به گزارش شبستان، دکتر علی پور، عضو هیأت علمی و مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو شورای مدیران دایرة المعارف علوم عقلی و نقلی در نشست علمی و تخصصی پیرامون دانشنامه علوم قرآنی اسراء به پیشینه دانشنامه نویسی اشاره کرد و گفت: عنوان دانشنامه، از قرن چهارم به بعد مورد استفاده قرار گرفت که البته با معنا امروزی، فاصله زیادی دارد.
وی در تعریف دانشنامه گفت: دانشنامه، نوشتاری جامع در باب یک دانش یا یک شاخه از دانش است که اطلاعاتی کامل را به صورت خلاصه و فشرده، در دسترس خوانندگان قرار می دهد.
علی پور به اولین برخورد جامعه علمی غرب با دایرةالمعارف نویسی و عکس العمل های شگفت انگیز آنان اشاره کرد و افزود: زمانی که "ویل دورانت"، اطلاعیه ای در فرانسه دید که از انتشار مجموعه ای از اطلاعات درباره همه دانش ها به صورت فشرده خبر می داد، در تارخ خود نوشت که این ادعا، ادعای خدایی علم در دوران علم زدگی معاصر است.
وی آغاز نگارش دانشنامه نویسی و نگارش دایرة المعارف را هم در غرب و هم در ایران همراه با عکس العمل های ضد و نقیض توصیف کرد و خاطر نشان ساخت: با تمام این احوال، امروزه دانشنامه نویسی به عنوان روشی نوین و کارآمد در حوزه های گوناگون دانش شناخته شده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با یادآوری تفاوت های میان لغتنامه، اصطلاح نامه، فرهنگ نامه و دانشنامه، از ترادف معنایی دایرة المعارف و دانشنامه سخن گفت و اضافه کرد: علاوه بر تفاوت میان این ها، باید توجه داشت که دانشنامه، بهترین و آسان ترین راه برای دستیابی به اطلاعات جامعه درباره یک مدخل علمی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به اهمیت نگارش دانشنامه علوم عقلی اسراء با عطف نظر به نظریات، افکار و اندیشه های آیت الله جوادی آملی پرداخت و تصریح کرد: آیت الله جوادی آملی، یک دانشنامه زنده است که گردآوری اندیش های ایشان در حوزه علوم عقلانی، بی شک گسترش علوم انسانی و اسلامی را به دنبال خواهد داشت.
عضو هیأت علمی و مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: دانشنامه نویسی یک ضرورت جدی در جامعه علمی روز دنیاست و این ضرورت درباره کسانی که دارای آرا و نظریات زنده و گسترده علمی هستند، بیشتر احساس می شود.
وی هر دایرة المعارف را حاوی شبکه ای منطقی میان اندیشه ها و نظریات گوناگون در حوزه علوم دانست و اظهار داشت: اندیشه های آیت الله جوادی آملی به اندازه ای گسترده و در هم تنیده است که نیاز به دانشنامه فکری درباره ایشان، امری حساس تر و جدی تر به شمار می رود.
علی پور گفت: بی تردید، دانشنامه علوم عقلی اسراءف آسان سازی آثار، اندیشه ها و سخنان این مرد بزرگ را به دنبال خواهد داشت.
وی از آسیب های عمده دانشنامه نویسی سخن گفت و اذعان کرد: شیوه پرداختن به دانشنامه، به گونه ای است که در بسیار موارد برای سرعت بیشتر و بهره گیری از راه های کم درآمد، بار مفهومی و ارزش علمی اثر را دچار مشکل می کند.
عضو شورای مدیران دایرة المعارف علوم عقلی و نقلی در این نشست به روند طولانی و فرسایشی دانشنامه نویسی در کشور اشاره کرد و افزود: تعداد زیادی دانشنامه در کشور در حوزه های مختلف، کار خویش را آغاز کرده اند که تقریبا هیچ کدام آن ها به نتیجه مطلوب نرسیده اند.
وی گفت: اگر دانشنامه علوم عقلی اسراء با توجه به سرعت و دقت کاری که در مجموعه تهیه کنندگان آن سراغ دارم، کار خویش را به پایان برساند، اولین دانشنامه زبان فارسی در این حوزه خواهد بود.
علی پور از توجه جدی جامعه علمی غرب به دانشنامه نویسی سخن گفت و ادامه داد: آن ها در این چند سال کوتاه، موفق شده اند دانشنامه های مختلفی در حوزه های گوناگون پدید اورند و بسیار مشتاقند که دایرة المعارفی از علوم اسلامی را به زبان خود برگردانند و مورد استفاده قرار دهند.
وی تهیه دانشنامه علوم عقلی اسراء را منشأ آثار و برکات متعدد عنوان کرد و اظهار داشت: دانشنامه نگاری، شیوه نوینی در ارائه خدمات علمی است که را ه را برای تحول علوم فراهم می سازد.
عضو هیأت علمی و مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، آیت الله جوادی آملی را یک نظریه پرداز طراز اول اسلامی معرفی کرد و خاطر نشان ساخت: در یک بررسی علمی در تونس و با همکاری دانشگاه سوربون فرانسه، برترین اندیشمندان زنده جهان اسلام معرفی شدند که آیت الله جوادی آملی، پنجمین شخصیت علمی جهان اسلام شناخته شده است.
وی در این باره توضیح داد: ایشان مفسر کبیر و فیلسوف بزرگ اسلام لقب گرفته اند و بنابراین، تدوین یک دانشنامه با محوریت ایشان، کاری بزرگ برای گسترش علوم انسانی و اسلامی قلمداد می شود.
علی پور در پایان سخنان خود بر اهمیت تحول علوم انسانی تأکید کرد و گفت: دانشنامه نویسی، نقش کلیدی در تحول دانش بومی و اسلام سازی علوم بازی خواهد کرد.
شایان ذکر است، سلسله نشست های بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء، در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم و با حضور متخصصان و کارشناسان علوم دینی، برگزار می گردد.
نظر شما