امام (ره) همواره دغدغه حضور مردم در تمام عرصه های کشور را داشتند

خبرگزاری شبستان _ گروه سیاسی _ فرزانه تهجا: مبانی و اندیشه سیاسی الهی امام خمینی ره پس از گذشت 33 سال از عروج ملکوتی ایشان همچنان چراغ راه بقاء و ثبات انقلاب اسلامی است و بهره گیری از این اندیشه های ناب همواره می تواند راه سعادت و توسعه کشور را همواره و دست طمع دشمنان را کوتاه کند در همین رابطه گفتگویی با حجت الاسلام سعید نصیرالاسلامی، معاون فرهنگی و روابط عمومی ستاد ارتش در مورد باز خوانی  اجمالی مبانی اندیشه امام خمینی ( ره) به شرح زیر ارایه می شود.

اقدام اساسی امام خمینی (ره) در شکل گیری انقلاب اسلامی توضیح بفرمایید؟

انقلاب اسلامی ایران در عصر حاضر از پایدارترین انقلاب ها در دنیاست که با گذشت بیش از چهار دهه از آن بر خلاف دشمنی های فراوان و ایجاد موانع در سر راه آن مقتدرانه به مسیر خود ادامه داده و الهام بخش بسیاری از ملت ها و کشور های دیگر هم بوده است که این امر به علل زیادی مربوط است که بیان مفصل آن در این مقا ل نمی گنجد . اما در مقدمه ذکر این نکته لازم است که حضرت امام (ره) دو اقدام اساسی انجام داد ابتدا ریشه کن کردن حاکمیت ستم شاهی با همه عقبه های طولانی آن دوم  تأسیس و ایجاد انقلاب اسلامی با مدل دینی و مردمی(مردم سالاری دینی).

حال سوال مهم و عمده اینجاست که اندیشه های مدیریتی، سیاسی، دینی و .. . حضرت امام ره چه بوده است که وجه تمایز انقلاب ایران با سایر انقلاب ها و به معنای دیگر باعث ماندگاری انقلاب شده است که در این مختصر به آن اشاره می شود. مهمتر از اصل و ایجاد انقلاب ادامه و بقاء و استمرار انقلاب اسلامی است که به نظر می رسد شناخت مبانی فکری حضرت امام، عدم تحریف آنها، استمرار عمل به آن می تواند ضمانت بقاء جاودانه جمهوری اسلامی ایران را در پی داشته باشد . هرچند نوع اندیشه امام ضمن همراهی موافقان زیاد همواره با مخالفت کژاندیشان و ناآگاهان داخلی و هم با دشمنان و مغرضان خارجی مواجه بوده است . با این مقدمات اجمالی می توان به اهم نظریه های فکری و سیاسی حضرت امام خمینی (ره) اشاره کرد .

مهمترین شاکله تفکری امام (ره) را توضیح بفرمایید؟

یکی از شاکله های تفکر اصلی حضرت امام (ره)، محور قرار دادن اسلام ناب محمدی بود که منبعث از نگاه توحیدی ایشان است و این برگرفته از آیه شریفه « كلمة الله هي العليا » که خدا را و دین خدا را برترین و بزرگترین می داند. ( توبه/41 ) و این روایت شریف «الاسلام يعلو و لايعلي عليه، نحن نرثهم و لايرثونا» اسلام بالاتر از ديگران است ما از آنها ارث مي‌بريم(باقي خواهيم بود)؛ ولي آنها از ما ارث نمي‌برند(بحارالانوار. بيروت، 1403 ق، ج 39، ص47) نگاهی که اسلام سکولار و اسلام متحجرانه را مردود می داند و متکی بر اسلام نجات بخش و هدایتگر و عدالت محور می باشد و زمانی که سخن از این اسلام به میان می آید هر فطرت بیداری از آن استقبال می کند و مبنای ایجاد حکومت الهی شده و انسان هایی خدا باور از آن دفاع خواهند کرد. شاهد و مثال این مدعا زمانی است که جنگ بر ایران تحمیل شد ، امام خمینی (ره) با یک راهبرد منطقی قاطبه مردم را در برابر دشمن قرار داد و آن استفاده از واژه « اسلامیت در دفاع » و « قداست دادن به جنگ » تحت عنوان « دفاع مقدس » بود. امام ره دفاع از کشور و ایران را دفاع از اسلام می دانست چرا که از منظر وی دفاع از اسلام قداستش به مراتب بالاتر از دفاع از کشور و وطن است. در موضوع دیگر دفاع از قدس و مردم مظلوم فلسطین در آن زمان موضوع اعراب و یهود بود و کمتر مورد توجه بود که امام راحل با محوریت اسلام آنرا به « مسئله اول جهان اسلام » تبدیل کرد و مسلمانان را به دفاع از قدس ب ر ای همیشه به صحنه مبارزه کشاند .

 نگاه امام خمینی (ره) به نصرت و توکل برخدا در شرایط بسیار سخت مبارزات توضیح بفرمایید؟

برابر آ یه شریفه: «... إِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِى الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ... » ؛ اگر گروهى(مؤمنان مهاجر) به خاطر حفظ دین و آئین شان از شما یارى طلب کنند، بر شما لاز م است که به یارى آنان بشتابید.» (سوره انفال آیه72) و همین طور امید راسخ به وعده صادق دین خدا و یاری یاوران الهی « اِن تَنصُروا اللهَ یَنصُرکُم » امام به جای تک ی ه بر قدرت های مادی و پوشالی ، استوار و جدی بر قدرت لایزال خداوند تکیه می کرد و جانانه می ایستاد چرا که اعتقاد عمیق بر این داشت که خداوند دینش را و حامیان دینش را هرگز رها نخواهد کرد و کسی که خدا او را یاری کند هرگز شکست نخواهد خورد . با همین اندیشه با اراده ای استوار از سخت ترین گردن ه های آن روز عبور کردند و ایشان اظهار می دارند که هرگز در طول عمرشان از چیزی یا کسی نهراسید ه ا ند.

 در نگاه امام (ره) اعتماد به مردم از چه جایگاهی برخوردار است؟

یکی از اصولی که حضرت امام ره به آن شدیدا ً پایبند بودند قدرت مردمی بود و به همین دلیل بعد از اتکال به خداوند هیچگاه خود را تنها نمی دید تمام اقشار جامعه را از خود و در عین حال خودش را از جامعه می دانست و همین اصل یکی از علل پشتیبانی دائمی مردم از امام و محبوبیت ایشان در بین مردم بود. اندیشه جمهوریت نظام برگرفته از همین تفکر بود که این نظام متعلق به مردم است و مردم صاحبان اصلی این نظام هستند در این تفکر مسئولین خدمت گذاران مردم محسوب می شوند و به تعبیر امام ره مردم را ولی نعمت می داند. عقبه این نگاه آنست که در هر نظام سیاسی مردم پشتوانه بودند هرگز شکست نخورده و به اهداف متعالی خود رسیده است همانند دوران دفاع مقدس. با توجه به این موضوع امام دغدغه حضور مردم در همه عرصه های سیاسی و اجتماعی را داشتند و از تأکیدات ایشان این بود که کار را به مردم بسپارید.

حمایت و دفاع از محرومین و مستضعفین جهان در نگاه امام خمینی (ره) چگونه می توان توصیف کرد؟

آیه شریفه قرآن کریم می فرماید: « مَن قُتِلَ مظلُوماً فقد جعلناهُ لولِیه سُلطاناً » ؛ و آن کس که مظلوم کشته شده است براى ولى اش سلطه ( حق قصاص ) قرار دادیم.» این نوع نگاه در حاکمیت سیاسی و مردمی به حکومت نبوی بر می گردد که حکومت پیامبر را حکومت پابرهنگان می دانستند و پیامبر تنها حامی آنها و ایشان با دست خالی اما اراده ای آهنین مدافعان دین بودند ؛ و دشمنان غافل از اینکه این تفکر می تواند حکومتی جهانی باشد و مروج اسلام نه تنها در جزیره ا لعرب بلکه در بزرگترین امپراطوری ها شود. امام راحل با ت أ سی به این موضوع حمایت از محروم ین را در راستای عدالت اجتماعی و مبارزه با ظلم و ف ساد بنیان نهادند و از کلید واژه های بسیار پر تکرار امام مبارزه با فساد و توجه به فقرا و مظلوم ین در هر کجا ی عالم بود که با توجه به همین اصل این نوع حاکمیت ضمن اقامه عدل و توجه به حقوق مظلوم و دفاع از فقرا این مسئله را به دنبال داشت که این قشر ضعیف از نظر اقتصادی با تمام وجود و هستی خود انقلاب و حکومت را از آن خود دانسته و تمام هستی و حتی جانشان را فدای انقلاب کردند ؛ اثبات این مدعا خانواده های ش ه دا و ایثارگران و جانبازان در دفاع مقدسند که واقعا چند درصد از اقشار مرفه در آن زمان پای انقلاب ایستادند؟ آیا اصلا می توان در یک نگاه آماری آن را مقایسه کرد؟

جایگاه مبارزه با ستمگر و استکبار در نگاه فلسفی امام خمینی (ره) را توضیح بفرمایید؟

یکی از اصول اساسی اندیشه امام (ره) مبتنی بر مبارزه با ظلم و ستم و روحیه ضد استکباری ایشان بود. این تفکر برگرفته از قرآن کریم و روایات متعد در اسلام می باشد. ایشان هم در مقابل طاغوت فردی و هم طاغوت اجتماعی و سیاسی ایستادگی می کرد . بر همین اساس در مقابل رژیم ستمشاهی ایستاد و با عنایت الهی و پشتوانه مردمی آنرا ساقط کرد و سپس در مقابل بزرگترین غول استکباری جهان یعنی امریکا ایستاد و شعار « آمریکا هیچ غلطی نمی کند » و عنوان « شیطان بزرگ » را سر داد. که امروزه همین شعار به موضوعی جهانی تبدیل شده است. از سوی دیگر موضوع مبارزه با صهیونیست جهانی و لزوم دفاع از مردم مظلوم فلسطین ، امروزه به مسئله اول جهان اسلام و حتی آزادگان تبدیل شده است. در این موضوع اشاره به فرمایش امام حسین (ع) در یکی از منازلِ بینِ راه کربلا بسیار مناسب است: « اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ رَسولَ الله صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ قالَ مَن رَأَى سُلطاناً جائِراً مُستَحِلّاً لِحُرُمِاتِ الله ناکِثاً لِعَهدِ الله ... یَعمَلُ فی عِبادِ الله بِالجَورِ وَ العُدوانِ و لَم یُغیِّرُ عَلَیهِ بِقَولٍ وَ لا فِعلٍ کانَ حَقّاً عَلَى الله اَن یُدخِلَهُ مَدخَلَه » فرمود ند که : « پیامبر فرموده است هر کس یک ستمگری را مشاهده کند که جور به مسلمین کند و نسبت به جان و مال آنها تجاوز نماید و نسبت به او سکوت کند همانند اوست و باید مثل او مجازات شود » و امروزه سلطان فقط به معنای پادشاه نیست؛ سلطان یعنی قدرت؛ امروز سلطان، جبهه‌ی کفر و استکبار است، جبهه‌ی صهیونیسم و آمریکا است؛ این سلطان است؛ می‌بینید ستمِ امروزِ دنیا را که این ستم همه جا گسترده شده است: جنگ‌افروزی، فشار استعمار، مکیدن خون ملّتها، فشار آوردن به ملّتها، ایجاد جنگ های داخلی و بقیّه‌ی فجایعی که امروز استکبار انجام می دهد(وقعه الطف 172( .

استقلال و نفی سلطه بیگانه چه جایگاهی در سلوک رفتار  سیاسی و دینی امام (ره) دارد؟

حضرت امام (ره) به استقلال به معنای ا ه م آن در سیاست، فرد و اجتماع اعتقاد داشتند. استقلال یعنی نفی وابستگی به غیر و عدم وابستگی در تمام ابعاد به خصوص دشمن و بیگانه است. البته باید به این نکته توجه داشت که معنای استقلال عدم تعامل نیست و ارتباط و مبادلات و معاملات با کشورهای دیگر خصوصا جامعه اسلامی از آداب و لوازم یک حکومت و حاکمیت است که برخی استقلال را با ارتباط و تعامل اشتباه فرض کرده اند و شعار نه شرقی و نه غربی را به معنای عدم تعامل برداشت کرده اند درحالیکه در زمان حیات امام (ره) ما با برخی کشورها تعاملاتی داشتیم و هم مقبول امام بود و هم بر آن تاکید داشتند و آنچه مهم بود امام به عدم ارتباط با تنها دو کشور در دنیا اشاره داشتند. در دین اسلام قاعده نفی سبیل اجازه تسلط بیگانه بر مسلمین را نمی دهد که بر آ یند آن عزت و آزادی جامعه اسلامی است و امام هم بر این موضوع تاکید داشتند. این قاعده مبتنی بر آیه شریفه « و لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلاً » ؛ ( نساء (4) ، آیه 141 ) و خدا هرگز برای کافران راهی(برای تسلط) بر مؤمنان ننهاده است ؛ و همینطور این روایت شریف از امام صادق ( ع ): « ان الله فوض الی المؤمن اموره کلها و لم یفوض الیه یکون ذلیلاً   اما تسمع الله تعالی یقول ﴿ و لله العزة ... ﴾ فالمؤمن یکون عزیزاً ولایکون ذلیلاً، ان المومن اعزّ من الجبل، لان الجبل یستقل منه بالمعاول و المؤمن لا یستقل من دینه بشیء( کتاب البیع، ج 2 ، ص 726 ). خداوند اختیار همه کارها را به مؤمن داده، اما این اختیار را به او نداده است که ذلیل باشد . مگر نشنیده ا ‌ی که خدای تعالی می‌فرمای ن د : « و عزت از آن خداست . پس مؤمن عزیز است و ذلیل نیست » . مؤمن از کوه نیرومند‌تر است؛ زیرا از کوه با ضربات تیشه کم می‌شود، اما با هیچ وسیله‌ای نمی‌توان از دین مؤمن کاست .

جایگاه و اهمیت وحدت و پرهیز از تفرقه‌افکنی در منظومه فکری امام خمینی (ره) توضیح بفرمایید؟

در منظومه فکری امام راحل وحدت در دو محور قابل ارزیابی است :داخلی : به معنای کشور جمهوری اسلامی ایران بین تمام اقوام و قومیت ها و فرقه ها از هر نژاد و زبان و. .. باید حفظ شود چرا که ام القری کشورهای اسلامی می باشد .خارجی : به معنای جهان اسلام تمام مسلمانان اعم از شیعه، سنی ، عرب ، عجم، سیاه، سفید و... به عنوان امت اسلامی باید زیر بیرق اسلام بوده و با تبعیت از رهبری واحد تحت عنوان ولایت فقیه و امت اسلامی تمدن اسلامی را رقم بزنند .

امروزه آنچه دنیای اسلام را رنج می دهد عدم توجه به این اصل است که موجبات سوءاستفاده دشمنان را فراهم نموده و با دسیسه های فراوان و در اختیار داشتن امپراطوری رسانه ای موجبات اختلاف افکنی و در نهایت تضعیف امت اسلامی را شدیدا دنبال می کنند و بر همه جوامع اسلامی لازم است که با تمسک به اصول و مبانی فکری امام راحل (ره) زمینه سازی ظهور منجی(عج) را فراهم سازند .