به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، برنامه «چند دقیقه برای تفکر»، ویژه سخنرانی های حسن رحیم‌پور ازغدی مطابق معمول هر هفته دوشنبه شب، 11 آذرماه، با موضوع «تحول علوم انسانی چیست،انسان کیست؟» به روی آنتن شبکه چهار سیما رفت.
بر پایه این گزارش، رحیم‌پور ازغدی در سخنرانی خود که در جمع دانشجویان رشته تعلیم و تربیت دانشگاه «موستار» بوسنی صورت گرفته بود، اظهار کرد: اساسا رشته تعلیم و تربیت از مهمترین رشته‌های درسی در جهان محسوب می‌شود که سیر تاریخی قابل توجهی را برای تکامل خود پشت سر گذاشت که با این وصف نیز همچنان با کاستی‌هایی مواجه است.
وی ادامه داد: در دوره‌ای در اروپا به‌ویژه حد فاصل قرون 19 و 20 میلادی جز تجربه و حس، متدولوژی دیگری را برای علم به رسمیت نمی‌شناختند.
این پژوهشگر تصریح کرد: اما این نظریه کم‌کم به بن‌بست رسید و منجر به نسبی‌گرایی و شک‌گرایی شد به طوری که در نیمه دوم قرن بیستم این افراط تبدیل به تفریط و عقب‌نشینی از چنین نظریاتی شد به‌گونه‌ای که به‌ویژه در 50 سال اخیر استحکام تجربی برای گزاره‌های علم طبیعی و حتی علوم انسانی ایجاد و قائل به این مساله بودند که این امر ناشی از اپیستم‌های مختلف بود.
رحیم‌پور ازغدی تصریح کرد: طبق نظریه یکی از اندیشمندان غربی تاریخ غرب در سه مرحله سیر دارد، اول مرحله سنت خرافی، دوم مرحله جزمیت مدرنیته، و مرحله سوم شکاکیت پست مدرن که دارد به سوی نهیلیسم و پوچ‌گرایی می‌رود؛ طبق این نظریه یعنی ما نمی‌توانیم به‌سوی کمال بریم و تنها می‌توانیم گمان کنیم.
وی افزود: اما سنت اسلامی از نگاه قرآنی به معرفت و انسان شناسی نگاه می‌کند، یعنی در اسلام با استناد به قرآن، سنت و عقل‌ورزی است که امور عنوان و بررسی می‌شوند.
رحیم پور ازغدی عنوان کرد: ما معتقدیم انسان علاوه بر بعد جسمانی از ابعاد دیگری نیز برخوردار است، ناسان فقط جسم نیست، البته معرفت تجربی معتبر است اما در حد خود و نه بیشتر و نه کمتر، اما در اسلام صرفا معرفت تجربی مورد توجه قرار نگرفته است و بعد معنوی جایگاه خاصی دارد.
وی با بیان اینکه انسان لایه‌های ملکوتی و باطنی دارد، عنوان کرد: انسان را نمی‌توان صرفا با استدلال عقلانی فهمید ما معتقدیم بخشی بالاتر در مورد حقایق انسان و جهان وجود دارد که با نبوت به آن می‌رسیم.
این پژوهشگر ادامه داد: ما در معرفت‌شناسی اسلامی به این نتیجه رسیده‌ایم که برای انسان‌شناسی نیاز به چهار منبع معرفتی داریم که شامل معرفت تجربی، معرفت عقلی، معرفت باطنی و شهودی، معرفت وحیانی و نبوت می‌شود.
وی ابراز کرد: با توجه به این تفاسیر اگر از ما درباره علوم انسانی اسلامی سوال شود خواهیم گفت که این حوزه در کنار تفاوت‌های اساسی با نظریات غربی، بعضا اشتراکاتی نیز دارد اما به طور قطع علوم انسانی اسلامی و غربی در منابع و نوع نگاه به انسان با یکدیگر تفاوت دارند.
رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه برخی گزاره‌های در مورد انسان و جهان با متدولوژی تجربی و برخی از طریق برهان عقلی حاصل می‌شوند، گفت: ما معتقدیم بخشی از این شناخت‌ها از طریق معرفت شهودی میسر می‌شود که این مهم از طریق دین و نوبت به دستمان می‌رسد.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه تعلیم و تربیت باید هدف مشخص شود چراکه این حوزه مستقیما با زندگی مرتبط است، لذا در شاکله علوم انسانی زمانی که تعریف کمال مشخص شد، هدف مشخص می‌شود که به طور کلی باید میان این مولفه‌ها تناسب و سازگاری وجود داشته باشد.
پایان پیام/
نظر شما