به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، مسجد از زمان صدر اسلام به عنوان محور تمدن سازی در میان امت پیامبر اکرم(ص) شناخته شده و این رویکرد در سده های دیگر اسلامی همچنان ادامه یافت و امروز این سنت همچنان پابرجاست هرچند که ممکن است به علت تغییر سبک زندگی بعضا نقش مساجد در حوزه های مختلف مربوط به زندگی اجتماع مردم تا حدودی به اندازه گذشته نباشد.
با این وصف اما همچنان نمی توان اثرگذاری مساجد در حوزه های فرهنگی، فکری و اجتماعی را نادیده گرفت و در واقع به بیان بهتر مسجد از پتانسیل همه جانبه ای برخوردار است که در صورت برنامه ریزی صحیح از سوی مسئولان زیربط امکان بروز می یابد.
در راستای بررسی این مسئله همچنین راهکارهای گسترش کارکرد مساجد با حجت الاسلام «سید جواد موسوی هوایی»، معاون آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی به گفت وگو پرداخته ایم که حاصل آن را می خوانید:
- گسترش مباحث فکری در سطح مساجد تا چه اندازه می تواند علم و معرفت را در جامعه اسلامی گسترش دهد؟
مسلم است که مساجد جایگاه بالایی را در تجلی دین مبین اسلام برای تبلیغ و رساندن پیام دین به مخاطبان مختلف دارند؛ فارغ از این می توان در چهار محور اصلی اسلام را به مخاطبان مختلفی که در مساجد حضور می یابند معرفی کرد.
محور اول مسایل اعتقادی، محور دوم مسایل اخلاقی، محور سوم احکام و آنچه در رفتار انسان اثر دارد و مسئله چهارم که از همین نکته اخیر گرفته شده اما چون اهمیت بیشتری دارد به صورت مستقل مطرح می کنیم، طرح مسایل فکری، سیاسی، اجتماعی بر مبنای دین است و در مسجد باید تبلیغ را اینگونه تنظیم کرد.
لذا با این نگاه مسجد جایگاهی برای رسانیدن پیام اسلام است. در قرآن و همچنین روایات بیشماری از ما دعوت به مسئله تفکر، تعقل، علم آموزی و حتی مسایل علمی کرده اما همواره توامان آنها را به مسایل معنوی گره زد.
به بیان بهتر در دین مبین اسلام مسایل دانشی به مسایل بینشی گره زده شده است لذا به نظر می رسد کار فکری در مسجد به مفهوم ارایه مسایل اعتقادی و اخلاقی به صورت اخص است به طوری که جنبه عقلانی مخاطبان و نمازگزاران مسجد تقویت شود. بنابراین با محوریت قرار دادن مسایل قرآنی و روایی و با حضور کارشناسان دینی می توان این رویکرد را گسترش داد.
البته از این جهت که بسیاری از مباحثی که در حوزه های دینی مطرح می شود جنبه فکری دارند پس نتیجتا ارایه چنین مباحثی در مساجد پذیرفتنی است چراکه مکتب اصیل اسلامی را گسترش می دهد. اما در کنار این قطعا آنچه مرتبط با دعا و مناجات در مسجد ارایه می شود به نوعی دو بُعد معنوی و عقلانی را در وجود نمازگزار زنده و بیدار می کند.
- با وجود اینکه چنین مباحثی بعضا در برخی مساجد وجود دارد اما حقیقتا چه طور می توانیم مسجد را تبدیل به ظرفیت علمی محوری کرد آنچنان که در گذشته تمدن اسلامی نیز اینگونه بود و اگر دارالحکمه ها در کنار مساجد تاسیس می شدند اما باز هم مسجد محور گسترش علم بود، به نظر شما چه طور می توان آن رویکرد را احیا کرد؟
واقعیت آن است که اکنون نهادهای مختلفی در کنار مسجد وجود دارد، البته برخی واقعا به معنای مکانی در کنار مسجد هم نیستند اما به لحاظ معنوی به نوعی نزدیک به مسجد هستند و در حال حاضر فضاهایی ایجاد شده است که برخی از وظایف و کارکردهای مسجد را بر عهده گرفته اند که در اینجا مقصود کارکردی به جز کارکرد عبادی و ارایه مباحث و فوق برنامه ها است.
در این رابطه فرهنگسراها، برنامه های متعدد شهرداری ها و کلاس هایی دارند به نوعی در کنار مسجد قرار گرفته اند البته این خوب است و باید مورد بهره برداری قرار گیرد اما نباید از فعالیت های مساجد در حوزه های مختلف جلوگیری کرد یا آنها را کمرنگ کرد.
به بیان دیگر این چنین برنامه هایی باید مکمل برنامه های مسجدی باشند و قطعا بعد معنوی ارایه مباحث در مساجد قابل مقایسه با مباحثی نیست که در سایر اماکن ارایه می شود.
- مهمترین عامل در گسترش و تقویت چنین رویکردی در سطح جامعه چیست و چگونه می توانیم مساجد را محور چنین فعالیت های فکری و فرهنگی قرار دهیم به گونه ای که به ویژه قشر جوان بیش از گذشته به مساجد جذب شوند؟
یکی از اصلی ترین و البته تاثیرگذارترین عوامل در راستای جذب جوانان به مسجد خانواده و والدین آنها هستند یعنی والدین نقش کلیدی را ایفا می کنند. در واقع حضور مداوم و مستمر والدین برای اقامه نماز در مساجد می تواند فرهنگ مسجدی را در وجود جوان نهادینه سازد. البته برنامه های مسجد نیز در این رابطه اهمیت دارد یعنی به هر اندازه که برنامه های مساجد محتوایی تر بوده و استمرار داشته باشد می تواند در گسترش این مسئله اثربخش باشد.
- سازمان تبلیغات اسلامی در این رابطه چه برنامه ها و فعالیت دارد؟
سازمان تبلیغات اسلامی و کلاس هایی که سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار می کند عمدتا با مساجد هماهنگ می شوند لذا در این کلاس ها عمدتا بچه های مسجدی حضور دارند و همین روند می تواند عاملی در راستای حضور به ویژه قشر جوان در مساجد باشد. در واقع اساس فعالیت های سازمان تبلیغات اسلامی در یک بعد در حوزه مساجد تعریف شده است و لذا از مهم ترین برنامه های ما فرهنگ سازی از طریق مساجد است که به طرق مختلف و با برنامه های متعدد از جمله اعزام مبلغ در راستای تقویت جایگاه فرهنگی مسجد می کوشیم.
پایان پیام/
نظر شما