به گزارش خبرگزاری شبستان از رشت، کتاب «خاطرات سعد اله خان درویش» مجموعه اسناد، خاطرات و گزارش های سعداله خان درویش(کجوری) به‌عنوان رئیس المجاهدین نظامی جنبش جنگل است. سعداله خان درویش، در بهار ۱۲۶۸ شمسی در قریه‌ای به نام کدیو که یکی از ییلاقات کجور است، به دنیا آمد. وی خاطرات خود را از دوران کودکی‌اش زمانی که ناصرالدین شاه برای گذراندن یک تابستان به روستای کدیو آمد، آغاز می‌کند. سپس راوی، حول محور فعالیت های سیاسی و اجتماعی خود از عصر ناصری تا سال ۱۳۳۲ خورشیدی و به ویژه درباره فعالیت های سیاسی مولف در جنبش جنگل می پردازد.
این کتاب توسط فرزندش «جهانگیر درویش» چاپ شده است. چاپ دوم این کتاب در سال ۱۳۸۹ توسط موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران صورت گرفته است.
«سعداله خان درویش» از جمله شخصیت‌های مهم و موثر جنبش جنگل است زیرا نزدیکی وی به میرزا و همچنین نقشی که میرزا کوچک خان به وی به‌عنوان نماینده سیاسی جنگلی‌ها در مذاکرات سیاسی تهران می‌دهد، موجب می‌شود تا آگاهی زیادی از فراز و فرودهای جنبش جنگل داشته باشد.
اگرچه، متن خاطرات سعداله خان درویش، گسسته و در برخی موارد ناقص است، ولی برخی از مباحث که حاصل مشاهدات و تجربه های شخصی مولف از اوضاع اجتماعی ایران آن روز و حوادث پشت پرده جنگل می باشد، از اهمیت زیادی برخوردار است. از سوی دیگر وسعت قلمرو زمانی مباحث مطرح شده توسط راوی این گزارش- که از عهد ناصری آغاز و تا حوادث سال ۱۳۳۲ خورشیدی ختم می شود- از اهمیت مطالعاتی اجتماعی و سیاسی زیادی برخوردار است.
با توجه به محتوا می توان این کتاب را به سه بخش تقسیم کرد؛ در بخش نخست، راوی به جهت این که آگاهی چندانی به حوادث مرحله اول جنبش نداشت، مطالبی کلی، مبهم و پراکنده از جنبش جنگل ارایه می دهد. البته سعداله خان درویش پیش از ورود به بحث اصلی، گزارش ها و خاطرات ارزنده ای از زندگی خود تا پیش از پیوستن به جنبش جنگل ارایه می دهد. در بخش دوم؛ راوی به بررسی شخصیت میرزا کوچک پرداخته و تحلیلی آرمان گرایانه از جنبش ارایه می دهد. در بخش سوم؛ سعداله خان درویش با تکیه بر اسناد و مدارک شخصی به نقش خود در مبارزات سیاسی و نظامی جنبش جنگل می پردازد و همچنین از زمانی که میرزا او را به عنوان نماینده جنگلی ها درمذاکرات سیاسی به پایتخت می فرستد، گزارشات ارزنده ای ارائه می دهد.
این کتاب علاوه بر اهمیت نویسنده و گزارش وی درباره جنبش جنگل، به کارگیری اسناد شخصی توسط راوی در مستند سازی خاطرات خود از جنبش جنگل از نقاط قوت این اثر می باشد.
نظر شما