حجت الاسلام محسن ادیب بهروز، از کارشناسان مسایل حج و زیارت و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به خبرنگار شبستان گفت: زایران تمتع در هر مرحله از برنامه های عملی حج با امری مشترک یعنی آلوده زدایی و از بین بردن آثار گناهان در خود روبرو می شوند اما در این بین سوالی که پیش می آید این است که مگر یک انسان چقدر گناه می تواند داشته باشد که در هر قسمت از اعمال و مناسک حج به این موضوع اشاره می شود؟ به عنوان مثال هنگامی که حاجی در عرفات قرار می گیرد و (براساس مستندات حدیثی) آثار کلیه گناهان او از بین می رود چه معنا و چه لزومی دارد که در مشعر یا منی نیز دوباره این بحث مطرح می شود؟
گناه نسبی است و انسان همواره در مقایسه با مراحل بالاتر ناقص است
وی در تشریح این نکته و پاسخ به این سوال افزود: نگاه انسان به گناه، نسبی است به این معنا که هر رفتاری در مقایسه با یک رفتار بهتر، نمره منفی می گیرد و همین رفتار بهتر نیز در مقایسه با رفتارهای برتر از خود، باز منفی خواهد بود بنابراین هنگامی که رفتارها به صورت نسبی و در یک مسیر کمالی در نظر گرفته می شود، این نتیجه به دست می آید که هر مرحله از زندگی و هر مرحله از رفتارهای انسان، در مقایسه با مرحله بالاتر دارای کمبود و نقصی است و از آنجا که در مسیر کمال، مرحله پایانی وجود ندارد به همین جهت انسان در مسیر زندگی به صورت مستمر با رفتارهای ناقص، معیوب و گاه آلوده مواجه می شود و این مساله حد پایانی نیز ندارد.
حجت الاسلام ادیب تصریح کرد: پایان، زمانی قابل تصور است که فرد کمال خود را متوقف می کند. به عنوان مثال هنگامی که فردی گرفتن مدرک دیپلم را آخرین مرحله دانشی خود قرار می دهد، کسب دیپلم، آخرین مرحله کمالی او در دانش تلقی شده و مراحل پیشین در اصل مراحل مقدماتی برای آن خواهند بود. فرد با رسیدن به مرحله دیپلم، خود را کامل می بیند چرا که دیپلم را آخرین مرحله از مراحل کسب علم برای خود فرض کرده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: هنگامی که در مباحث کمالی نیز از چنین دیدگاهی پیروی شود، آلودگی های مراحل پیشین، محدود، معین و تعریف شده خواهد بود و طبیعی است که فرد با رسیدن به مرحله نهایی که برای خود فرض کرده، آن را پایان راه می بیند. اما اگر هر مرحله مقدمه ای برای مرحله بعد تلقی شود و مرحله بعد را پایان نداند، همیشه و همواره این مراحل پیشین در مقایسه با مراحل بالاتر کمالی، دارای نقایصی هستند. بنابراین ما آلودگی ها، کمبودها و گناهان مختلفی داریم که در نگاه معصوم و در مناسک و اعمال مشعر، منی و عرفات و سایر اعمال به آنها اشار ه می شود و در هر مرحله، برخی از آنها از بین می رود.
بهترین مکان برای احرام در تمتع کجاست؟
وی خاطرنشان کرد: از بین رفتن آثار گناه با توجه به این نکته قابل دفاع است اما با نادیده گرفتن آن، پرسشگر در مقابل سوالی بدون پاسخ قرار می گیرد. نکته دیگر مورد توجه آنست که در حج تمتع نیز برای زایر عادی یعنی فردی که عمره تمتع را به شکل صحیح و به موقع انجام داده و آماده اعمال حج تمتع است میقاتی در نظر گرفته شده است با همان فلسفه و اسراری که در مباحث عمره در رابطه با میقات ها مطرح شد. اما تفاوت میقات حج تمتع با عمره تمتع آنست که در حج تمتع، حرم الهی بعنوان میقات قرار می گیرد.
حجت الاسلام ادیب افزود: حرم محدوده جغرافیایی معین، ثابت و تعریف شده ای دارد بنابراین زایر برای انجام اعمال حج تمتع مجاز است که حرم الهی را به عنوان میقات قرار دهد اما این میقات، اولویت بندی شده است به عبارت دیگر حاجی باید توجه داشته باشد که مکان در احرام او تاثیر دارد و اگر در بهترین مکان، محرم شود احرام او واقعی تر بوده و به واقعیت نزدیک تر است. بنابراین اولویت اول در احرام، درون حجر اسماعیل یعنی نزدیکترین محل و مکان به محور حرم الهی(کعبه) برای احرام در نظر گرفته می شود.
حاجی تنها به ثواب اعمال دلخوش است در حالی که...
این کارشناس مسایل حج و زیارت خاطرنشان کرد: این اولویت باید میان زایر و واقعیت احرام، پیوندی واقعی و حقیقی ایجاد کند بنابراین باید به دنبال شناسایی بهترین مکان برای احرام بود و بهترین مکان، حجراسماعیل است. اما در صورت عدم امکان احرام در حجراسماعیل، در صحن مسجدالحرام و اگر در صحن نیز امکان احرام وجود نداشته باشد، زایر می بایست در کمترین فاصله ممکن از صحن که امکان احرام وجود دارد محرم شود.
وی تاکید کرد: مشکلی که در اعمال برخی زایران دیده می شود تلاش آنها به صورت ناخودآگاه برای انجام عمل به صورت ظاهری است و چون عمل به صورت ظاهری، کلیشه ای و قالبی انجام می شود لذا اثری نیز در زندگی حاجی بر جای نمی گذارد و شخص زایر نیز به دنبال آثار و تاثیر اعمال خود در تمتع نیست. او تنهابا این بیان دینی که ثواب دارد و این ثواب در برزخ یا قیامت به او داده می شود، خود را راضی و قانع می کند و چون عمل کلیشه ای و قالبی انجام شده و عمل کلیشه ای اثری ندارد، تنها دلخوشی زایر آنست که به ظاهر ثوابی در عالمی دیگر برای او در نظر گرفته شده است. حال اینکه آیا او در آن عالم این ثواب را دریافت می کند یا خیر بحث دیگری است.
این کارشناس امور حج با اشاره به اهمیت آگاهی زایر نسبت به فلسفه اعمال و مناسک حج تصریح کرد: آگاهی وبینش صحیح نسبت به اعمال موجب تبدیل عمل قالبی به عمل واقعی می شود و برای احرام واقعی، مکان شایسته بسیار مهم است. دلیل انتخاب حرم الهی برای احرام نیز آنست که محرم شدن، برای زایر واقعی تر باشد چرا که در صورت تحقق واقعیت احرام، آثار پس از آن نیز آشکار می شود. حال پس از احرام حاجی باید از حرم خارج شود.
ادامه دارد.../
نظر شما