به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، پنجمین نشست از سلسله کرسی های ترویجی عرضه و نقد ایده علم با موضوع «بررسی ابعاد آینده‌پژوهی اسلامیِ اندیشه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی در فرهنگ انتظار» صبح امروز (سه شنبه، 26 مهرماه) با ارائه جلال ریزانه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. آنچه در ادامه می آید مروری است بر آنچه در این کرسی مطرح شد.
از آموزه ها و میراث گرانبهای مهدویت در اندیشه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (ره) فرهنگ انتظار است. این اندیشه آکنده از امید، نگاه به آینده و آینده سازی پیش دستانه و فعالانه برای رسیدن به وضعیت مطلوب و جامعه مطلوب در مسیر ظهور امام زمان(عج) است که در پرتو بصیرت، جهاد، مقاومت، تدبیر و زمان شناسی و توکل به خدا به دست می آید.
کارکردهای انتظار
فرهنگ انتظار در اندیشه آیت الله صافی گلپایگانی مجموعه‌ای از هنجارها، ارزش‌ها، آیین‌های اعتقادی، شعائر و سنت‌های رفتاریِ مرتبط با حضرت مهدی(عج) و انتظار ظهور ایشان است که قدرت تغییر نظام کنونی جهان و تحقق زمینه های ظهور را دارد؛ کارکردهای این انتظار، مقاوم سازی جامعه و فرد منتظر در برابر سختی ها و دشواری ها و اقتداربخشی و تواناسازی او در حل مشکلات و چالش ها است.
مهمترین بعد فرهنگ انتظار، آینده نگری و آینده سازی و آینده پردازی است که مطالعه آن در حیطه دانش آینده پژوهی اسلامی جای می گیرد. آینده پژوهی اسلامی، برخلاف آینده پژوهی مرسوم (سکولار و غربی)، نه تنها دین را کنار نمی گذارد، بلکه بر این باور است که منبع اصلی آینده پژوهی، دین اسلام است و نمی توان بدون سازگاري با اسلام و بهره گیري از آموزه هاي گسترده آن آینده پژوهی کرد.
چشم‌اندازسازی از روش های پرکاربرد در آینده پژوهی اسلامی است؛ همچنین است تصویرپردازی به معنای تلاش خلاقانه برای تجسم، شناخت، و ساخت هدفمند آینده ممکن، محتمل، و مطلوب با تکیه بر واقعیات بیرونی. ادیان و به ویژه دین اسلام و خصوصا مذهب تشیع سرشار از تصویرسازی از آینده است.
هدف اصلی چشم اندازسازی و تصویر پردازی در اندیشه فرهنگ انتظار، تحقق جامعه ای منتظر و صالح است و تلاش بر این دارد تا وضعیت کنونی جامعه بهبود یابد و عظمت اسلام را به دست آورد.
چشم انداز ظهور
اندیشه فرهنگ انتظار آیت الله صافی چشم اندازی روشن، جذاب و قابل تحقق بر اساس یک مدینه فاضله را ترسیم می کند، چشم اندازی که با ظهور امام زمان(عج) محقق می شود. ایشان می فرماید: «عقيده به ظهور حضرت مهدى(عج) و قيام انقلابى و حكومت جهانى و عدالت‌گستر آن حضرت نيز، فكر و انديشه را وسيع و جهان‌انديش می‌سازد، كه به دورترين نقاط جهان بنگرد و خير و رفاه مردم تمام مناطق گيتى را بخواهد و عالم را مملكت خدا بداند، كه عاقبت و پيروزى با پرهيزكاران و شايستگان است، كه خداى متعال در قرآن چنين بشارت داده است ...».
نگاه به حرکت های اجتماعی و سیاسی شکل گیری انقلاب اسلامی نیز در اندیشه آیت الله صافی گلپایگانی بر مبنای چشم انداز ظهور است، چنان که آورده است: «در انقلاب اسلامى كه تداوم دارد و هميشه بوده است، آن چيزى كه محرّك و الهام‌بخش انقلابيون اسلام‌خواه است، همان ايمان به حكومت «الله» و رهنمودهاى سياسى قرآن و سيره حضرت رسول(ص) است ...».
از كاركردها و وظايف مسلم آينده پژوهي در هر جامعه(و در سطح بالاتر در هر تمدن) ترسيم الگوي آرماني جامعه است؛ در اندیشه فرهنگ انتظار آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، این آینده نگری، هم به ترسیم وضعیت مطلوب برای خود پرداخته است (آرمانشهر منتظر) و هم درصدد حرکت و پویش به یک وضعیت مطلوب و پسندیده و برگزیده (آینده مرجح) است: «دنيا از اين‌همه اضطرابات روزافزون، ناامنى‌ها، افكار متضاد و رژيم‌هاى رنگارنگ ظالمانه نجات يافته و در مهد امن و امان و اطمينان و اعتماد و اتّحاد قرار بگيرد.»
نتیجه آنکه فراگیر بودن اسلام در جهان، تحقق حکومت عدل مهدوی و تحقق و تقرب به جامعه آرمانی مهدوی از اهداف بلند اندیشه آیت الله صافی گلپایگانی در فرهنگ انتظار است.
نظر شما