خبرگزاری شبستان: حج یک فرصت بزرگ است. هم برای حاجی، هم برای نظام جمهوری اسلامی و هم برای امت اسلامی و امروز چه عظیم است بار امانتی که بر دوش حاجیانی که دعوت خداوند را لبیک می گویند و چه خسران بزرگی ست در این سفر کم گذاشتن. پس امانت بزرگ خود را امین باش! به این سفر بدون آمادگی مرو! به این سفر بدون پندگیری از مرشد مرو! نکند دست خالی بازگردی، نکند از سفری که شر را از تو می گیرند و خیر دنیا و آخرت را می دهند، تو را، منیت تو را، از تو می گیرند و خدا را می دهند، باز تنها با خود برگردی! شناخت فرصت های حج و استفاده از این فرصت ها، در این سفر اهمیتی فوق العاده دارد به همین مناسبت گفتگویی داشته ایم با حجت الاسلام نجفی از کارشناسان ارشد بعثه مقام معظم رهبری در رابطه با فرصت هایی که این سفر معنوی برای انسان ایجاد می کند.
در سوال اول برای ما بفرمایید که حقیقت زیارت چیست؟
زیارت واقعی حضور عارفانه و عاشقانه در محضر پیامبر اکرم (ص) و سایر معصومین(ع) و ارتباط معنوی با آنهاست. زیارت تنها در مشاهده گنبد و ضریح خلاصه نمی‌شود بلکه نوعی حضور، دیدار دل و پیوند عمیق با پیشوایان دین(ع) است. اگر زائر بر این باور باشد که معصوم (ع) او را می بینند و کلام او را می‌شنوند و پاسخ سلام او می‌دهند با آداب خاصی و بدون جنجال آفرینی زیارت می کند و این زیارت واقعی است.
در این سفر برای زائرین خانه خدا چه فرصت هایی وجود دارد که باید به آن توجه کنند؟
حج جامعترین عبادات و فرصت بسیار بزرگی برای فکر و اندیشه، آگاهی و بصیرت، سیر و سلوک، مراقبت و حضور، عشق و محبت است. زائر می بایست به این رویداد به عنوان فرصتی برای تطهیر ظاهر و باطن، توبه و انابه، راز و نیاز، انس با قرآن، تحکیم میثاق با نبوت و ولایت و فرصت آشنایی با ملتهای مسلمان و در مجموع به عنوان فرصت صدور ارزشهای اسلامی و انقلابی نگاه کند.
به نظر شما اعمال حج را چگونه باید انجام داد که مورد قبول خدا واقع شود؟
بهترین کار در این سفر برای انسان، خالص و مخلص شدن است چرا که اخلاص از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. عمل و رفتار بدون اخلاص به کالبد بی جانی می ماند. ملاک پذیرش و درستی هر عمل و روح کلیه کارها اخلاص است. چنان که خداوند در این باره فرموده است : الْإِخْلَاصُ سِرٌّ مِنْ أَسْرَارِی اسْتَوْدَعْتُهُ قَلْبَ مَنْ أَحْبَبْتُ مِنْ عِبَادِی» «اخلاص، سری است از اسرار من، اندر دل بنده ای می نهم، که او را دوست دارم» زائرین کوی دوست باید تمام اعمال خود را برای تقرب به خدا و از روی اخلاص انجام دهند. قضیه ای در خاطرم آمد که نقل آن بی مناسبت نیست. آیت الله سیدمصطفی خوانساری می گوید: روزی در خدمت آیت الله بروجردی نشسته بودم، عده ای از دوستان ایشان از خدمات و کارهای آن بزرگوار تمجید می کردند. من عرض کردم که آقا در روایت دارد: خَلِّصِ الْعَمَلَ فَإِنَّ النّاقِدَ بصیرٌ بصیرٌ؛ عملت را خالص کن، زیرا حسابرس اعمال، کاملاً بیناست.» تا این عبارت را خواندم، اشک از دیدگانش جاری گشت و حالش دگرگون شد و فرمود: بله، همینطور است ؛ مهم، اخلاص در عمل است.
در باره نماز چه سفارشی به زائرین دارید و چه نمازهایی را توصیه می کنید؟
از فرصت های زیبای این سفر نماز در مسجد النبی و مسجدالحرام است که با فضیلت ترین اماکن است زائرین این فرصت را قدر بدانند با حضور مستمر در نماز جماعت در حرمین شریفین و نیز با خواندن، نماز قضا، نماز نافله شب، نماز امام زمان(ع)، نماز جعفر طیار، نمازهای مخصوص امامان معصوم (ع) و پیامبر (ص) نماز حضرت زهرا (ع) از فرصت حداکثر استفاده را بکنند.
با توجه به این موضوع که مکه و مدینه محل نزول قرآن است زائران در این سرزمین چگونه باید با قرآن رابطه برقرار کنند؟
حضور حجاج در سرزمین محل نزول قرآن، فرصتی بزرگ برای انس با قرآن است. شایسته است که زائران انس بیشتری با قرآن داشته باشند البته انس با قرآن مراتبی دارد، اول: قرائت، قرآن می فرماید: « فاقرءوا ما تیسر من القرآن» آنچه برای شما میسر است قرآن بخوانید» دوم: استماع قرآن؛ که فرمود: « واذا قری القرءان فاستمعوا له و انصتوا لعلکم ترحمون »هنگامی که قرآن خوانده می‌شود گوش فرا دهید و خاموش باشید، شاید مشمول رحمت خدا شوید» سوم: حفظ قرآن، که رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «کسی که قرآن را حفظ کند و حلالش را حلال و حرامش را حرام بداند، خداوند او را به بهشت می‌برد و شفاعت او پذیرفته می‌شود. چهارم : تدبر در قرآن؛ چرا که قرآن بحر عمیق است و انسانها به خصوص صاحبان اندیشه را به تدبّر در آیات خود فراخوانده است.«أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ» چرا در قرآن تدبّر نمیکنند. و مرحله آخر عمل به قرآن است. قرآن نسخه و داروی شفابخشی است که زمانی به ثمر می‌نشیند که به آن عمل شود و با وجود انسان عجین گردد بی‌جهت نیست که جملات «علیکم با لعمل» در سرلوحه مکتب مقدس اسلام قراردارد و با تأکید زیاد همگان را بدان دعوت می کند.
حجاج هنگام خلوت با خدا درحرم چه دعاهایی بخوانند بهتر است؟
ابتدا خلوت را معنا کنیم تا بدانیم منظور از خلوت در این سفر روحانی چیست؟ خلوت نه به معنای انزوا و ترک مسئولیت، بلکه در لابه‌لای اندیشه‌های باطل، خویشتن را پیدا کردن، حجاب‌ها را کنار زدن، غبارها را زدودن و در منزلگاه خودآگاهی، اردو زدن و در منزلگه دلدادگی به معشوق قرار گرفتن است. اما در پاسخ این پرسش که دعاهایی بهتر است خوانده شود عرض میکنم که در حرم امن الهی خواندن دعای مجیر، دعای کمیل، دعای جوشن، دعای عهد و مناجات امیرالمؤمنین (ع) بسیار خوب است.
هنگام زیارت مرقد پیامبر اکرم (ص) و ائمه مظلوم بقیع(ع) زائرین چه آدابی را باید رعایت کنند؟
در روایات و کتب ادعیه آدابی در این زمینه بیان شده که ازجمله آنها غسل کردن پیش از رفتن براى زیارت، پوشیدن جامه هاى پاک و پاکیزه، رعایت وقار، خضوع و خشوع هنگام تشرف به زیارت، پرهیز از کلام بیهوده و لغو در طول مسیر، گفتن تکبیر، تحمید، تسبیح و تهلیل هنگام تشرف به زیارت است. همچنین توبه و استغفار کردن از گناه، بلند نکردن صدا در وقت زیارت، خواندن زیارت وارده مخصوص آن معصوم، به جا آوردن نماز زیارت، تلاوت قرآن در حرم و هدیه به روح مطهر آن معصوم از دیگر اعمالی است که نسبت به انجام آن سفارش شده است.
نسل جوان و تحصیل کرده ما هنگام بازدید از اماکن تاریخی بیشتر چه سئوالاتی دارند و به دنبال چه هستند؟
سرزمین وحی کتاب بزرگ تاریخ اسلام است از جمله زندگی پیامبر اسلام (ص)، واقعه بعثت، نزول قرآن، هجرت، غزوات پیامبر و مسائل حکومتی آن حضرت که در این امکان رخ داده است. جوانان و افراد تحصیل کرده فرصت را مغتنم می شمرند تا از نزدیک با اماکن تاریخی آشنا شوند و آن را مورد مطالعه قراردهند. سپس از دیروز تاریخ، پلی به امروز ایجاد کنند تا تاریخ این اماکن، هم برای خود آنها و هم برای جامعه کار آمد باشد.
یکی از مکان های خاص در مسجد النبی که زائران برای حضور در آن مشتاق هستند، کنار"ستون توبه" است این ستون چه ویژگی خاصی دارد و آیا حضور در کنار آن شرایط و اعمال خاصی دارد؟
حضور زائرین در مسجد النبی هنگام دیدن ستون ابولبابه فرصت بسیارخوبی برای توبه و باز گشت به سوی خداوند است زیرا ستون ابولبابه یاد آور خاطره تحول آفرینی است که هنگامی که پیامبر اسلام (ص) ابولبابه را برای مأموریتی فرستاد، او بخشی از اسرار نظامی سپاه اسلام را برای دشمن فاش کرد. بعد از کرده خود پشیمان شد به مسجد النبی رفت، خود را به یکی از ستون های مسجد بست و با خود عهد کرد تا توبه اش به درگاه حق تعالی پذیرفته نشود، بر همین حال باقی بماند. تا آن که، فرشته وحی پیام آمرزش او را از جانب پروردگار به پیامبر (ص) اعلام کرد. ما هم هنگام حضور در کنار این ستون باید به خداوند سبحان پناهنده شویم و از رفتار و گفتار ناروای خود اظهار پشیمانی کنیم تا همچون ابولبابه و فضیل عیاض تحول درونی نصیبمان شود.
از جمله اماکن مقدس و اثرگذار در مدینه که زائران از آن بازدید می کنند کوه احد است، این مکان غیر از زیارت شهدای احد، چه آموزه های دیگری می تواند برای زائران داشته باشد؟
کسی که به زیارت شهدای احد می رود علاوه بر زیارت، هنگامی که جریان جنگ احد را تجزیه و تحلیل و ریشه یابی می کند در می یابد که یکی از علل پیروزی ابتدایی مسلمانان و شکست بعدی آنان که منجر به شهادت حضرت حمزه عموی بزرگوار حضرت رسول(ص) و جمعی دیگر از مسلمانان و مجروح شدن شخص رسول الله (ص) شد، دنیاگرایی و زرق و برق دنیا و سر پیچی از دستور پیامبر بود. اگر مسلمانان به دستورات پیامبر اکرم(ص) به شکل کامل گردن می نهادند، نتیجه جنگ به شکل دیگری رقم می خورد با این نگاه باید فکر کنیم که اگر ما در آن زمان بودیم چه می کردیم و در کدام صف و کجای میدان نبرد می ایستادیم ؟ این درس مهمی برای امروز ما است تا به گونه ای رفتار کنیم که آن وقایع تلخ دگربار در زمان ما تکرار نشود
مسئله حج با موضوع بصیرت ارتباطی دارد؟ اگر اینگونه است در رابطه با نوع این ارتباط هم برای ما بگویید!
بله کاملا مرتبط است چون در سرزمین وحی وقایع مهمی در صدر اسلام رخ داده است که اندیشه برانگیز است و اندیشه زمینه ساز عبرت و «عبرت» زمینة ساز بصیرت است. امام علی (ع) می فرماید:« رحم الله امریء تفکّر فاعتبر و اعتبر فأبصر »خدا رحمت کند کسی را که بیندیشد و سپس پند پذیرد و اندرز گیرد و سپس بینا گردد» به عنوانم مثال هنگامی که زائرین به مسجد قبا می روند باید توجه داشته باشند که پیامبر اکرم(ص) مسجد قبا را می سازد و برای آن اهمیت ویژه ای قائل می شود اما دستور تخریب و سوزاندن مسجد ضرار را صادر می کند. به عبارت دیگر پیامبر هم مسجد ساز است و هم مسجد سوز! انسان هنگامی که در جریان این دو مسجد تامل می کند در می یابد که علت برخورد متفاوت پیامبر اکرم (ص) این بود که مسجد قبا بر اساس تقوا و برای اتحاد و عزت مسلمین و مسجد ضرار برای توطئه و تفرقه و به عنوان پایگاه دشمن ساخته شده بود. از همین جا بینش و بصیرت انسان نسبت به مسایل افزایش پیدا می کند و این حقیقت را درک می کند که نباید سطحی نگر بود بلکه مسلمان باید تیزبین باشد ومسائل را به طور عمیق بنگرد.
در انتهای بحث بفرمایید که حجاج ایرانی در برخورد با سایر مسلمانان زائر چه رسالتی دارند؟
همه ساله، هزاران مسلمان از اقوام و ملل مختلف جهان، با رنگ‌ها، نژاد‌ها و زبان‌های گوناگون، با شور و شوق فراوان، در مرکز عشق و عرفان، مکه و مدینه، حضور می‌یابند و در لوای یک نام و آرمان، یک قبله و قرآن و با رهنمایی یک پیامبر، جمع می شوند. زائرین پیرو اهل بیت (ع) رسالتی خطیر بر دوش دارند که اندیشه رئیس مذهب جعفری، امام صادق (ع) را لباس عمل بپوشانند و با بیان و عمل خود، اسلام ناب محمدی را تبلور بخشند با برخوردهای منطقی و عقلانی، همراه با گشاده‌رویی، خویشتن‌داری و ادب، حقیقت مکتب اهل بیت (ع)را در گفتار و رفتار خود متجلی کند و با درایت، عقل و خردورزی، جلوی هجمه تبلیغاتی، فرهنگی و سیاسی عوامل پیدا و پنهان استکبار، را بگیرند و این موضوع مهم، بدون اتحاد و انسجام و شناخت اصول مشترک مسلمانان و دشمن‌شناسی، ممکن نیست.
پایان پیام/
نظر شما