خبرگزاری شبستان- گیلان، مهری شیرمحمدی؛ در میدان امام انزلی و نزدیک به عمارت قندچیان، ساختمانی چندطبقه با کنده کاری روی سیمان‌های سفید، جلوه دیگری به خیابان مطهری داده است. عمارتی زیبا که حاج علی عباس معروف به رمضان اف برای سکونت خود و پسرانش ساخته بود و حالا چندین دهه است بین مردم انزلی به ساختمان دادگستری معروف شده است. ساختمانی که به شماره ۱۵۲۲۵ در تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده و حالا قرار است تغییرکاربری جدیدی یابد.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان درباره این بنای تاریخی می‌گوید: ساختمان دادگستری، میراث بجامانده از دوره پهلوی اول است و با توجه به ثبت این بنای تاریخی، بنا داریم به عنوان موزه تاریخ عدلیه و ورزش تغییرکاربری دهیم.
«ولی جهانی» می‌افزاید: شهرستان انزلی، یکی از شهرهای گردش‌پذیر گیلان بوده و ظرفیت‌های زیادی در حوزه‌های تخصصی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دارد و حفاظت و احیای بناهای تاریخی این شهرستان با همکاری و همراهی دیگر دستگاه‌های اجرایی، در دستور کار این اداره قرار دارد.
وی به برنامه این اداره برای ایجاد موزه‌های تخصصی در هر شهرستان اشاره کرده و اضافه می‌کند: بناهای تاریخی زیادی در تملک ادارات دولتی هستند و برای تغییر کاربری ساختمان دادگستری با حجت‌الاسلام حمزه خلیلی، ریاست دادگستری استان، بعنوان مالک، جلساتی برگزار شده تا طی تفاهم نامه ای با میراث فرهنگی، این بنا به‌عنوان موزه تاریخ، عدلیه و ورزش تغییر کاربری دهد.
در میان مردم بندرانزلی، معروف است که این ساختمان با کنده کاری زیبای آن روی سیمان، در ایران سابقه ندارد. نویسنده کتاب تاریخ جامع انزلی، درباره احداث بناهای فاخر در انزلی می‌نویسد: پس از کودتای رضاخان و علاقه وی به انزلی باعث گردید مقامات محلی بیش از پیش به آبادانی این شهر برسند و حتی از فشار نظامی نیز در این باره خودداری نمی‌شد و تا آنجا که پیرمردان انزلی گفته اند فضل الله زاهدی فرمانده قشون در رشت بر امور آبادانی انزلی نظارت داشته است . ساختمان سازی در میدان انزلی از سال ۱۳۰۴ شمسی آغاز گردید که می‌توان از سه ساختمان در میدان شهر و دو ساختمان در خیابان ابوذر غفاری (سپه سابق) یاد نمود.
عزیز طویلی درباره ساختمان معروف به دادگستری، می‌نویسد: این ساختمان واقع در شمال شرق میدان شهر قرار دارد که به ساختمان حاجی علی عباس معروف است. پیرمردان درباره استحکام این ساختمان گفته‌اند: مرحوم حاجی علی عباس رمضانی«رمضان اف» تا حدود یک متر از سطح زمین بالا آورده و کارش را تعطیل کرد تا به قول معروف پی ساختمان نشست نماید و آنگاه کار را ادامه داد و پایان کار ساختمان در سال ۱۳۴۶ هجری قمری«برابر ۱۳۰۶» که این تاریخ بطور برجسته بر سر در ورودی ساختمان نقش بسته است. طبق مدارک موجود در اداره ثبت و اسناد (این ساختمان چهار طبقه دارای پلاک ۱۸الی ۲۴ بخش ۶بندر انزلی است که ۴۵۰ متر مربع عرضه و ۳۹۷ متر مربع اعیانی دارد و در تاریخ ۲۳/۶/۱۳۱۹ طبق اظهارنامه ۲۴۰۰۰تومان برآورد ولی به دولت ۴۰۰۰۰ تومان فروخته شد. معماری این ساختمان را مرحوم اسماعیل برهان جو معروف به «اسماعیل چپ» به عهده داشت و کنده کاری روی نمای ساختمان آنهم روی سیمان. از نظر معماری و هنرهای زیبا، می تواند یکی از آثار ارزنده و تاریخی بندرانزلی گیلان و ایران برای نسل های آینده باشد. آقای غلامرضا پیرقصاب کارمند دادگستری که در همین ساختمان به دنیا آمد (مرحوم پدرش از گذشته های دور نگهبان اداره ثبت و اسناد و دادگستری و ساکن طبقه همکف این ساختمان بوده است) اظهار می دارد: سالها پیش در انبار زیرزمین این ساختمان نقشه کلیه قسمتهای بنا و کنده‌کاری‌ها و سندی وجود داشته که مرحوم حاجی علی عباس ساختمان را به شرح زیر تقسیم کرده بود. متاسفانه همه این نقشه‌ها از بین رفته است. طبقه همکف در جلو دکان و اطاق های عقب برای سرایدار، طبقه دوم و سوم هر طبقه همانند یک آپارتمان شامل دو اطاق بزرگ و دو اطاق کوچک تر با آشپزخانه و حمام و مستراح جداگانه بوده است. برای چهار پسرانش نامگذاری کرده و طبقه چهارم را نیز برای زندگی خود اختصاص داده بود چون می دانست دختران شوهر کرده می روند از این رو برای آنان جائی منظور نکرد. در بررسی که معماران به عمل آوردند، دیوارهای قسمت بیرونی و اصلی داخلی ساختمان از آجر فشرده«آجرها را از روسیه آورده بودند» با سیمان سفید کار شده ولی دیوارهای بین اطاق ها را از تیرهای چوب نراد روسی پایه گذاری و روی آنها را بطور افقی با تخته های باریک روکوبی و روی آن را گل و گچ کشیده اند. مابین اطاق ها، بخاری های روسی جاسازی که با هیزم و زغال سنگ کار می کرد.
طویلی درباره تغییرکاربری این بنا هم می‌نویسد: این ساختمان تا حدود سال ۱۳۶۵ محل استقرار ادارات دادگستری و ثبت و اسناد بوده که به علت کمبود جا، اداره ثبت و اسناد به ساختمان دیگری در میان پشته نقل مکان می کند و پس از تکمیل ساختمان دادگستری جنب اداره ثبت و اسناد بدانجا انتقال می‌یابد و از آن تاریخ خالی است. در شهریور ۱۳۲۰خورشیدی که انزلی به اشغال ارتش شوروی قرار گرفت این ساختمان نیز به‌وسیله شوروی ها اشغال شد و محل فرمانداری نظامی آنان بوده و حتی در یکی از اطاق های سمت چپ(غرب) طبقه سوم، با ایجاد حلقه مخصوص که جایش هنوز موجود است محکومین را اعدام می کردند. طبقات ۱و۲و۳ بصورت U انگلیسی ساخته شده وسط آن دارای یک حیاط است و طبقه چهارم بصورت یک مستطیل می باشد و کف اطاق ها پل و از تخته نراد روسی است که متاسفانه بعضی قسمت ها آسیب دیده است.
نظر شما