آیات قرآن دارای مراتب طولی و ارزی و بطن های فراوان است

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر محمد محمدرضایی، محقق حوزه علوم قرآنی و استاد دانشگاه در نشست تخصصی قرائت های مختلف قرآن کریم گفت: منابع قرآن به سه دسته تقسیم می شود که در درجه اول خود قرآن تفسیرکننده خودش است و دومین منبع احادیث و سنت پیامبر است و سومین منبع عقل است که با برهان متکی به عقل می توان آیات قرآن را تبدیل کرد.

محمدرضایی با اشاره به اینکه در مورد قرائت هایی گوناگون از قرآن تاکنون نظریات مختلفی ارایه شده گفت: این مساله که تفسیرهای مختلفی از یک آیه از قرآن تاکنون شده است امری مسلم است اما در تفسیر آن نظرات مختلفی ارایه شده است که به نظر ما قرآن دارای مراتب طولی و عرضی است طبق روایات ما تا هفت یا هفتاد بطن دارد و منشاء قرائت های گوناگون از قرآن همین متون مختلف آن است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: به عنوان مثال در قرآن واژه نهی از پرستش بتها آمده است و این واژه بت دارای مراتب مختلفی که گاهی بتهای ظاهری را شامل می شود گاهی حتی نفس انسان بت است و با تحلیل دقیقتر حتی غفلت از یاد خدا و توجه به غیرخدا می تواند نوعی بت پرستی تلقی شود.

وی قرآن را کتاب هدایت و نور دانست و گفت: نور دارای مراتبی است که خود خورشید که منبع نور است، نور نامیده می شود و کم سوترین نورها نیز نور نامیده می شود بین این دو مرتبه هم مراتبی هستند که آنها نیز نور نامیده می شوند و تمام اینها مراتب یک حقیقت هستند در نتیجه قران نیز دارای مراتبی است که همه دارای مراتبی نیز هستند.

محمدرضایی با اشاره به مبنای هرمنوتیکی قرائت های مختلف قرآن گفت: هرمنوتیک علم تفسیر یا هنر تفسیر است که در مغرب زمین مطرح شده اند و دارای دو شاخه است که عبارتند از دیدگاه مولف محوری و دیدگاه خواننده محوری این محقق حوزه علوم قرآنی با اشاره به دیدگاه مولف محوری در مبنای هرمنوتیکی تفسیر قرآن گفت: دیدگاه مولف محوری معتقد است که برای تفسیر و فهم یک متن نیاز است که با دیگر اعمال ذهنی مولف متن بازسازی شود که این نگاه با نگاه تفسیر قران چالشی ندارد.

وی تصریح کرد: اما دیدگاه خواننده محور تفسیر مستلزم پیش فرض می داند و می گوید هر کسی با یک فهم و پیش فرض سراغ فهم قرآن می رود و می تواند فهمی از قرآن را به دست آورد و هیچ فهمی بر فهم دیگر برتری ندارد و در نتیجه نمی توانیم به تفسیر صحیحی از آیات قرآن نائل شویم. که این دیدگاه چالشی عظیم در فهم قرآن ایجاد کرده است.

محمدرضایی با بیان اینکه دلیلی برای مبنای هرمنوتیکی قرائت های مختلف قرآن وجود ندارد گفت: اگر دلیل انها جهان واقع است ما می بینیم که گزارش آنها خلاف واقع است و ما می بینیم که مسلمانان در طول تاریخ اگر کسی قرائتی را پیدا کند که منافی حصول اولیه اسلام باشد آن را رد می کند و هر قرائتی را نمی پذیرد و مردم اسلام را دارای حقیقت مسلم می داند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: معتقدان به هرمنوتیک می گویند که مسلمات دانش هرمنوتیک تفسیر قرآن را ناممکن می داند در حالی که اگر آنها به علم هرمنوتیک معتقد باشند نمی توانند بر حصول خود پافشاری کنند زیرا طبق گفته خود آنها هر کسی می تواند از حصول هرمنوتیک دیدگاه خود را داشته باشد و هیچ اصلی در هرمنوتیک قابل اثبات نیست.

محمدرضایی گفت: قرآن کتاب هدایت و نورانیت است و چگونه می توان معتقد بود که یک نقشه راه را بتوان به صورت های مختلف تفسیر کرد و هر کسی جهت راه را از یک طرف تعیین کند و بعد بگوید تمام این جهتها صحیح هستند.

این استاد دانشگاه با اشاره به مبنای زبانی قرائتهای گوناگون گفت: بعضی معتقدند که زبان نمادین است نه واقع گرا و در نتیجه می گویند داستانهای قرآن دارای حقیقت نیست و مانند قصه هایی است که مادربزرگ ها برای بچه های خود نقل می کنند در صورتی که این مساله با خود آیات قرآن منافات دارد و خداوند می فرماید: این قصه ها حق است. دو مبنای رابطه خاص انسانها با خدا و عدم حجیت کتاب خدا و همچنین تکامل معرفتی دینی در مورد قرائت های مختلف قرآن وجود دارد که هر دو مردود هستند.

شایان ذکر است در نشست تخصصی قرائت های مختلف قرآنی کریم چهارشنبه 19 مرداد در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم برگزار شد.

پایان پیام/