خبرگزاری شبستان_اهواز، سیمین کوچک اندام: در جاي‌جاي استان خوزستان آثار هنری و صنعتی منحصر به فردي که ساخته دست بشر است وجود دارد كه هر يک راوي گوشه‌اي از تاريخ پرشكوه یک سرزمین محسوب می شود.
در كنار آثار عظيم و منحصر به فرد، نوعی از آثار فرهنگي ـ تاريخي وجود دارد كه در هياهوي زندگي روزمره و توسعه ساخت و سازهاي جديد و پروژه‌هاي بزرگ كمتر مورد توجه قرار گرفته و در حالي كه هنوز در متن جامعه حضور دارند، كمتر ديده شده و حتي در حال فراموشي هستند.
يكي از اين نمونه‌هاي كوچک، ظريف، هنري و البته با قدمت بسيار كه نشان از خلاقيت بلديه وقت اهواز را دارد پلاک‌هاي سنگي است، پلاک‌هايي كه ذوق و هنر سازنده آن به وضوح قابل مشاهده بوده و در دوره‌اي به جاي پلاک‌هاي فلزي بي‌روح امروزي بر نبش كوچه‌ها و خيابان‌ها خودنمايي مي‌كرده و راهنماي جويندگان نشاني شهروندان، بوده است.
این پلاک‌های سنگی توسط دو فعال میراث فرهنگی شناسایی و به صورت یک کتابچه درآمده است؛ این هنر زیبا تنها در خیابان‌های مرکز شهر اهواز دیده می‌شود و ۹ عدد از آنها باقی مانده است.
لزوم حفاظت از پلاک سنگی های اهواز
فعال میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز اظهار می‌کند: به موازات رونق روزافزون شهر، بلديه وقت اهواز به عنوان يک مدير شهري اقدامات و فعاليت‌هاي وسيعي را جهت رفع نيازمندي‌ها و عمران شهري انجام داد كه يكي از جالب ترين‌ها آنها كه امروزه در حال فراموشي بوده و ريشه عميق در فرهنگ و تاريخ خوزستان دارد حک كردن اسامي خيابان‌ها بر روي سنگ و نصب آن در نبش گذرگاه‌هاي مورد نظر بود كه امروزه به عنوان پلاک سنگي از آن نام برده مي‌شود.
«مجتبی گهستونی» با بیان اینکه امروز متاسفانه تعداد کمی از این پلاک‌هاي سنگي‌ها بر نبش كوچه‌ها و خيابان‌هاي اهواز باقي مانده و هنوز خاطره دوره آغازين رونق شهر را زنده مي‌کند می‌افزاید: این پلاک‌ها يكي از زيباترين و هنرمندانه‌ترين كارهايي است كه بلديه وقت جهت نامگذاري كوچه‌ها و خيابان‌هاي اهواز انجام داده است.
وی ادامه می‌دهد: در خصوص كنده‌كاري بر روي سنگ به همين اختصار بسنده مي‌شود كه كنده‌كاري بر روي سطوح سنگي در ايران از دوره ايلام و الیمایی آغاز مي‌شود كه سنگ‌نگاره‌هاي كول‌‌فرح، اشكفت‌سلمان، خُنگ اژدر، خُنگ شهسوار، خُنگ یارعلیوند، خُنگ کمالوند در ايذه، تنگ بتا و سوز تینا در اندیکا نمونه منحصر به فرد آن است.
وی اضافه می‌کند: اين هنر که محصول دست و خلاقيت بشری است در دوره های بعدی با شدت و ضعف مانند سنگ‌نگاره قاجاري بازارهای قدمی بهبهان، رامهرمز و کتیبه های حکومتی در مسجد جامع شوشتر و طاق‌بستان در كرمانشاه تا دوره قاجار تداوم يافت.
این دوستدار میراث فرهنگی با اشاره به اینکه پلاک‌هاي سنگي اهواز كه احتمالا در اواخر دوره پهلوي اول و اوایل پهلوي دوم بر نبش كوچه‌ها و خيابان‌هاي شهر نصب شده‌اند، آخرين حلقه تاريخ سنگ‌نگاري و كنده‌كاري بر روي سنگ در خوزستان هستند ابراز می‌کند: به همين دليل لزوم شناسايي، حفاظت، معرفي، فرهنگ‌سازي عمومي و همكاري دولتي جهت حفاظت از آخرين بازمانده‌هاي تاريخ سنگ‌نگاري در خوزستان باید مورد توجه قرار گيرد.
وجود پلاک های سنگی نشان از قدمت و دیرینگی اهواز دارد
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز، وجود بافت ارزشمند تاریخی فرهنگی را یکی از مهمترین ظرفیت‌های اهواز می‌داند و می‌گوید: بافت تاریخی اهواز می‌تواند به عنوان یک فرصت برای هویت‌بخشی و نیز محرک توسعه و ایجاد فرصت اشتغال در سطح شهر عمل کند.
«تبار قریب» با بیان اینکه حفظ یکپارچگی و انسجام بافت تاریخی و عمل به ضوابط میراث فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است تصریح می‌کند: این امر هماهنگی و اقدام مشترک همه دستگاه‌های مرتبط را می‌طلبد و برنامه‌ریزی و هماهنگی در این زمینه می تواند به فراهم کردن زمینه احیا و پویایی بافت تاریخی منجر شود.
وی با اشاره به اینکه بافت اهواز دارای المان‌ها و اجزای متفاوتی است عنوان می‌کند: توجه به جزئیات تشکیل دهنده در منظر شهری یکی از ویژگی‌های بافت تاریخی اهواز است که از مهمترین شاخصه های آن وجود پلاک های سنگی است که نشان از قدمت و دیرینگی شهر اهواز دارد.
وی تشریح می‌کند: نام و نشان خیابان‌ها در بافت معمولا در ترکیب با شناسه های گوشه‌سازی معابر و به صورت تابلو‌های آجری در کنج ها و محل تلاقی دو خیابان درج شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی اهواز با بیان اینکه در حال حاضر تعداد محدودی از پلاک های سنگی اهواز به عنوان یادگار هنر گذشتگان بر جای مانده است تاکید می‌کند: به همین دلیل تلاش برای حفظ این آثار از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی می‌افزاید: در سال‌های گذشته با همت فعالان و انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی این کتیبه ها شناسایی شده اند و در حال حاضر اداره میراث فرهنگی اهواز با انجام مطالعات، بررسی‌های میدانی و تکمیل مستندنگاری ها تلاش دارد ضمن معرفی این آثار و انجام اقدامات لازم و مشارکت دستگاه‌های مرتبط زمینه لازم را برای حفظ پلاک های سنگی فراهم آورد.
ضرورت تبیین اهمیت پلاک‌های سنگی به مالکان
مدیر شهرداری منطقه یک اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز اظهار می‌کند: پیرو تاکید شهردار کلانشهر اهواز، اقدامات خوبی در حوزه اماکن تاریخی و امور فرهنگی در سطح شهر در دست اقدام است که بعضی از آنها در حال انجام است و شهرداری منطقه یک در جهت حفظ و احیای میراث فرهنگی و تاریخی عزمی راسخ دارد.
«یاسین کاوه پور» ادامه می‌دهد: یکی از موضوعاتی که در حوزه مرکز شهر با آن مواجه هستیم وجود تناقض و تعارضی است که آنچه بافت تاریخی طلقی می‌شود از زاویه دیگر بافت فرسوده است.
وی با بیان اینکه آنچه در سوابق وجود دارد بافت تاریخی نیست و بیشتر بنا و آثار تاریخی هستند تصریح می‌کند: برنامه جامعی برای مالکان این املاک در نظر گرفته نشده که بتوانند با توجه به آن، نسبت به احیا، مرمت، بهسازی و حفظ بافت تاریخی اقدام کنند و اغلب علاقه‌مند به تخریب و تجدیدبنا به شکل مدرن هستند که این موضوع یک ایراد وارده است که باید حتما چاره اندیشی شود.
مدیر شهرداری منطقه یک اهواز ابراز می‌کند: نباید دستورالعمل هایی مصوب شود که عملا قابل اجرا نیستند با وجود اینکه می‌خواهیم در راستای احیای بناهای تاریخی قدم برداریم اما بیشتر باعث آسیب به بافت تاریخی می شوند.
وی پلاک های سنگی را یکی از آثار مهم تاریخی در شهر اهواز عنوان می‌کند و می‌افزاید: شناسنامه خوبی توسط فعالان حوزه میراث فرهنگی تهیه شده که باید برای حفظ و نگهداری آنها تلاش کرد و ما هرچه در توان داریم برای حفظ آثار تاریخی و فرهنگی به کار خواهیم گرفت.
کاوه پور اضافه می‌کند: در این راستا می‌توان سوابق و اهمیت پلاک‌های سنگی اطراف ملک‌های خصوصی را به مالکان اطلاع و در پرونده‌های میراث فرهنگی و شهرداری آنها ثبت و ضبط شوند که اگر طی مراحل قانونی قصد بهسازی یا تجدید بنایی بود الزام برحفظ این پلاک ها شود و حتی می‌توان مالکان را برای در نظر گرفتن تابلو نوشته هایی درخصوص پلاک ها تشویق کرد.
وی بیان می‌کند: اگر به مردم در خصوص این پلاک ها و حفظ آن اطلاع رسانی شود قطعا مالکان و مردم خود در حفظ آنها هم کوشا خواهند بود البته وظایفی هم ما و میراث فرهنگی داریم که انجام می‌دهیم.
مدیر شهرداری منطقه یک اهواز تاکید می‌کند: بر اساس دستورات شهردار اهواز، جلساتی با مدیران میراث فرهنگی برگزار شده که نیاز است شهرداری و میراث فرهنگی طی جلسات بیشتری در خصوص پلاک‌های سنگی به گفتگو بنشینند و با همفکری و مشارکت سازنده در راستای احیای بناهای تاریخی و توسعه گردشگری اقدام کرد.
حفاظت از اين يادگارهاي بي‌همتا كه تعداد اندكي از آن هم‌اكنون در شهراهواز وجود دارد باید با حساسيت بیشتری در اولويت كاري شهرداري و اداره میراث فرهنگی قرار گيرد تا این تعداد محدود باقی‌مانده هم تخریب نشود چراکه نشان از قدمت و دیرینگی این شهر دارند.
نظر شما