تبیین زیبایی های سیره  پیامبر(ص)  برای رسیدن به وحدت در جامعه اسلامی

پیامبر مهربانی ومهرورزی ورحمت تلاش نمود وعلاقه داشت ، اسلام با زیبایی ذاتی که دارد شناسانده شود از اینرو به همه جزئیات آن خود عمل کرد وسیره ی نورانی از خود برجای نهاد که درمنابع روایی وفقهی وتاریخی و...اهل سنت وشیعه جمع آوری گردیده است.

خبرگزاری شبستان؛ گروه قرآن و معارف؛‌ سیره پیامبر (ص) مولفه هایی زیبایی برای وحدت در جامعه مسلمین دارد ؛ مدارا ومدیریتی که حضرت  در جامعه اسلامی برای انسجام و وحدت انجام داد بی مانند بود ؛ جامعه اسلامی واندیشمندان برای ایجاد انسجام وهمدلی در میان امت اسلامی باید به آن بخش از سیره که مولفه های برجسته در باره وحدت وجود دارد مراجعه وآنهارا برجسته تر نمود ؛

از جمله مولفه های وحدت بخش از سیره نبوی مولفه های سیره فردی است ؛ درسیره فردی حضرت نکاتی است بسیار درس آموز از جمله سیره بهداشتی حضرت که نمودی از زیبایی های اسلام دراین مولفه وجود دارد که برای نشر اسلام واقعی بسیار کارایی دارد ؛ بویژه که جریان تکفیر در صدد بسط خشونت بنام اسلام وپیامبر(ص) است که برای خاموش نمودن این موج اسلام هراسی بازتبیین جزئیات سیره وزیبایی های آن بسیار موثر است ؛

از اینرو امروز بر دانشمندان و پژوهشگران ضرورت دارد برای زدودن غبارهایی که دشمنان اسلام برچهره دین اسلام پراکنده اندوچهره ای مخدوش و وارونه از اسلام به نمایش گذاشته اند ، بزدایند ؛بی گمان  بر علمای اسلام تکلیف الهی است با قلم وبیان آنچه را گروههای تکفیری از اسلام با خون ریزی وحشت بنام جهاد خود درآورده و التقاطی به نمایش گذاشته اند ، پاک سازی شود ؛ یکی از روشهایی که می توان بوسیله آن این شبهات را زدود وچهره زیبای اسلام را به جهانیان شناساند وبا گروههای تکفیری مقابله نمود واسلام واقعی را به مردم معرفی نمود ، بیان زیبایی هایی از سیره رسول رحمت است ؛ اختصاص دادن بخش عمده ای از کتاب های تاریخی وفصولی از آن به سیره وزیبایی هایی از زندگی پیامبررحمت(ص) وناگفته هایی از این زیبایی ها، وظیفه ورسالتی است بر عهده علمای فریقین ودانشمندان آگاه تا ضمن بیداری دادن به مسلمانان، خشونت گرایی وخون ریزی را از چهره تابناک دین مبین و حضرت خاتم النبیین محو نمایند .

پیامبر مهربانی ومهرورزی ورحمت تلاش نمود وعلاقه داشت ، اسلام با زیبایی ذاتی که دارد شناسانده شود از اینرو به همه جزئیات آن خود عمل کرد وسیره ی نورانی از خود برجای نهاد که درمنابع روایی وفقهی وتاریخی و...اهل سنت وشیعه جمع آوری گردیده است ؛ امروز ضروری ترین کار تبیین وباز تبیین این آثار است .

دراین مقاله گوشه ی ناچیزی از آن ارائه می گردد تا الگویی باشد برای پژوهشگران وصاحبان قلم های فاخر تا دراین عرصه وارد شوند واین زیبایی ها را به جوامع انسانی بشناسانند ؛ از طرفی چهره واژگونی که گروه داعش از اسلام با دسیسه های صهیونیست به نمایش گذاشته است آشکار گردد وحقایق برای همه روشن شود که اسلام دین مهرورزی ومنطق وعقلانیت است .

بهداشت فردی پیامبر (ص)

بهداشت به معنای نیکو داشتن، نگهداری تندرستی، حفظ صحت است[1]. و در اصطلاح به مجموعه فعالیت ها و اقداماتی که برای بهبود و ارتقای تندرستی و توانایی یک فرد یا جامعه انجام می شود، بهداشت می گویند؛ که شامل همه دانش ها و روش هایی است که به حفظ سلامت فرد و جامعه کمک کند.

اهمیت پاکیزگی در اسلام:

با نگاه به وضع  بهداشت در زندگی عربِ عصر جاهلی و مقایسه آن با پس از بعثت می توان دریافت که تاکیدهای قرآن و دیدگاه و سیره نبوی در تغییر فرهنگِ زندگی اثرگذاری عمیق و چشمگیر داشته است. عرب قبل از اسلام، از نظر بهداشت و کیفیت تغذیه و خوراک که از نمادهای تمدنی است، وضع اسف‌باری داشت. خوردن خون و گوشت درندگان و خزندگان، و حیوانات وحشی و حتی گوشت انسان نیز در بین آنان رواج داشت. آنان در اشعار خود به هجو قبایل با خوراکی‌های پست، پرداخته و نمایی از فرهنگ تغذیه عرب را به تصویر کشیده‌اند. این گزاره‌های ادبی بیان‌گر وضع معیشتی عرب و فقدان هرگونه بهداشت و توجه به این مسائل، قبل از اسلام است. آنان از خوردن گوشت سگ نیز ابایی نداشتند؛ عرب با این خوراکی ها که فاقد بهداشت بود، تنها به فکر تأمین خوراک به حسب ضرورت بود. برخی از آثار ادبی سروده‌هایی دارند که حاکی از این مسئله است که برخی از قبایل عرب از خوردن گوشت سگ چاق خود پرهیز نداشند همه این­ها علاوه بر فقدان بهداشت در امر تغذیه و پست بودن خوراک آنان، بیان گر درنده‌ خویی و نهایت قساوت و گمراهی برخی از قبایل عرب قبل از اسلام است.

دین اسلام آداب رسوم آنان و فرهنگ‌شان را دگرگون و تعالی بخشید ؛ امیرمؤمنان(ع) وضع فرهنگی و معیشتی عرب را قبل و بعد از اسلام مقایسه و تأثیر نبوت و کتاب آسمانی را در تمام ابعاد زندگی عرب تبیین نموده و می فرماید: «عرب قبل از اسلام در پست‌ترین معیشت و زندگی قرار داشت و فاقد معرفت و تشخیص بود؛ بهترین غذای آنان خرما بود که به آسانی تحصیل نمی‌شد، فاقد زراعت و کشاورزی، به ویژه در مکه شرایط سخت‌تری نسبت به یثرب حاکم بود؛ و آغاز دعوت پیامبر اکرم(ص) در مکه و دعوتش از مکیان بود که با مقاومت سرسخت قریش و قبایل دیگر مواجه گردید.» احمد امین مصری که خود عرب است، درباره‌ وضعیت معیشتی اعراب  قبل از اسلام چنین می‌نویسد: «... گوشت آنها را با یک مختصر طبخی ساده می‌خورند ... و نیز سوسمار و موش صحرایی و پشم شتر را هنگام تنگ‌دستی می‌خوردند ... و هنگام اضطرار، آب و عصاره موادی را که در شکم حیوانات است می‌خورند. از خوردن هیچ جانوری هر چه باشد، خودداری نمی‌کردند». اما پس از ابلاغ آئین اسلام به تدریج فرهنگ قرآنی و فرامین الهی و نوع رفتار پیامبر هنجارها و آداب و رسوم را دگرگون کرد. وضع عمومی معیشت نیز مشمول این دگرگونی بود.

 

در سیره آن بزرگوار نکاتی بسیار دقیق و موشکافانه درباره توجه به بهداشت فردی و اهتمام به آراستگی و پاکیزگی ظاهری و دوری از پلیدی دیده می شود که همه اینها اصولی است سیبا که بشریت به آن محتاج است ؛ به اختصار در این مقاله به برخی از ابعاد  پرداخته می شود:

1- توجه به بهداشت در تغذیه:

امروز 95 در صد از بیماریهای جامعه مربوط به امور تغذیه است ؛ آگاهی از اصول تغذیه وروشهای درست تغذیه واقتدا به سیره نبوی در این مسئله می تواند در پیشگیری از گسترش بیماریها جلوگیری نماید ؛ درباب حفظ الصحه ومراقبت از سلامتی در رویات صحیح نبوی مطالب بسیار مفید وجود دارد که نیازمند تبیین روشمند وعلمی است ؛

 بر اساس نص قرآن پیامبر اکرم (ص) در رفتار از امور شخصی و فردی تا آداب و امور اجتماعی   سرآمد و اسوه است.[2] از جمله این امور توجه به بهداشت بود که ابتدا خودشان عمل می‌نمود و پس از آن نزدیکان و خانواده را دستور و سفارش می‌کردند. در مرحله بعدی مردم و عموم مسلمانان مدینه و مسلمان آینده و انسانها را به رعایت بهداشت و عمل به دستورات اسلام سفارش می‌کرد. پیامبراکرم به اهمیت بهداشت و نظافت در اسلام به حدی تاکید داشت که گاهی علت توقف وحی از طرف خداوند را کوتاهی مسلمانان در رعایت بهداشت و پاکیزگی می دانست. از این رویکرد الهی به امر بهداشت بر می آید که ممکن است آلوده بودن محیط زندگی و جامه و بدن سبب نزول بلا و گرفتاری و بسته شدن درهای رحمت برای یک امت باشد و انواع بیماری ها در جامعه شیوع یابد و مرگ و میر و قحطی فراگیر شود. از این روی بهداشت اجتماعی در اسلام و سیره نبوی و دیگر پیشوایان بسیار مهم نمایان شده و با سرنوشت انسان پیوند خورده است. براین اساس انواع غسل ها در اسلام و سیره نبوی وجود دارد که برای آنها پاداش و وعده های معنوی و ظاهری در نظر گرفته شده است،  که مسلمانان بدین وسیله تشویق به حفظ بهداشت و پاکیزگی فردی و اجتماعی گردیده اند.

 روش پیامبراکرم(ص) از آغاز رسالت در تمام امور از ترتیب عقلانی بسیار منظم و نتیجه بخش برخوردار بوده؛ به نحوی که سیره اش در تمام امور ضابطه مندو قابل الگو برداری است؛

وقتی حکیمان دیگر ملل درباره دیدگاه اسلام از مسلمانان درباره طب پرسیدند ؛ جواب شنیدند که پیامبر ما فرموده است : معده مرکز تمام بیماری هاست ؛ آن حکیم گفت چه سخن عمیق وژرف است که تمام طب در آن گنجانده شده است ؛ یا وقتی پزشکی مسیحی  در مدینه به پیامبر (ص) از عدم مراجعه مردم شکوه کرد ؛حضرت فرمود مسلمان تا گرسنه نشود غذا نخورد واگر این نسخه را رعایت کرد هرگز بیمار نخواهد شد؛ همه اینها نمونه است از اینکه دین اسلام وپیامبرش برای انسانیت سعادتی را تضمین می کند که اساس آن بهداشت وعلم الصحه می باشد.

پیامبراکرم (ص) در هنگام خوردن، این دستورات خاص بهداشتی را، رعایت می‌کرد:

1. قبل از هر چیز با گرسنگی کامل بر سر سفره حاضر می‌شد و قبل از سیر شدن دست می‌کشید و پرخوری نمی‌کرد. اصحاب خود را نیز به این روش دعوت و از پرخوری وآروغ زدن بر سر سفره و در جمع نهی می کرد.[3] اولین آسیب پرخوری و مصرف بی رویه غذا، استهلاک دستگاه گوارش و کاهش عمر آن هاست. بیماری ها وقتی در بدن، زمینه رشد پیدا می کنند که نظام دفاعی بدن نتواند در مقابل ویروس ها و میکروب ها مقاومت نماید. علت کاهش توان دفاعی، پیری سلول های بدن و استهلاک آن­ها است که حاصل فرایند کار و تلاش فراوان بدن جهت هضم و جذب غذاها و دفع سموم و اضافات آنهاست.

2. پیامبر برای اجرای دستورات بهداشتی برای آنها تضمین و پشتوانه عملی و پایبندی در نظر می گرفت. علاوه براینکه در وهله اول، خود پایبندی پایدار و مداوم نشان می داد؛ برای آنها پادش اخروی پایدار و مستمر که نشانگر نتیجه باطن اعمال و رفتارهای بهداشتی بود مقرر می کرد. آن حضرت پس از  شستن کامل دست و صورت و انجام وضوء و مسواک بر سر سفره می نشست و می فرمود، هرکس علاقه مند است در خانه اش، برکت باشد با وضوء بر سر سفره بشیند. این شیوه فرهنگ سازی با اصول بهداشتی تنها در مکتب او صورت گرفته که در جوامع اسلامی نمایی از دین محسوب می گردد.

3. نمک و سرکه دو مواد غذایی افزودنی هستند که خاصیت ضد انگلی و ویروسی دارند؛ نمک در جذب اکسیژن برای سلول ها از ریه ها و تقویت گلبول ها برای مبارزه با میکروب ها و مواد خارجی موثر است. پیشرفت علوم تجربی این خواص را برای این دو ادویه اثبات کرده؛ چهارده قرن پیش در جامعه عربستان و جوامع دیگر درباره خواص مواد چون نمک و سرکه و ... کسی فکر و اندیشه ای نداشت. اگرچه استفاده از آنها در غذا رواج داشته اما پیش از غذا چشیدن نمک و سرکه روش معمول نبوده؛ اما پیامبر اکرم(ص) با نمک آغاز به خوردن می‌نمود و به دیگران سفارش می‌کرد و آن­را به عنوان عمل استحبابی (دارای پاداش) مطرح می کرد. بدین روش فرهنگِ بی توجه به بهداشت و پاکیزگی عربستان را به تدریج تغییر داد و بهداشت و اهتمام به سلامتی را همگانی می کرد.

4. بر سر سفره طولانی می‌نشست، و به آن اهمیت می‌داد و غذا را بسیار می‌جوید.

 5. از ظرف مقابل خودش غذا می‌خورد. ظاهراً ظرف شخصی داشت و هنگام خوردن به صورت دیگران، خیره نمی‌شد و از مقابل کسی غذا بر نمی‌داشت مگر سبزی، نمک و ... .

6. در غذا نمی‌ دمید. شاید دمیدن در غذا عمل غیر بهداشتی تلقی شود؛ از آن جهت که میکروب و یا ذرات معلق در هوا که آلوده هستند، با دمیدن روی غذا نشسته و آن را آلوده می کنند.

7. پرهیز از خوردن غذای داغ؛ به جهت آسیب رسانی به بافت های مخاط دهان و دندان ها کاملا امر بهداشتی است، که در سلامتی دهان و دندان موثر است. از این روی پیامبر توصیه فراوان می کرد که از خوردن غذای داغ پرهیز کنید. هرگز غذای داغ نمی‌خورد و آن­را منع می‌کرد و برای سلامتی زیان بار می دانست.

8. آب را یکباره به سر نمی‌کشید، بلکه با مکث و سه بار می نوشید و آرام می‌خورد و با غذای چرب آب کمتر می‌خورد. دوست داشت در ظرف های تمیز و بهداشتی بلورین که از شام برایش می آودند، آب بخورد که آن­ها را تمیز ترین ظروف می دانست. [4]گاهی نیز با دستهایش و یا ظروفی که از

چوب می ساختند؛ آب می خورد.

9. لقمه‌ها را بسیار کوچک بر می‌داشت.

10. نان خورده و ریزه‌های بر سر سفره را جمع می‌کرد و می‌خورد.

11. وجود نمک یا سرکه و سبزی بر سر سفره جهت بهداشتی دارد؛ چون نمک و سرکه هر دو ضد عفونی کننده هستند و قبل از شروع غذا استفاده از یکی آنها مستحب شمرده شده است؛ پیامبر (ص) اغلب نمک و سرکه و سبزی بر سر سفره‌اش بود[5]. امروزه با استفاده از علوم تجربی اثبات شده که سبزی ها حاوی موادی بنام فیبرها هستند که مهمترین عامل پیشگیری از سرطان می باشند؛ از این روی پیامبر و معصومان دیگر بر سر سفره به لحاظ خواص ضد ویروسی آن، سبزی مصرف می کردند.

2- توجه به بهداشت بدن و لباس:

پیامبر اکرم در جامعه ای به پیامبری برانگیخته شد که از نظر تمدنی و بهداشتی دارای وجه برجسته ای نبوده و به آن توجه عمومی و انگیزه کافی وجود نداشت. براین اساس به اصلاح امور زندگی و بهبود معیشت آنان نیز توجه نمود و خداوند نیز در این راستا از وی پشتیبانی کرد. لذا علاوه بر سیره پسندیده، در امور زندگی خصوصاً بهداشت دستورات بهداشتی نیز از آن حضرت خطاب به امتش رسیده که هر زمان به آن­ها نیازمند هستند. به برخی از این توصیه ها اشاره می شود:

1. شستن لباس: در میان عرب و محیط عربستان توجه به بهداشت و پاکیزگی کمتر بود، به ویژه اینکه بعضی با لباس های کثیف در انظار حاضر می شدند. پیامبر(ص) رحمت با تلاش فروان و با بیان احکام و نصایح ویژه و با لطافت و نرمش خاص که مورد ستایش قرآن است تمام رفتارهای ناپسند را از زندگی عرب محو کرد یا با نوعی کنش ناپسندی آنها را برای آنان بیان کرد؛ تا به تدریج به سوی زندگی پاکیزه رغبت داشته باشند. درباره رعایت پاکیزگی سعی کرد بدون تنش، عیوب آنها را یاد آوری و نظافت را به عنوان عبادت و همراه پاداش اخروی و آسایش زندگی مطرح کرد و در غالب احکام دینی به آن ها تبیین کرد و آنان را به شستشو و بهداشت ترغیب نمود و بارها فرمود: لباس‌های خود را بشویید و از ژولیدگی و کثافات دوری کنید.

2. پرهیز ازآلودگی و ژولیدگی: خداوند چروک و ناپاک بودن لباس و ژولیدگی را دشمن می‌دارد[6] ؛ در سایه این رهنمودهای بهداشتی و فرهنگی که پیامبر(ص) برای مردم و تازه مسلمانان می فرمود، به تدریج سبک زندگی آنان را به سوی تعالی تغییر داد.

3. سفارش به نزدیکان: اصلاح هر فرهنگ و بنای روش نو، نیازمند بستر مناسب برای تجربه نمودن است. پیرامون نزدیک؛ در امر فرهنگ سازی می تواند در صورت موفقیت، برای دیگران الگو و سرمشق باشد؛ از این روی پیامبر هر دستوری را از خویشان و نزدیکان شروع می کرد از دعوت[7] تا اعلام حجاب و نماز و... همه از خویشان و نزدیکان آغاز شده است. درامر بهداشت اجتماعی و فرهنگ سازی بهداشتی، علاوه بر اینکه خود پایبندی استوار داشت، به أنس، خادم خود، توصیه می‌کند: «به پاکیزگی لباس و نظافت شخصی زیاد اهمیت بده و به بهداشت خود مراقب باش تا خداوند عمرت را زیاد کند...».

پیامبر اکرم با این نگرش و روش، اسلام را به مسلمانان معرفی و بنای اسلام را با بهداشت و پاکیزگی آغاز کرد و ریشه ژولیدگی و خمودی را از دین اسلام می‌زداید و هیچ جایگاهی به این گونه رفتارها که ظاهراً در بین برخی از صحابه وجود داشت باقی نمی‌گذارد و آن را با اساس ایمان بیگانه دانسته و پاکی را با ایمان پیوند می‌دهد.

4. پاکیزگی نماد مسلمانی: مردم یثرب به خاطر نداشتن فرهنگ مستقل، مجاورت و داشتن زندگی مشترک با یهود در برخی از مظاهر فرهنگی از سبک زندگی یهود پیروی و تاثیر پذیر بودند؛ از این روی آن حضرت رفتار قوم یهود را که با هیئت و لباس مندرس و کریه در جامعه حاضر شده و به نظافت اهمیت نمی‌دادند، نادرست شمرد و مسلمانان را به رعایت دستورات شرع مقدس و متمایز شدن با یهود دستور داده و فرهنگ اسلام را فرهنگی اصیل و برگرفته از توحید نشان  می‌دهد.  و هنجارهای غیر بهداشتی که یهود گرفتار آن شده بودند را از  علل و اسباب، مفاسد و پیامدهای اخلاقی و اجتماعی آن می داند و به مسلمانان در این باره هشدار می‌دهد.(همانجا)

5. اهتمام به آرایش مو و لباس: وقتی پیامبر اکرم(ص) خودش را پیرایش می‌کرد و آینه نداشت، به ظرف آب زلال می‌نگریست. روزی، به این سبک و با نگاه بر کاسه آب خود را می آراست و موهای خود را تمیز کرده و شانه می زد. وقتی مؤمن دوست خود و برادر دینی را با لباس ژولیده و مندرس و غیر نظیف ببیند، افسرده و دلگیر و نگران می‌شود. پیامبر اکرم(ص) این قدر به مؤمنین و خوشحالی و نشاط آن­ها اهمیت می‌دهد که دوست نداشت آن ها با دیدن ظاهری غیر آراسته از دوستان رنجیده خاطرشوند. نشاط جامعه اسلامی برای پیامبر مهربان اسلام، اینگونه دارای اهمیت و جایگاه است که حاضر نیست به خاطر ژولیدگی ظاهری همدیگر، دلگیر شوند. این فرهنگ اسلام است که دارای چنین پیشوایی است. اما معاندان اسلام از این پیامبر چهره ای دگرگونه و خشن به جهان معرفی می کنند که از کم کاری دانشمندان اسلامی است که کتابهای سیره خود را اختصاص به امور نظامی و دفاعی پیامبر دادند و این زیبایی ها را برجسته و آن گونه که شایسته است، مطرح نکردند.

شاید مهمترین چیزی که پیامبر درباره‌ لباس و پوشش به آن توجه داشته، بهداشت لباس بوده که گمان می‌رود بدان جهت باشد که خداوند در اولین فرامین آسمانیش این مساله را آغازین راه دیانت اسلام قرار داد.[8] پاکیزگی لباس و ظاهر و اینکه بهداشت و طهارت در اسلام قبل از همه فرائض، فرض شده و در کتب فقهی سرآمد مباحث است، این رویکردها و رویکردهای خاص دیگر که در رهنمودهای نبوی وجود دارد، بیانگر نکات زیبا در توجه پیامبر (ص) به بهداشت و نظافت پوشش می‌باشد.

در نگره‌ نبوی گزاره‌های فراوانی درباره رعایت بهداشت لباس وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

پیامبر اکرم با این نگرش و روش اسلام را به مسلمانان معرفی کرد و بنای اسلام را با بهداشت و پاکیزگی آغاز کرد و ریشه ژولیدگی و خمودی را از دین اسلام می‌زداید و هیچ جایگاهی به این گونه رفتارها، که ظاهراً در بین برخی از صحابه وجود داشت باقی نمی‌گذارد و آن را با اساس ایمان بیگانه دانسته و پاکی را با ایمان پیوند می‌دهد.

6. پوشیدن لباس پاکیزه و تمیز: لباس تمیز را عامل سلامتی و عمر طولانی معرفی کرد و فرمود: لباس پاکیزه و بپوشید تا زندگی خوب و عمر طولانی داشته باشی  از آن رو که انتخاب رنگ مناسب برای لباس در سلامتی روحی و جسمی تأثیر دارد و این تأثیر از نظر علمی نیز ثابت شده (عشرت ساطعی، 1383، ص32ـ33.) تأثیر لباس تمیز در سلامتی پوست و شادابی روح، عاملی است که سلامتی و حیات سلول‌ها را بالا می‌برد. (ابی داود،1410ق، ج2، ص267) نتیجه‌ این فرایند استمرار حیات تمام اعضای بدن که به عبارت دیگر عمر طولانی است. حکمت کلام نورانی پیامبر(ص) را می‌توان چنین دریافت که پوشش نو و پاکیزه تأثیر مستقیم در استمرار حیات انسان دارد.

امیر علی حسنلو ،گروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات 

 

 

[1] . (بهشتی،فرهنگ صبا، 1367،19)

[2] . (احزاب، 21)

[3] . (شیخ حرالعاملی، الوسائل، ج2، ص81)

[4] . (کلینی، الکافی، ص77)

[5] . (عبدالله بن بهرام دارمی،سنن دارمی ، ج2، ص102ـ95)

[6] . (ابن عساکر، التاریخ الدمشق، ج36، 124)

[7] . (شعراء، 214)

[8] . (مدثر، 4)

کد خبر 991417

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha