به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گرگان، مختومقلی فراغی، شاعر و عارف ترکمن ایرانی، در سال 1733 میلادی برابر با سال 1112 شمسی در روستای حاجی قوشان از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس متولد شد و پس از 57 سال زندگی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه سونگی داغی بین ایران و ترکمنستان درگذشت و پیکرش به روستای آق توقای در 40 کیلومتری غرب مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان گلستان منتقل و در جوار آرامگاه پدرش دولت محمد آزادی به خاک سپرده شد.
با وجود اینکه حدود سه قرن از درگذشت مختومقلی می‌گذرد اما آنچه از او به یادگار مانده، سبب حفظ هویت و فرهنگ قوم اصیل و نجیب ترکمن شده است و امروز نه فقط ترکمن‌های ایرانی بلکه در کشورهای مختلف، مختومقلی و اشعارش را بخشی از فرهنگ و زندگی خود می دانند.
اشعار این شاعر بزرگ ترکمن که بین دیگر اقوام ایران زمین و دیگر ملل جهان نیز بلند آوازه شده، دارای مضامین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی بوده و دیوان شعر او نیز تاکنون به چند زبان دنیا از جمله انگلیسی، روسی و فارسی ترجمه و چاپ شده است.
مختومقلی فراغی شاعر بزرگ ترکمن تحت تأثیر خیام و مولوی و دیگر شاعران بزرگ ادبیات فارسی قرار داشته و حتی در یکی از اشعارش به نام «سان بولسام» آرزو دارد که با این شعرا در یک ردیف قرار بگیرد.
«ناظم حکمت»، نویسنده سرشناس ترکیه درباره مختومقلی می‌گوید " مختومقلی شاعر من هم هست، زبان او زبان من هم هست... من از مختومقلی چیزهای زیادی می‌آموزم. او استاد من هم هست. در اینجا می خواهم از یک چیزی که به من آموخته است یاد کنم و آنهم تلاش شاعر برای اتحاد مردم و آزادی از ظلم ستمگران است".
مختومقلی آرزوها و آمال مردمش را در اشعارش سراییده و همین رمز مانایی مختومقلی فراغی است که هرساله در اواخر اردیبهشت ماه، بسیاری از دوستداران ادب، فرهنگ و هنر را در آق‌توقای گرد هم جمع می‌کند تا یاد و نامش را گرامی بدارند و اشعارش را با نوای دوتار زمزمه کنند.
مختومقلی فراغی توانست با اشعارش، نه فقط ادبیات بلکه فرهنگ و حتی هویت قوم ترکمن را زنده و حفظ کند و امروز مختومقلی، بخش جدایی ناپذیری از زندگی جوانان و سالخوردگان این قوم است.
«ایگید عیسایف»، نویسنده روسی نیز به راز ماندگاری مختومقلی فراغی اشاره دارد و می‌گوید " سخنش، سخن مردم است. آنگونه که از دل برمی‌آید و بر دل می‌نشیند. او شاعر مردمی است، از مردم جدا نیست زیرا که زندگی و کلام او برای مردم و به خاطر مردم است".
خدمات مختومقلی به زبان ترکمنی را می‌توان همپای فردوسی در زبان فارسی دانست. پروفسور " سلطان شاه نیازف" معتقد است، " نام ترکمن با نام او ( مختومقلی) در جهان متجلی می‌شود و او پدر شعر ترکمن است، او از بزرگان شعر و ادبیات ترکی جهان است، مختومقلی شاعر تمام مردم جهان و مظهری از آمال و آرزوهای مردم شرق است".
یکی دیگر از ویژگی‌های شعر مختومقلی فراغی، پررنگ بودن روح توسل و ارادت به ائمه اطهار (ع) است. او خود را خاک پای امامان بزرگوار می‌داند و در شعر " بخیشله بزنی" ( ما را ببخشای) اینگونه می‌گوید: " من خاک پای امامان و فدای آنان هستم. بنده‌ای عاجز و درمانده هستم. به خاطر حضرت عباس طلب بخشایش می‌کنم".
اشعار مختومقلی فراغی به ویژه اشعاری که در عشق و مودّت اهل بیت پیامبر (ص) سروده شده است، بهترین سند و مدرک برای اثبات عقیده درست اهل سنت گلستان نسبت به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) و نیز زندگی مسالمت آمیز آنها با دیگر اقوام ساکن در این استان است.
در همین باره " موسی جرجانی" که از پژوهشگران و نویسندگان برجسته ترکمن است، می‌گوید: مختومقلی شاعری فرهیخته و مومن بود که مضامین عرفانی و دینی در اشعارش برجسته است. او مسائل و مشکلات مردم و احوالات آنان را با زبان زیبای شعر بیان می‌کرد و سبب شد تا مردم اشعار او را آینه زندگی خود ببینند.
این پژوهشگر و نویسنده ترکمن با بیان اینکه اشعار مختومقلی زبان حال مردم است، راز ماندگاری او را به همین ویژگی برجسته و ممتاز نسبت می‌دهد.
او با اشاره به عشق و ارادت ترکمن‌ها به پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) ادامه می‌دهد: در فرهنگ شفاهی و مکتوب ترکمن‌ها، ارادت و محبت پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) جایگاه ویزپژه ای دارد که در اشعار مختومقلی نیز شاهد این مضامین هستیم. نکته دیگر در اشعار مختومقلی دعوت به وحدت برای ایستادگی در برابر ظلم و جور حکام آن زمانه است.
«غلامرضا منتظری» نیز معتقد است مختومقلی فراغی، حکیمی است که در اشعارش به شیوایی و در خلال حکایت‌ها و ابیات شیوا و خواندنی که برگرفته از قرآن و سیره پیامبر اکرم (ص) است، به ارزش‌های متعالی اخلاقی، همچون انسان‌دوستی، خدامحوری، دفاع از مظلوم و مبارزه با ظالم، عدالت و انصاف، خوش‌رویی، امداد و دستگیری از بندگان خدا دعوت کرده است.
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: مختومقلی همانطور که از آثارش پیداست یکی از چهره‌های تقریبی و از جمله منادیان وحدت شیعه و سنی بوده است، جهان اسلام و جامعه ما، امروز بیش از هر زمان دیگر، نیازمند شخصیت‌هایی تقریبی با اندیشه صلح و وحدت و احترام متقابل است و گرامیداشت این شاعر بزرگ، درواقع، گرامیداشت صلح و وحدت و تقریب مذاهب اسلامی است.
خوانش اشعار مختومقلی فراغی در کنار آرامگاه او و پدرش ( دولت محمد آزادی) در آق توقای، کوک شدن دوتارها و موسیقی اصیل ترکمن در کنار سخنان صاحب نظران و اندیشمندان شعر ترکمن، برپا کردن آلاچیق و چادر در میان تپه ماهورهای سرسبز در اردیبهشت و جوانانی که تا صبح اشعار مختومقلی را می‌خوانند و دوتار می‌نوازند، در چند سال اخیر به برنامه ثابت گرامیداشت این شاعر بزرگ تبدیل شده است.
نظر شما