آیت الله علی شیخ موحد، مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس امروز (31 اردیبهشت) در نشست تفسیر موضوعی قرآن کریم ویژه کارکنان حوزه، گفت: عنوان آیه شریفه 171 سوره مبارکه «بقره»، کوتاه ترین و قاطع ترین راه هدایت و شقاوت را بیان می کند.
آیت الله شیخ موحد اظهارداشت: در تفسیر این آیه شریفه، روایات عجیبی مسئله خرافات را مطرح کرده اند که خرافات چه هستند و چرا مردم به دنبال خرافات می روند.
وی، آرای انتخابی انسان ها را به 2 دسته تقسیم و تاکید کرد: آرا و عقایدی که انسان ها برای خود انتخاب می کنند گاهی صرفا نظری است و ارتباطی با عمل ندارد و گاهی یک سلسله اعتقادات عملی است، مثلا گفته شود فلان عمل یا حرف خوب یا بد است.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس با بیان اینکه اگر بشر بخواهد در نظریات گمراه نشود، باید از برهان پیروی کند، افزود: در باب مسائل نظری، تمام علوم طبیعی بر اساس برهان اختراع می شوند و برهان ثابت می کند که یک مسئله هست یا نیست، مثل حرکت زمین، اثر اعضا یا اثر اجزای زمین همه به برهان نیاز دارند و اگر برهان نداشته باشند، انسان بتواند حس کند یعنی ببیند.
وی با اشاره به اینکه در باب مسائل عملی، تنها راه صحیح برای بشر تجربه است و هیچ راهی غیر از این وجود ندارد، گفت: بشر تنها با تجربه می تواند صحت و سقم عملی را اثبات کند.
آیت الله شیخ موحد با تاکید بر اینکه مسیر انسان برای علم به حقانیت یا بطلان مسائل در قرآن کاملا مشخص است، تاکید کرد: قرآن کریم اگر بخواهد انسان به حقانیت یا بطلان چیزی پی ببرد، مسیر آن را مشخص کرده است، برای فهم این مسئله ابتدا باید به این مسئله پی برد که خرافه چیست.
وی به تشریح معنا و جایگاه خرافه در انسان پرداخت و اضافه کرد: جایگاه خرافه، قوه خیالی بشر است، قوه خیال انسان حتی برای این موضوع صورت می سازد و چیزی را که مجسم کرده، می گوید، دیده است.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس، به بیان راه برون رفت از قوه خیالیه پرداخت و خاطرنشان کرد: راه برون رفت از این قوه یا مسئله تجربه است یا مسئله برهان و غیر این 2 نیست.
وی، رایج ترین خرافه عصر حاضر را اعتقاد صرف به ماده دانست و ادامه داد: یکی از خرافات رایج در شرق و غرب این است که ماورا را نمی توانند قبول کنند و تنها به ماده اعتقاد دارند، غربی ها می گویند آنچه بشر اعتقاد دارد، باید دیده شود، قیامت، جهنم و خدایی وجود ندارد، چرا که ماده نیست و دیده نمی‌شود.
آیت الله شیخ موحد با بیان اینکه آیات اجتماع در قرآن آیاتی است که بلیه های اجتماعی را پیگیری کرده است، اضافه کرد: مسئله خرافه هم یکی از بلیه های اجتماعی عمومی است که در قرآن بدون توجه نمانده و به آن پاسخ داده شده است، لذا مسئله خرافات و مسئله نحوه فهم صحیح و فهم باطل را قرآن نمی‌تواند جواب ندهد.
وی تشبیه بیان شده در آیه 171 سوره بقره را تشبیه منقلب عنوان و تاکید کرد: این آیه می‌فرماید «اى پیامبر، حکایت تو در فراخواندن این کافران به توحید، همچون حکایت چوپانى است که بر گوسفندان خود با کلماتى نهیب می زند، ولى آنها از کلمات او جز خواندن و آوایى نمی‌شنوند، اینان هم کر و لال و کورند، نه سخن سودمند را می‌شنوند و نه خود درست سخن می گویند و نه نشانه های حق را می نگرند، از این رو هیچ حقیقتى را در نمی یابند.»
مدیر حوزه علمیه خواهران فارس به بیان راه علاج نرفتن به سمت خرافات و مرز بین حق و خرافات پرداخت و تاکید کرد: قرآن کریم در باب مسئله کسانی که بخواهند به دنبال حق بروند اینگونه بیان می کند که اگر کسی که بخواهد از خرافات نجات پیدا کند و وارد درک حقیقت شود، اولین راهش این است که سخن شنیدن را از زندگی خودش حذف نکند.
وی با آیات 17 و 18 سوره زمر را مصداق دیگری اهمیت شنیدن سخن در قرآن عنوان کرد و گفت: حرف شنیدن در اسلام محدوده ای ندارد، لذا اولین نکته هدایت شنیدن است لذا در آیه 171 سوره بقره ابتدا «صم» آورده شده است، لذا اگر کسی گوش خود را بدهکار شنیدن نکرد، اولین راه هدایت رها می شود و اولین راه گمراهی شروع می شود.
آیت الله شیخ موحد با تاکید بر رها نکردن شنیدن به بیان روایتی از امام صادق (ع) پرداخت و افزود: امام به هشام فرمود «اى هشام خداوند متعال اهل عقل و فهم را در کتابش بشارت داده است و فرموده بندگانم را بشارت ده، آنان که سخنان را مىشنوند و از بهترین آنها پیروى مىکنند، آنان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده و آنان صاحبان عقل و اندیشه اند.»
وی به بیان فلسفه شنیدن به عنوان اولین راه هدایت پرداخت و تاکید کرد: انسان وقتی چیزی را می شنود، تمام تفکر او به سمت صحت و سقم آن مسئله می رود و هیچ وقت بدون تفکر درباره شنیده ها و پیگیری صحت و سقم آن نمی تواند باشد، چراکه خلقت انسان به گونه ای است که هر چه را می‌شنود، با استفاده از تفکرش به دنبال صحت و سقم آن می رود، لذا خداوند به انسان می‌گوید که ابتدا بشنو.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس با تاکید بر اینکه در دیدن احتمال وجود خطا زیاد است ولی در شنیدن نه، اضافه کرد: مهم‌ترین مسئله در حقوق اقرار است نه رؤیت، در رویت ممکن است اشتباه شود و بد دیده شود، اما در اقرار نه اینچنین نیست.
وی، توصیه بعدی قرآن پس از شنیدن را سئوال کردن از مجملات دانست و گفت: قرآن می‌گوید وقتی شنیدی، مسائل مجمل را سؤال کن نه اینکه لال بشو درحالیکه کفار عکس این دستور عمل می کردند و بدون توجه به این مسائل، سوای هم نمی پرسیدند، پیامبران (ع) به آنها صیحه می زدند ولی کفار دلیل آن را نمی پرسیدند.
آیت الله شیخ موحد با تاکید بر اینکه اگر انسان در شنیدن اشتباه نکند در «بکم» اشتباه نمی کند، گفت: انسان باید درباره استدلالی که می شنود، سئوال کند که آیا اغنا کننده هست یا نیست، یعنی نه کورکورانه مسئله ای را قبول و نه کورکورانه مسئله‌ای را رد کند.
وی به بیان معنای «عمی» پرداخت و اظهار داشت: «عمی» یعنی انسان هایی اهل هدایت می شوند که آثار هدایت را ببینند، لذا سومین چیزی که درراه هدایت بسیار مهم است، این است که انسان آثاری را که می‌بیند، به دنبال صحت و سقم آن آثار باشد، به‌عبارت دیگر علت بیان بر «عمی» این است که اگر انسان در دیدن اشیا تفکر صحیحی نداشته باشد دیدنش هم دیدن خطایی است.
مدیر حوزه علمیه خواهران استان فارس با اشاره به نهی خواندن کتب ضاله برای کسانی که اهل تحقیق نیستند، تاکید کرد: آزادی خواندن کتب در اسلام هست ولو کتب ضاله، اما اینکه در اسلام خواندن کتب ضاله منع شده برای کسی است که اهل تحقیق نیست، چرا که حرف شنیدن در اسلام محدوده ای ندارد، اما به شرط آنکه حرف شنیدن، سئوال کردن از مجملات و ملاحظه آثار ادامه داشته باشد.
وی ادامه داد: در باب تحقیق و تفحص، طبقه‌بندی کنید، چون احادیثی که در اختیار ماست طبقه‌بندی نشده، لذا هر کس قسمتی از آن را می‌خواند و نمی‌توانند معنی آن را بفهمند، حدیث را مورد تمسخر قرار می دهند، پس هر چیزی باید در راستای قدرت تحقیق خوانده شود.
آیت الله شیخ موحد گفت: بنابراین کسانی که می خواهند اهل کفر باشند، یا در شنیدن یا در سئوال کردن و یا در دیدن و یا در ترتیب انجام دادن آنها، مشکل دارند.
نظر شما