حجت الاسلام صالح قنادی، استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که چه ارتباطی میان تحول علوم با آموزه های وحیانی وجود دارد، گفت: ما شیعیان آموزه های وحیانی را به عنوان یک منبع شناخت قابل اعتماد و اطمینان می دانیم چرا که معتقدیم خداوند آفریننده جهان و انسان بوده و به همه ابعاد نیازهای او بیش از همه واقف و آگاه است.
وی اظهار کرد: منابع وحیانی در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی هم از جهت معرفتی و هم از جهت کاربرد معارف، می تواند اطمینان بخش ترین منبعی باشد که در دسترس بشر قرار دارد. علاوه بر اینکه ظرفیت دیگری داریم در منابع وحیانی و آن اینکه این منابع می تواند محک داوری هم باشد. به این معنا که یافته ها و تجربیات بشری را می توانیم به آموزه های وحیانی عرضه کنیم و درستی و نادرستی آنها را با این منابع بسنجیم و آن یافته ها و تجربیات را مورد تایید یا رد و انکار قرار دهیم.
حجت الاسلام قنادی در خصوص مدد گرفتن از آموزه های وحیانی در بومی سازی علوم انسانی رایج که ترجمانی و وارداتی است، تصریح کرد: علوم انسانی برگرفته از یافته های بشری را شاید بتوان در دو گروه کلی دسته بندی کرد؛ یافته ها و تجربیات حاصل از فکریات، و تجربیات متراکم و یقینی عموم دانشمندان؛ مانند جاذبه زمین یا تاثیر سیارات نسبت به یکدیگر. اینها مسائلی است که جزء تجربیات قطعی و یقینی بشر در علوم انسانی است که اثبات آنها به تایید رسیده است.
این پژوهشگر حوزوی عنوان کرد: همچنین برخی از گزاره های برگرفته از علوم بشری، مبتنی بر فطرت همگانی بشر است که باز هم برای انسان قابل قبول و اطمینان می تواند باشد. اما گزاره هایی که هنوز به قطعیت همگانی نرسیده، جزو احتمالات مطرح می شود و قابل نقد و بررسی است که اگر با تجربیات متراکم به یقین رسید مورد قبول و پذیرش است.
وی تاکید کرد: گزاره هایی که در علوم انسانی مکاتب غربی داریم برخی برخاسته از تجربیات متراکم و همگانی است که مورد قبول همه است. از این موارد می توان برای بومی سازی علوم کمک گرفت. اما از برخی مسائل نمی توان این مدد را گرفت. مانند مساله مصرف گرایی برای رونق تولید. این یک گزاره است که اگر با دید سرمایه داری به آن نگاه کنیم، منافعی را به جیب سرمایه دارها سرازیر می کند اما این مساله آشفتگی و تبعیض را برای بدنه جامعه به دنبال دارد، بنابراین اگر این مساله مطرح شود که برای رونق تولید، نیاز به بالا بردن ذائقه مصرف داریم، می توانیم با همان نتیجه ای که گرفته شد (آشفتگی و تبعیض در جامعه) آن را رد و انکار کنیم.
عضو پژوهشکده مطالعات اسلامی نهاد رهبری در دانشگاه ها ابراز کرد: با توجه به مواردی که ذکر شد، آیات و روایات به عنوان منبع قابل اطمینان برای استخراج علوم انسانی و محکی برای یافته های دیگران است. اعتقاد ما این است چون قرآن و روایات برای هدایت بشر بیشترین نقش را در استخراج علوم انسانی دارد، می تواند در این زمینه بهترین منبع باشد. علومی همچون مدیریت، اقتصاد، جامعه شناسی، روان شناسی و تمامی علوم انسانی می تواند از این منابع استخراج شود. اما در علوم طبیعی و نیازهای مادی و روزمره انسان، مساله صنعت و کشف و استخراج، بیشترین نقش را تجربیات بشری و آزمایشگاه ها و کارگاه ها می توانند داشته باشند.
حجت الاسلام قنادی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در استخراج آموزه های علمی قرآن تا آن اندازه کار کرده ایم که بتوانیم از نتایج آن در تحول علوم بهره مند شویم، تاکید کرد: الان هم پژوهشگران متعدد و هم پژوهشگاه های مختلف، کارگروه های زیادی را در این باره تشکیل داده اند و فعالیت های خوبی را به ثمر نشانده اند.
وی در ادامه یادآور شد: باید باور کنیم این ظرفیت در آموزه های وحیانی ما وجود دارد و مباحث کار شده نشان از این ماجرا دارد که منابع آیات و روایات ما پتانسیل قابل توجهی دارد و تالیفات انجام شده دراین زمینه قابل دفاع علمی است. بنابراین در این حوزه تالیفات متعددی داریم که البته هنوز جای کار دارد.
پایان پیام/
نظر شما