به گزارش خبرنگار شبستان، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا محمدی در نشست تخصصی تربیت در قرآن که در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن برگزار شد و گفت: با نگاهی اجمالی به آیات قرآن اهمیت بحث تربیت در قرآن آشکار می شود.
وی افزود: اگر بخواهیم عنوانی را برای قرآن انتخاب کنیم نمی‌توانیم قرآن را کتاب عقاید، کلام، منطق، فقه و غیره بدانیم ولی می‌توانیم قرآن را کتاب تربیت نام نهیم.
این استاد حوزه و دانشگاه توضیح داد: خداوند در آیات قرآن از واژه رب برای خویش استفاده کرده است، رب به معنای تربیت‌کننده و پرورش‌دهنده است و این نشان می‌دهد تربیت بعد مهمی از زندگی بشر است.
وی به هدف انبیاء برای دعوت مردم به دین حق سخن گفت و افزود: در چهار جای قرآن پیامبران مربیان تعلیم و تربیت معرفی شده‌اند و هدف از ارسال آنان تربیت انسان‌ها دانسته شده است.
این کارشناس برنامه‌های دینی صدا و سیما تصریح کرد: قرآن سراسر کتاب تربیت است و هدف و پیام و دغدغه‌اش تربیت معرفی شده است.
وی هدف از آفرینش و خلقت را از منظر قرآن تربیت خواند و اضافه کرد: در جای جای قرآن آشکارا می‌توان از اهمیت مسئله تربیت آگاه شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی عظمت و شرافت هر علمی را به موضوع آن علم وابسته دانست و گفت: علم تربیت شریف‌ترین علوم است چرا که موضوع آن شریف‌ترین مخلوق خدا یعنی انسان است که از بعد روحی و معنوی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
وی علم تربیت را علمی مربوط به حقیقت انسانی انسان و انسانیت انسان توصیف کرد و افزود: از منظر قرآن یکی از ضروری‌ترین علوم برای انسان علم تربیت است.
این دانش‌آموخته حوزوی در توضیح واژه تربیت گفت: تربیت در لغت به معنای برآوردن، رشد دادن و بالا آوردن است و در اصطلاح علمی عبارت است از فراهم کردن زمینه‌های لازم برای شکوفایی استعدادهای موجود در انسان در جهت مطلوب.
وی این تعریف را تعریفی عام از تربیت خواند و اضافه کرد: از نظر اسلامی جهت مطلوب علم تربیت قرب الی الله است که در آیات قرآن بارها و بارها به آن تأکید شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی به عناصر مهم این تعریف اشاره کرد و گفت: در تعریف تربیت از شکوفایی استعدادهای موجود سخن گفته شده است و این به معنای آن است که به فعلیت رساندن این استعدادها در روند تربیتی بدون اجبار و با اختیار کامل صورت بگیرد.
وی ادامه داد: تربیت همواره در جایی ممکن است که اعتقاد به فطرت انسانی وجود داشته باشد چرا که اگر فطرتی نباشد رشد داشته‌ها و استعدادها معنا ندارند و تربیت به یک صنعت بدل می‌گردد که وظیفه ساختن انسانی مصنوعی را بر عهده دارد.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اهمیت تربیت و اهداف آن گفت: در مکتب‌های مختلف هدف‌های گوناگونی برای تربیت ارایه می‌گردد اما از منظر اسلامی هدف از تربیت رسیدن به جوار قرب الهی است.
وی در توضیح مبانی این تعریف گفت: باید توجه داشت که مبانی، اصول و روش‌ها در علم تربیت باید از هم تفکیک شوند زیرا مبانی گزاره‌هایی از جنس هست و نیست، هستند و پایه‌های حرکت انسان در فضای تعلیم و تربیت را مشخص می‌کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی در توضیح اصول تربیت گفت: اصول تربیت گزاره‌هایی کلی هستند که در اکثر موارد صادق بوده و برگرفته از آموزه‌های دینی و تحقیقات و دیدگاه‌های کارشناسان می‌باشند. این اصول مجموعه‌ای از بایدها و نبایدهای برخاسته از هست‌ها و نیست‌ها هستند.
وی در تبیین روش‌های تربیتی گفت: روش‌های تربیتی بایدها و نبایدهای جزیی هستند که در پرتو اصول تربیتی و بر اساس مبانی علم تربیت شکل می‌گیرند.
این کارشناس صدا و سیما اضافه کرد: انسان موجودی دارای کرامت است، بنابراین در تمام روش‌های تربیتی باید کرامت وی حفظ شود و در سیره اهل بیت و انبیا مشاهده می‌کنیم که این روش یعنی روش تکریم شخصیت به عنوان روشی برای تربیت انسان‌ها به کار گرفته شده است.
وی در تشریح اهداف مختلف علم تربیت گفت: اهداف علم تربیت را می‌توان به اهداف کوتاه‌مدت جزیی تفصیلی، اهداف میان‌مدت کلی اجمالی و هدف غائی نهایی و محوری بسته‌بندی کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی با بیان اینکه همه گزاره‌های قرآن گزاره‌های تربیتی هستند و هدف کوتاه‌مدت به شمار می‌روند، اظهار داشت: در آیات قرآن اهداف متوسط متعددی برشمرده شده است که عبادت، امتحان، معرفت و رحمت چهار هدف میان‌مدت علم تربیت از نگاه قرآن هستند.
وی در این‌باره توضیح داد: این چهار هدف نردبان و ابزار رسیدن به یک هدف غایی قلمداد می‌شوند و خودشان هدف نهایی نیستند.
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: تربیت برآیند و عصاره خلقت است و هدف غایی، نهایی و محوری خلق عالم تربیت انسان‌ها است.
وی غرض از اهداف میانی را رسیدن به هدف نهایی عنوان کرد و اذعان داشت: در اهداف میانی رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با دیگر بندگان، رابطه انسان با خویش و رابطه انسان با محیط اطراف تنظیم می‌گردد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی در بخش پایانی سخنان خود واژه‌های به کار رفته در قرآن درباره هدف غایی تربیت را معرفی کرد و افزود: لقای خداوند، رجعت به سوی خدا، رسیدن به مقام عنداللهی، قرب الی الله و رسیدن به مقام خلیفه‌اللهی واژه‌هایی هستند که هدف اصلی تربیت انسان دانسته شده‌اند.
این دانش‌آموخته حوزوی انسان را نزدیک‌ترین مخلوق به خدا دانست و گفت: انسان به صورت بالقوه نزدیک‌ترین مخلوق به خدا است و اگر تمام استعدادهای خویش را شکوفا کند به مقام ربوبیت نایل می‌آید و خداگونه می‌شود.
وی از سخنان خود اینچنین نتیجه گرفت در تمام آیات قرآن هدف از خلقت انسان تربیت معرفی شده است و همه این آیات جرقه‌هایی هستند تا انسان خود را از مقام مخلوقی به مقام خالقی نایل گرداند.
شایان ذکر است، سلسله‌نشست‌های تخصصی تربیت در قرآن در سالن همایش بخش پژوهش نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن با حضور صاحب‌نظران این عرصه برگزار می‌شود.
پایان پیام/
نظر شما