بهزاد حمیدیه، عضو هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان ضمن اشاره به آسیب هایی که عرفان های کاذب و جنبش های نوپدید بر سبک زندگی افراد می گذارند، گفت: باید آسیب اصلی را در فقدان تخصص و تعهد در متولیان و استادان و بزرگان این گروه ها ببینیم؛ البته آسیب ها از هر گروه به گروه دیگر متفاوت است به طور مثال تهدیداتی که در عرفان حلقه وجود دارد، متفاوت با شیطان پرستی یا درمان گرا یا آنهایی که نام های شرقی دارند، است.
وی با بیان اینکه هر یک از این جنبش ها دارای آسیب مخصوص خود هستند، اظهار کرد: اما نکته اصلی که میان همه این جریان ها جامع و مشترک بوده، این است که کسانی این گروه ها را ایجاد و حمایت می کنند و به عنوان راهبر و راهنما برای افراد جذب شده هستند، فاقد تخصص و تعهد بوده و در واقع اغلب تحصیلات آکادمیک یا حوزوی ندارند.
دکترای ادیان و عرفان ادامه داد: این افراد در شناخت اسلام به هیچ عنوان دوره مطلوبی با استاد خوبی ندیدند در حالی که ما در سنت خود شاهد هستیم اساتید معنوی و اخلاقی، دوران طولانی همراه با تعهد و اعمال با تهذیب انجام می دادند و سختی و ریاضت شرعی کشیده تا به مرحله استادی می رسیدند اما معمولا این اساتید فاقد این خصوصیت ها هستند و معمولا سن آنها نیز بالا نیست و در محضر اساتید اصیل درس نخوانده اند.
وی تاکید کرد: بسیاری از رهبران این جریان ها تحصیل کرده غرب هستند و عرفان ادعایی خود را از آنجا وارد ایران کرده اند؛ بخش دیگر فقدان تعهد یعنی به لحاظ اخلاق حرفه ای و عام و تعهد مذهبی بوده یا حداقل اینها را نمی توان به عنوان فرد متعهد، مطمئن و مورد وثوق حساب کرد و اخلاق آنها تایید نشده لذا آنها هیچ گونه تعهد اخلاقی به پیروان خود ندارند که سر آنها چه می آید و به کجا کشیده می شوند.
حمیدیه با بیان اینکه گاهی این آسیب ها اجتماعی است، ابراز کرد: انزواگرایی یکی از تهدیداتی است که افراد این گروه ها را تهدید می کند به دلیل آنکه خود را افراد به حقیقت رسیده، فرهیخته و به نور رسیده می دانند و دیگران را به نوعی گمراه و در ظلمات، لذا این تفکر ناخودآگاه آنها را از جامعه جدا کرده و به آنها پیش فرض منفی گرایانه در خصوص افراد دیگر می دهد.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر به دلیل آنکه نهاد خانواده در جامعه مدرن از آن قوت سنتی خود دور شده و آن همبستگی و انسجام و ارتباطات صمیمی میان افراد ضعیف شده، پیروان آنها نیاز عاطفی خود را در این جنبش ها جستجو می کنند و رییس فرقه به عنوان مادر یا پدر فرد، و افراد هم گروه نیز خواهر و برادر او تلقی می شوند.
به گفته وی جنبش های نوپدید و عرفان های کاذب حتی هویت ملی را تهدید کرده و آن انسجام بخشی هویت ایرانی اسلامی افراد را تهدید و آنها خود را به عنوان بدیلی در کنار هویت ما مطرح می کنند.
مولف کتاب "معنویت در سبد مصرف" بیان کرد: اما در رابطه با هویت انقلابی و اسلامی نیز این جریان ها تاثیر منفی می گذارند، چرا که با سیاست سر و کار نداشته و افراد را به فردگرایی سوق می دهند و تمایزی که ما میان ملت های مستضعف و دولت های مستکبر قائلیم را با احساس لطیف فردی گره زده و افراد را از با نام صلح جهانی و عدم خشونت از حس مبارزه با استکبار دور می کنند.
وی توضیح داد: طیف دیگر پیامدها، به مسائل روان شناختی فرد باز می گردد به این صورت که سرخوردگی های شدید برای او به ارمغان می آورند چرا که این افراد با آرزوهای فراوان عضو این جریان ها شده و پول و آبرو و پرستیژ اجتماعی خود را هزینه می کنند و آنچنان اطمینانی به رهبران خود پیدا می کنند که با خیلی اسوده دل به آنها می سپارند اما در پایان کار وقتی رهبران آن ها دستگیر می شوند و مشخص می شود افرادی کلاش بیش نبوده اند، فرد به شدت سرخورده و افسرده می شود.
عضو هیات علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران بیان کرد: اما بخش مهم این آسیب ها به مسائل دینی ما باز می گردد به این صورت که جنبش های نوپدید عمدتا با دین سنتی و اسلام سنتی ناسازگاری جدی دارند و معمولا فقه و احکام شرعی در اینها نادیده گرفته می شود و تاکید معنوی اسلام با شریعت و مناسک و دستورات فقهی را بها نداده، کنار می گذارند که این به اباحه گرایی ختم می شود.
کارشناس جنبش های نوپدید و پژوهشگر جامعه شناسی یادآور شد: همچنین نوع نگرش رهبران این جریان ها به خدا، امامت، معاد و آخرالزمان، تحت الشعاع قرار گرفته و از این باورها دور می شوند؛ البته این آسیب ها در همه این گروه های نبوده و متفاوت است ضمن آنکه برخی از آنها با انجام تلقین و عملکردهای مثبت که موقت است و عمومیت ندارد، افراد به خود جذب می کنند.
پایان پیام/
نظر شما