به گزارش خبرنگار شبستان، حجت الاسلام و المسلمین سیدعباس نبوی، مدیر موسسه توسعه و تمدن اسلامی در نشست تخصصی "جریان شناسی تحول علوم انسانی" با تاکید بر لزوم شناخت نظرات مطرح شده در محیط زهای دانشگاهی و حوزوی برای اثبات یا نفی علوم انسانی اسلامی گفت: نخستین جریان در سده اخیر برای این تحول توسط شهید مدرس و با نگرش خاص او به وجود آمده که متاسفانه چندان هم مورد تومجه قرار نگرفته است.
وی با اشاره به مذاکرات مجلس دوم مشروطه به عنوان سندی برای تلاش شهد مدرس در این لراستا اظهار کرد: وی با اعزام های نخبگان به خارج از کشور مخالف بود و اعتقاد داشت بهتر است از استادان کشورهای پیشرفته برای حضور در مجامع علمی داخل استفاده شود تا بتوان نظریات خودی را نیز ارائه کرد.
حجت الاسلام نبوی ادامه داد: بنابر اعتقاد مدرس اعزام های خارج از کشور توفیق چندانی برای کشور درپی ندارد چراکه یا به کشور بازنمی گردند یا اگر بازگردند مبلغ اندیشه های غربی می شوند که باز هم برای کشور سودی دربر ندارد.
مدیر موسسه توسعه و تمدن اسلامی درباره پیش فرض های مرتبط با علوم انسانی غربی بیان کرد: نخست آنکه غرب در علوم مختلف دستاوردهایی داشته و توانسته پیشرفت هایی را کسب کند که با مسیر اسلامی سازگار نیست و ایجاد این سازگاری نیازمند مصاف پایاپای از درون خود این علوم در نخستین گام است.
وی با بیان این مطلب که پیش از شهید مدرس جریان خودباخته روشنفکری توسط کسانی همچون میرزا ملکم خان و آخوندزاده ظهوری جدی داشت، عنوان کرد: البته پیشتاز اصلی این جریان محمدعلی باب است که بنابر تشخیص غرب آمادگی لازم برای ویرانی و تشتت در میان مذهب حقه شیعه را داشت چراکه در نظر غربی ها اختلاف در میان علمای اسلامی جایی نداشت و آنها درصدد فرصت برای تفرقه افکنی میان آنها بودند.
حجت الاسلام نبوی ادامه داد: با نخستین کسی بود که بیان کرد دوره اسلام به اتمام رسیده و باید به دستاوردهای غرب اتکا کرد و این یعنی عین خودباختگی به گونه ای که علی رغم جرم شمرده شدم ازدواج محارم در تمامی ادیان و مکاتب، بابیه و بهاییت این امر و تصمیم گیری درباره آن را به پیروان واگذار کرده اند.
وی با بیان این مطلب که جریان روشنفکری خودباخته و جراینی که می کوشید تا مبانی اسلام را به علم وارد کند در دوره پهلوی اول مسکوت مانده اند، ابراز کرد: امام در دوره پهلوی دوم با موجی از همگرایی این دو جریان مواجه می شویم که نشان می دهد سنت گرایی مدرس آنچنان که باید اثر ندارد و برخی از علما در مقابل وادادگان روشنفکر مسیر همفکری را بهتر می دانند.
حجت الاسلام نبوی ادامه داد: شکل گیری این جریان یزمینه ساز بروز روشنفکری نسبتا بومی است که افرادی همچون سیدجمال ادین اسدآبادی و دوره نزدیک تر آیت الله طالقانی کوشیدند برای پر کردن خلاء های موجو البته با نگاهی اسلامی ایرانی از آن استفاده کنند.
مدیر موسسه توسعه و تمدن اسلامی با بیان این مطلب که حل معضلات و چالش های دینی از دوران شخصیت هایی همچون شهید مطهری آغاز شده است، تاکید کرد: البته در این دوران روشنفکران مباحثی را مطرح می کنند که از سوی علما پذیرفته نمی شود همچون نگاه و تفکرات مارکسیستی که جریان ملی مذهبی با آن به شدت مبارزه می کرد.
وی افزود: البته ریشه دانشگاهی این جریان هرگز نتوانست قامت یک اندیشه جدی را به خود بگیرد و بالاترین سقف تفکر دینی آنها نوشته های افرادی همچون پدر دکتر شریعتی است و حتی آیت الله طالقانی هم از آنها فاصله گرفت.
حجت الاسلام نبوی با بیان این مطلب که جریان روشنفکری توسط افرادی همچون سروش از مسیر منصفانه خارج شد، گفت: ریشه این مجادلات فاقد خاستگاه فکری، اندیشه ای و حتی علمی است و بیشتر به مقاله شخصی تعبیر می شد که با طرح مباحثی همچون فقدان هنر اسلامی درپی ایجاد چالش بودند.
وی اظهار کرد: ادامه این بحث های فاقد ریشه علمی باعث شد که دیگر شاهد مباحثات و مناظرات علمی نباشیم و دیگر اندیشمندی نمی تواند ادعا کند که توانایی ارائه اندیشه های علمی قرون 18 و 19 م. را در قالب های ایرانی اسلامی دارد.
حجت الاسلام نبوی اعلام کرد: متاسفانه ما امروز به ختم جریان های دارای فکری و چشم انداز نگرشی رسیده ایم و نمی توانیم این نقص را به دوش جمهوری اسلامی بیندازیم چراکه حداقل انتظار می رفت اندیشمندانی همچون دینانی جریان ساز فکری در جامعه ما باشند.
وی با بیان این مطلب که تفکر دینی سنتی نیز به سراشیبی فرسایش افتاده است، گفت: بعد از مهندس ازرگان دیگر اندیشه ورزی نیست که بگوید من اعتقاد به جدایی دین از سیاست با موازین علمی دارم و سایت ها به فحش نامه تبدیل شده تا محلی برای تولید و عرضه علم.
حجت الاسلام با اشاره به وجود دو جنبه علمی در شرایط امروزی ابراز کرد: نخست تفکر دینی که پردازشی مدرن و مولد از علم ندارد و دیگری تفکر ریشه دار روشنفکری غربی که به انتهای حیات خود رسیده است.
وی گفت و گو و مباحثه با اندیشمندان را نیاز امروز جامعه برای تولید علوم انسانی اسلامی دانست و خاطرنشان کرد: نباید نقص های موجود در این عرصه را به حکومت نسبت داد بلکه باید با انجام مباحثات اساسی در مسیر تولید علم گام گذاشت. ما امروز نیازمند جریان سازی صادقانه علمی هستیم و نباید بگوییم جمهوری اسلامی مسیر تولید علم را مسدود کرده است.
شایان ذکر است، نشست تخصصی "جریان شناسی تحول علوم انسانی" با حضور حجت الاسلام و المسلمین سیدعباس نبوی، مدیر موسسه توسعه و تمدن اسلامی و به همت بخش تحول قرآن بنیان نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن یکشنبه، 16 مرداد برگزار شد.
پایان پیام/
نظر شما