تحول دستوری و با افزودن آیه و روایت اتفاق نمی‌افتد

مسئول کمیته دانشگاهی دبیرخانه دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان گفت: حدود سه سال پیش نخستین "همایش ملی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت" توسط مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا راه اندازی شد و با استقبال محققان و اساتید حوزه و دانشگاه روبه رو شد؛ سال بعد همین همایش، با محوریت موضوع "عدالت" شکل گرفت که در تدوین الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت بسیار مهم است. این همایش که به اتمام رسید، نشست راهبردی در حضور رهبری برگزار و خروجی آن جلسه منجر به شکل گیری و تاسیس مرکز ملی تدوین الگوی ایرانی اسلامی شد.
فرزاد جهان بین ادامه داد: پس از این ماجرا بحث مفصلی مبنی بر اینکه اگر بخواهیم این الگو را تدوین کنیم، مساله جدی آن علوم انسانی و در واقع بازنگری این علوم بر اساس مبانی دینی و اصلاح آن است، مطرح شد. از همان ایام رهبری نسبت به مساله علوم انسانی هشدار داده و بیان کردند که علوم انسانی از دل اسلام برنیامده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه متعاقب این امر، نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در سال گذشته برگزار شد که حدود 600 مقاله به دبیرخانه کنگره ارسال و تعداد محدودی از آنها در روز نشست ارائه و نقد و بررسی شد، تصریح کرد: برگزاری این کنگره از دو جهت اتفاق مهمی بود؛ نخست آنکه در زمینه علوم انسانی دو بحث تحول و بومی سازی مطرح می شود؛ بومی سازی این علوم را برخی شاخ و برگ دادن به علوم رایج غربی موجود و الصاق چند آیه و حدیث می دانند که باید تطبیق داده شده و در واقع کاری صوری انجام شود؛ در این کنگره تلاش شد این مفهوم غلط روشن شود. از سوی دیگر وقتی بحث از تحول می کنیم، معلوم نبود تحول به کدام جهت و سو، بنابراین جهت اسلامی سازی آن که باید بنیاد قرار داده شود مطرح شد چرا که منظور اصلی از تحول علوم اسلامی سازی آن است.
وی افزود: لذا این موارد در سال گذشته دستاورد کنگره بود و همین موجب شد واژه علوم انسانی اسلامی در کانون توجهات قرار گرفته و به چالش و مساله تبدیل شده و در واقع تبدیل به یک برند شود.
جهان بین اضافه کرد: علاوه بر این، در کنگره حضور باشکوهی از هزار تن از محققان و دانشمندان حوزوی و دانشگاهی به چشم می خورد که همه این افراد به دعوت کنگره حضور پیدا کرده بودند و این نشان می داد آنها تا چه حد مساله علوم انسانی برایشان دغدغه است. لذا همان زمان بحث جایزه جهانی علوم انسانی برای هر کنگره مطرح و قرار شد به بهترین نظریه های ارائه شده این جایزه نفیس تعلق گیرد.
مسئول کمیته دانشگاهی دبیرخانه دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی بیشتر از آنکه سیاسی و اقتصادی باشد، فرهنگی است و بر اساس الگوی دینی طراحی شده و همین عامل آن را با سایر انقلاب های دنیا متفاوت می کند، گفت: بنابراین اگر چه در انقلاب تحولات سیاسی عظیمی اتفاق افتاد، اما همه اینها از منظر راهبرد فرهنگی تعریف می شد. انقلاب اسلامی برای ادامه حیات و رسیدن به اهداف و آرمان های خود باید بازنگری در مبانی علوم انسانی را که اشرف علوم است، مورد توجه قرار دهد.
وی در ادامه تاکید کرد: اما این تحول دستوری نیست و از سوی دیگر نمی توان با افزدودن چند روایت به علوم رایج آنها را اسلامی کرد یا بگوییم همه علوم غربی موجود نامناسب بوده و نگاه سطحی به آن داشته باشیم، بلکه با یک بازبینی همه جانبه که جز با تضارب آراء و تقویت کنش انتقالی نمی تواند اتفاق بیفتد؛ بنابراین علوم انسانی که داعیه دار این امر است باید مدلی برای جامعه و فرد بر اساس هویت ایرانی اسلامی تداعی و طراحی کند.
جهان بین در پاسخ به این سوال که چرا امسال "اندیشه سیاسی اسلام" محور این کنگره قرار گرفته است، توضیح داد: انقلاب که با خود دستاورهای خرد و کلان داشت، مهمترین هدف آن تحقق حکومت اسلامی با نظام سیاسی جدید - که غرب و شرق نتوانستند تعریفی از آن ارائه دهند – بود. این نظام باید بر اساس سه مبانی یاد شده عمل کند؛ در سیاست داخلی، احزاب، جامعه مدنی، ساختار قدرت، عملکرد در منطقه، منافع ملی و تعریف آن، یعنی بر اساس این منافع با چه کسانی متحد شده و از رابطه با چه کسانی پرهیز کنیم، اینها در غرب تعریف خاصی شده و حالا که ما حکومت اسلامی تشکیل داده ایم و نگاه ها عوض شده، باید تعریف خاص خود را ارائه دهیم.
مسئول کمیته دانشگاهی دبیرخانه دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی خاطرنشان کرد: ما باید بدانیم امروز شرایط حکومت با پیش از انقلاب عوض شده و باید علوم سیاسی در حوزه داخلی و خارجی بر اساس مبانی ارزشی و فرهنگی خود تعریف شود. به همین منظور امسال به صورت نمادین موضوع "اندیشه سیاسی اسلام" برای کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی که 26 و 27 آبان ماه برگزار می شود را برجسته کرده و خوشبختانه مطالب فراوانی به دستمان رسید که امیدوراریم در عرصه مدیریت و سیاست بتوانیم حرف تازه ای را در فضای آکادمیک داشته باشیم.
پایان پیام/