که قرآن کریم بنا نهاده است.
وی ادامه داد: دعوت به وحدت، به هیچ روی به معنای سرک کشیدن در امور دیگران نیست و هر گونه اقدامی در این راستا، حتما به شکست خواهد انجامید و این موضوعی است که تاریخ به اثبات رسانده است؛ اقدامات سیاسی عدیده ای برای تحمیل یک مذهب اسلامی با به کارگیری ابزار نظامی و دولتی و چه بسا ابزار سرکوب انجام شد؛ شاید مشهورترین آن، تلاش برخی از معتزله برای تحمیل مذهب و دیدگاه های اجتهادی خود در عصر عباسی بود که فرجامی جز اضافه شدن کینه و نفرت، در برنداشت.
استاد دانشگاه الجزایر گفت:در واقع، وحدت به معنای صیانت از عنوان بهترین امت و در عین حال، حفظ اختلافاتی که با هم داریم و نمی توانیم آن را رفع کنیم؛ وحدت، همان فرآیند همزیستی میان مذاهب از راه پذیرش شخص غیر هم دین و گفتگوی با او به منظور فهم همدیگر و شناخت پیوندهای مشترک می باشد تا با استفاده از آن، به صورت مسالمت آمیز زندگی کرده و جامعه ای واحد بسازند.
وی ادامه داد: این امر ممکن است نیازمند چشم پوشی از برخی منافع ناچیز و مقطعی در جهت رسیدن به هدف والاتر و ارزشمندتر باشد؛ زیربنای ایجاد وحدت اسلامی، مدیریت درست اختلافات می باشد که خاستگاه آن، پذیرش این باور است که می توان در عین اختلاف با هم بنشینیم و در عین حفظ حریم خصوصی هر کس در اعتقاد و دین و تاریخ، نقاط مشترک را ارزشمند بشماریم.
رشا روابح تصریح کرد: در مورد دلیل اختلاف میان مسلمانان باید گفت که دلیل اصلی آن، نحوه رفتار و برخورد ایشان با متون دینی است، که امکان حذف آن وجود ندارد؛ اختلاف مذهبی در واقع، مدرکی و نشانه ای معتبر از پیشرفت و تکامل عقلانیت در اسلام در زمینه وحی از یک سو و افزایش نیازها از سوی دیگر است؛از این رو، تعدد مذاهب امری بسیار طبیعی و مولود پیامدهای تمدنی است که خود یک سرمایه ارزشمند برای تمدن اسلامی به شمار می رود.
وی در مورد دلایل رد ایده وحدت اسلامی از سوی برخی از مسلمانان گفت: دلیل نخست، عشق به هویت مذهبی است؛ برخی از مسلمانان به ویژه کسانی که یک اقلیت مذهبی داخل محیطی بوده که مذهبی مخالف با مذهب وی دارند، بر این باورند که هویت و ماهیت وجودی ایشان در معرض خطر است و از این رو به دور خود حصاری تنیده و با اتخاذ موضعی دفاعی تا حد گوشه گیری از دیگران پیش می روند؛ زیرا به گمان اشتباه خود هر گونه اقدامی در جهت معاشرت با دیگران و ارتباط با دیگران را گامی به سوی جذب شدن در آنها می دانند.
استاد دانشگاه الجزایر ادامه داد: دلیل دوم، کنار گذاشتن اختلافات مذهبی است؛ برخی از دانشمندان فرهیخته معاصر بر این باورند که مهمترین اقدام جهت ایجاد وحدت اسلامی، کنارگذاشتن موضوعات مذهبی و پرهیز از درگیری مذهبی است؛ زیرا به باور ایشان، نقض فرقه گرایی خود عملی فرقه گرایانه است. اما این چشم پوشی و بی توجهی موجب تحریک مردم شده و این احساس را به ایشان منتقل می کند که میراث و یقینیات ایشان در معرض انحراف و خطر است؛ از این رو، چشم پوشی از این مسائل که از اعتقادات بی و چون چرا در نزد ایشان بوده است، اما دیگران، آن را موضوعات دست و پاگیر می دانند را نمی پذیرند، بنابراین مسئله وحدت را رد می کنند.
وی افزود: دلیل سوم انکار وحدت، بی توجهی رسانه هاست؛ اگر مقایسه ای گذرا میان رسانه های تفرقه افکن و فتنه گر با رسانه های تقریبی و خواهان وحدت انجام دهیم، رسانه های تقریبی تقریبا در مقابل رسانه های فتنه گر کم فروغ هستند؛ حال آنکه رسانه های فتنه گر تنها به دامن زدن به موضوعان تفرقه انگیز میان مسلمانان و تحریک آرای عمومی با لحنی شفاف و گستاخانه بسنده نمی کنند.
رشا روابح تصریح کرد: دلیل دیگر رد وحدت اسلامی وعدم پذیرش پروژهای مربوط به وحدت، گنجاندن مسئله مذهب و موضوعات مربوط به وحدت و تقریب به کانال سیاست است؛ زیرا گنجاندن نگرش سیاسی به عنوان تنها توجیه کنار گذاشتن فرقه گرایی، موجب به خواب رفتن طرف های درگیر شده و رویارویی های ایشان را به صورت مقطعی به حالت تعلیق درآورده است؛ سیاست، مسئله ای متغیر و ناپایدار است و اساس پروژه تقریب در این حالت سست و لرزان می باشد.
به گفته وی هر گونه تغییری در صحنه سیاست می تواند نزدیکی مسلمانان را از میان برده و روابط مثبت میان ایشان، تنها برای یک دوره زمانی سیاسی گذرا باشد؛ اما چنان چه اساس پروژه بر پایه اصول دینی و انسانی شکل بگیرد، به خاطر پایداری اصول دینی و ارزش های انسانی، تداوم بیشتری خواهد داشت.
استاد دانشگاه الجزایر اظهار کرد: طبیعی است که راهکارهای ایجاد وحدت اسلامی به تناسب اختلاف زمان و مکان و افراد مختلف و متنوع گردد؛ اما ضرورت ایجاد یک نگرش وسیع اسلامی که اختلاف را تنوع و تجلی قدرت بیکران خداوند می داند، ضروری است؛ اختلاف دیدگاه ها لزوما مسئله ای غیر عادی نیست بلکه بر عکس و به عبارت دقیقتر، منطق اشیاست و خداوند نیز چنین ایشان را آفریده است.
وی بیان کرد: راهکار بعدی ایجاد وحدت، باز گذاشتن باب اجتهاد و پرهیز از محدود کردن آن است؛ اجتهاد فراگیری که بدان نیاز داریم و به تقریب کمک می کند، اجتهادی است که علامه محمد رضا حکیمی رحمه الله علیه، آن را اجتهاد تحقیقی نامگذاری می کند که به همه علوم اسلامی، فقه، اصول، حدیث، جرح و تعدیل، علوم قرآنی حتی عقاید و علم کلام نیز وارد می شود؛ تا زمانی که از همدیگر استدلال نخواهیم، وحدتی در کار نخواهد بود؛ چنانچه به محدودیت توانایی انسان و احتمال بروز اشتباه، باور داشته باشیم، پس چگونه می توانیم از کسی که در فقه دچار اشتباه شده است، استدلال بخواهیم.
رشا روابح افزود: راهکار بعدی آموزش وحدت و همزیستی مسالمت آمیز مذاهب با یکدیگر به دانش آموزان است؛ بخش عظیمی از این مسئولیت بر عهده وزارت آموزش و پرورش است. به گونه ای که دانش آموز می تواند با استفاده از کتاب درسی خود با دیگران آشنا شود؛ هیچ فرقه ای نباید از تاریخ حذف شود، دلیل این امر آن است که کودک پس از رسیدن به دوره بلوغ و پس از آن، برای نخستین بار با مذهبی دیگر برخورد کرده که شاید این مذهب، بخشی از میراث ملی و تاریخ دور و دراز او باشد.
وی تأکید کرد: برای موفقیت گفتگوی تقریب باید راه شفافیت در پیش بگیریم و تا حدی از اتکای به تاریخ خارج شویم تا با پیروان یک فرقه به گناه پدران خود پیکار نشود و کدورت های گذشته در زمان حال تصفیه نگردد.
استاد دانشگاه الجزایر خاطر نشان ساخت:راهکار دیگر ایجاد وحدت، گسترش گفتمان دینی انسانی و تلاش در جهت خشکاندن منابع گفتمان تفرقه افکنانه است که رویارویی های تاریخی را یادآوری می کند؛ کوشش کنیم تا گفتمان دینی اخلاقی و معنوی و روابط با خداوند و انسان را احیا کنیم؛ گفتمانی که دین را سرچشمه محبت و پیوند با خدا و دیگران و حضور الله تبارک و تعالی در همه امور زندگی معرفی می کند.
وی افزود: راهکار دیگر، عینیت بخشیدن به معنای وحدت می باشد. این بروز و ظهور عینی می تواند از دو جنبه اساسی نمود یابد؛ جنبه اجتماعی و جنبه شناختی؛ جنبه اجتماعی در پیوندهای اجتماعی خودجوش که همه مسلمانان را در امور روزمره به هم وصل می کند، نمود می یابد. برای نمونه، بازنگری در نظریه ازدواج پیروان مذاهب دیگر و قانونی بودن روابط اقتصادی با ایشان می باشد؛ بررسی جواز اقامه نماز پشت سر مسلمان غیر هم مذهب و دفاع از وی نیز از جمله این موضوعات می باشد. این ها مسائلی است که می بایست به صورت صریح و واقعی مورد بازخوانی قرار گیرد؛ در خصوص جنبه شناختی نیز باید گفت که نمود آن در بازسازی علوم اسلامی به صورت کاملا اسلامی و نه مذهبی خلاصه شده است.
رشا روابح ادامه داد: راهکاری بعدی بهره برداری از سرمایه جوانی و تشویق اقدامات تقریبی با استفاده از تجمعات جوانان است،همانند اردوهای تابستانی و انجمن های تابستانی و سایر موارد برای درک تجربه تقریب میان گروه های جوانان مذاهب گوناگون، با نظارت و هدایت اندیشمندان متخصص.
وی در پایان گفت:تأمین مخارج پروژه های واقعی تبلیغ وحدت از دیگر راهکارهاست؛ زیرا تعدد پروژه های تفرقه افکنانه میان مسلمانان و پول های هنگفتی که صرف ساختمان ها، ادارات، کتاب ها، هزینه های رفت و آمد و مخارج مبلغان می شود بر کسی پوشیده نیست.
نظر شما