به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، محرم کودکی هایم را به یاد می آورم و مسجد محله مان و نوحه خوان معروفش «سید حیدر»؛ در نوحه خوانی های سید حیدر پیر و جوان دست در دست یکدیگر در دایره ای منظم سینه می زدند و هنوز زنگ صدای واحد گفتن نوحه خوان در گوش من هست؛ همه دوست داشتند سید حیدر بخواند چون نوحه خوانی اش شبیه «بخشو» است اما برای من کودک تشخیص آن ممکن نبود تا نوجوانی ام که به مسجد امام حسین(ع) می رفتم دیگر در میان نوحه خوانان جدید تریبون به سید حیدر نمی رسید چون شیوه های تازه مداحی هم باب شده بود؛ این مقدمه را گفتم تا محبوبیت نوحه خوانی و شروه خوانی «بخشو» را در میان مردمان جنوب ایران از فارس تا خوزستان شرح دهم.
اما «بخشو» که بود و چرا در نوحه خوانی تا همین امروز سرآمد نوحه خوانان شده است؟
«جهانبخش کردی‌زاده» ملقب به بخشو نوحه‌خوان و مداح استان بوشهر در جنوب ایران بود که در سال ۱۳۱۵ در بوشهر زاده شد و در سال ۱۳۵۶ در شیراز درگذشت.
در بوشهر بخشو را اعجوبهٔ عالم مداحی، نوحه‌خوانی و سینه‌زنی سنتی بوشهر می شناسند. او از همان کودکی همراه پدرش مفتاح کردی‌زاده به مسجد امام‌زاده می‌رفت و به نوحه‌خوانی روان و دلنشین «سیدعلی مهیمنیان» گوش می‌داد. پس از آن در دوران نوجوانی به تشویق سیدعلی مهیمنیان و خانواده‌اش در سال ۱۳۳۰ در محله تنگک رئیسی، به نوحه‌خوانی رو آورد و کم‌کم پایش به مساجد محلات دیگر باز شد و صدایش مورد توجه قرار گرفت.
بخشو را علاوه برداشتن صدایی استثنایی می توان صاحب سبکی خاص در عزاداری و سینه‌زنی سنتی بوشهر نام نهاد به طوری که این شیوه عزاداری موجب معرفی او در ایران و حتی جهان شده است.
او در شروه خوانی، چاوش‌خوانی، مناجات‌خوانی، صبحدم‌خوانی، بیت‌خوانی، جنگ‌نامه‌خوانی، مصیبت‌خوانی و خیام‌خوانی نیز از تبحر خاصی برخوردار بود و تحریر های بی نقص او در نوحه ها و واحد خوانی زبانزد اهل فن بود.
آوازه اجراهای بی‌نظیر بخشو علاقه‌مندان زیادی را هر سال از استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، کشورهای حوزه خلیج فارس به بوشهر می کشاندحتی هنرمندان و موسیقی‌دانان فرانسوی، اروپایی و روسی برای شنیدن صدای جذاب و دلنشین او به بوشهر آمدند.
هنرمندانی چون لوریس چکناواریان موسیقیدان، آهنگساز و رهبر ارکستر ایران و محمدرضا لطفی نوازندهٔ موسیقی اصیل ایرانی به همراه فوزیه مجد مدیر وقت سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران برای ضبط صدای جهانبخش کردی‌زاده به دیدار او در بوشهر آمدند.
اما آنچه کردی زاده یا بخشو را ماندگار تر و جهانی تر کرد کدام اثر این نوحه خوان صاحب سبک بود؟
بسیاری از ملودی‌ها و سبک نوحه‌های کردی زاده الهام بخش تعدادی از نوحه‌خوانان جنوب کشور و تعدادی از ترانه‌سرایان گشت که تا کنون نیز ادامه داشته‌است. سبک موسیقی نوحه «ممد نبودی ببینی» که پس از آزادسازی خرمشهر «جواد عزیزی» در رثای شهید «محمد جهان‌آرا» سرود و نخستین بار «حسین فخری» آن را بر سر مزار این شهید خواند و بعد غلام کویتی‌پور در سالگرد آزادسازی خرمشهر آن را بازخوانی کرد کاملاً مشابه نوحه
«لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان
دستم به دامان آقا الامان
رودم به میدان می‌رود در چنگ گرگان
از هجر اکبر مشکل برم جان
آه و واویلا کو اکبر من
نور دو چشمان تر من»
جهانبخش کردی‌زاده است و گفته می شود این اثر از روی همین نوحه بخشو ساخته شده است.
صدای بخشو به عنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت شده است.
جهانبخش کردی‌زاده در گوشه‌ای از سریال تلویزیونی «دلیران تنگستان» به کارگردانی همایون شهنواز به نوحه‌خوانی، شروه‌خوانی، شاهنامه و جنگ‌نامه‌خوانی اشعار شاعر حماسه‌سرای ایرانی، ابوالقاسم فردوسی پرداخته‌است.
همچنین «ناصر تقوایی» در فیلم مستند خود به نام «اربعین»، از نوحه‌خوانی بخشو در مسجد دهدشتی بوشهر تصاویر منحصربه‌فردی را ثبت کرده‌است، در سکانسی از فیلم «آرگو» نیز بخش‌هایی از صدای نوحه‌خوانی بخشو مورد استفاده قرار گرفته‌است.
نظر شما