خبرگزاری شبستان: " دشمنان اسلام و مسلمین می خواهند امت اسلام یکپارچه نباشد؛ چون اگر یکپارچه شد، قوی می شود، مقتدر می شود، در میدان های گوناگون هویت‌یابی می کند؛ آن وقت کار برای مستکبران جهانی سخت خواهد شد. لذا می خواهند جدا کنند. امسال این توطئه بیشتر خواهد بود؛ این را بدانید. امسال چون بیداری اسلامی به وجود آمده است، مصر بیدار شده است، تونس بیدار شده است، لیبی بیدار شده است، یمن بیدار شده است، بحرین بیدار شده است، ملتهای مسلمان در انقلابهای خود، در نهضتهای بزرگ خود، آن نقطه‌ی بُرنده و تیزِ حرکت خود را علیه استکبار قرار داده‌اند، علیه صهیونیستها قرار داده‌اند، بنابراین سعیشان این است که نگذارند بین ملتها ارتباط برقرار شود، دلها به هم نزدیک شود. «صد دل به یکدیگر چو شود آشنا، یکی است».
این بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران حج تمتع 90 بود. برای بازبینی و بررسی میزان تاثیر فرصت حج در بیداری اسلامی گفتگویی داشتیم با حجت الاسلام محسن ادیب بهروز، از کارشناسان ارشد بعثه مقام معظم رهبری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیر گروه تاریخ تحصیلات تکمیلی حوزه علمیه خواهران.
*میزان تاثبرگذاری حج تمتع در بیداری اسلامی در کشورهای منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟
- برای پاسخ به این سئوال ابتدا باید بیداری اسلامی را تعریف کرد. شاید کوتاه ترین تعریفی که بتوان برای آن ارائه داد "شناخت موقعیت مسلمانان در دنیای امروز است" یعنی مسلمانان جایگاه خود را از نظر توان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بشناسند و دشمن را نیز در هر شکلی که هست تشخیص دهند. با توجه به این دو رکن، این بیداری نتیجه مثبت خواهد داشت و آن نتیجه این است که این بیداری می تواند سرعت دشمن را در رسیدن به اهداف خود کند نماید. نمی گوییم کاملاً دشمن را ناموفق می کند چون ممکن است خیلی ایده آل به نظر برسد اما به هر حال از میزان سرعت می کاهد. بررسی میزان تاثیرگذاری حج بر مسئله بیداری اسلامی نیازمند کار کارشناسی است. اما واقعیتی که در کشورهای اسلامی از قبیل تونس، مصر، اردن و لیبی رخ داد، نشان از پیشرفت خوب بیداری اسلامی است. علیرغم اینکه این جریان کاملاً مطلوب و ایده آل نبوده است اما بررسی روند تغییرات در کشورهای اسلامی نسبت به حاکمان ظالم ، بیانگر این واقعیت است که انقلاب اسلامی در مدت 20 سال اخیر توانسته است از طریق فرصت حج، حداقل آگاهی های لازم را به مسلمانان بدهد.
*با توجه به آغاز ایام حج تمتع و حضور زائران در سرزمین وحی فکر می کنید که چگونه می توان از ظرفیت های ایام حج سال جاری در این زمینه استفاده کرد؟
- برای استفاده از این فرصت اگر بتوان بر اعمال و مناسک حج تکیه کرد، به این معنا که ما بدانیم رسول خدا (ص) در مراسم عرفات یامنی چه اقداماتی انجام می دادند؟ و بتوانیم حج رسول الله (ص) را در حد توان احیا کنیم ولو در قالب تئوری و بیان، و این تئوری در ایام تمتع به سایر زائران و مسملانان نیز انتقال داده شود، احیای حج پیامبر (ص) به خودی خود می تواند آگاهی بخش باشد. چرا که ما قانونی در طبیعت داریم که هر عملی، آثار خود را بر جای می گذارد. یعنی اگر یک عمل عبادی در حج، فرض کنید به عنوان مثال طواف، به شکل واقعی خود انجام شود مسلماً آثار قهری خود را دارد. مشکل ما در حج این است که اعمال یا برخی از اعمال و مناسک را به شکل واقعی انجام نمی دهیم و ظاهر عمل باعث می شود که واقعیت نهفته در درون این اعمال مورد غفلت واقع شود در نتیجه آثار آنها نیز واقع نمی گردد.
* منظورتان این است که برای انجام اعمال و مناسک حج الگو ارائه شود؟
- نه به این معنا! بلکه ما توجه کنیم که طواف پیامبر اسلام (ص)، به عنوان یک شخصیت مورداتفاق جامعه اسلامی، به چه شکل و با چه کیفیتی انجام می شد؟ آغاز و پایان آن چگونه بود؟ سپس همان را در قالب اطلاعاتی متناسب با زبان مخاطب، احیا کنیم. زائر و حاجی نیز به سمت این نوع طواف برود. این موضوع خودبخود زمینه و بستری را فراهم می کند تا مسلمانان توان و قدرت تشخیص دوست از دشمن را پیدا کنند. اگر ما چگونگی اعمال و مناسک پیامبر (ص) را برای زائران چه شیعه و چه غیرشیعه تبیین کنیم و او بتواند در حد توان، اعمال را آنگونه انجام دهد، آثار تکوینی در پی دارد که حداقل دستاورد این اثر تکوینی، کسب توان و قدرت تشخیص است.
* مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران حج امسال رهنمودهایی را در این زمینه داشتند؛ میزان تاثیرگذاری رهنمودهای رهبری را تا چه حد می دانید؟
- میزان این تاثیرگذاری به دو عامل بستگی دارد اول، همسان سازی ادبیات و رساندن پیام ایشان به مخاطب با ادبیات خاص مخاطب است. یعنی نباید تنها به ترجمه پیام ایشان به زبان عربی یا اردو یا .... اکتفا کرد و امیدوار بود که این ترجمه، پیام را به مخاطب تفهیم می کند. هریک از زائران این سرزمین، ادبیات خاصی دارند. همانطور که زبان گفتاری ما، در ایران فارسی است، اما ادبیات گفتاری ما با یک دانشجو متفاوت از یک استاد دانشگاه است یا ادبیات گفتاری این دو گروه کاملاً متفاوت از یک فرد عادی با حداقل تحصیلات است، استفاده کردن از یک ادبیات گفتاری ولو به زبان فارسی برای هر نوع مخاطبی اشتباه است و با این کار مطلب موردنظر گوینده آن گونه که او انتظار دارد به مخاطب منتقل نمی شود. در نتیجه نمی توان از مخاطب انتظار برداشت صحیح داشت. پس مساله همسان سازی ادبیات، موضوعی است که باید موردتوجه قرار بگیرد در حالی که ما در تاثیرگذاری پیام و سخنان مقام معظم رهبری از آن غفلت کرده ایم. گام دوم در افزایش این تاثیرگذاری، اصلاح تصویر و تصور ذهنی مخاطب از جایگاه ولایت است. این امری واضح است که جایگاه رهبری در ذهن افراد مختلف، متفاوت است،این جایگاه در ذهن من به عنوان یک شخص به یک شکل ترسیم شده و در ذهن دوست یا همکار من به شکلی دیگر. به عبارت دیگر مسلمانان جامعه اسلامی در سایر کشورها نیز هر یک از این جایگاه در ذهن خود ترسیم خاصی دارند و میزان و نوع واکنش ها نیز براساس این تفکر و جایگاهی ذهنی متغیر است. ما باید ببینیم که تصویری که مسلمانان دنیا از این جایگاه دارند آیا همان تصویر حداقلی موردانتظار ماست یا ممکن تصویر آنها یک تصویر مبهم از این موضوع باشد؟ به عبارت دیگر ما گاهی با "شخص" رابطه برقرار می کنیم در حالی که اینجا، ملاک تشخیص ما "شخص: نیست بلکه این "جایگاه" ملاک است. بنابراین تبیین این جایگاه و اصلاح تحریف و انحرافاتی که ممکن است وجود داشته باشد بسیار مهم است و واکنش و تاثیرپذیری افراد را نیز متغیر می کند.
پایان پیام/
نظر شما