آیا درخواست با عصمت انبیاء سازگار است؟

خبرگزاری شبستان: ذهن آدمی همواره دغدغه مند و کنجکاو در شناخت ناشناخته ها است، از این رو است که در سراسر زندگی سوالات بیشمار ذهن او را به خود درگیر می کند؛ در این میان پاسخ برخی سوالات به صورت تجربی برای او قابل یافتن است اما هستند بسیاری از سوالات که خارج از میدان تجربه انسان بوده و پاسخ آنها به آسانی بدست نمی آید. از این رو در سلسله مباحث نسیم اندیشه از لسان آیت الله جوادی آملی، مرجع شیعیان و مولف تفسیر تسنیم به برخی از این سوالات پاسخ داده می شود.

تقاضای حضرت نوح (ع) در مورد نجات فرزندش، با عتاب خداوند مواجه گردید. آیا در خواست با مقام عصمت انبیا سازگار است؟
در این آیات، حضرت نوح (ع) از خدا تقاضایی کرده که به آن آگاه نبوده است، آنگاه پوزش طلبید و از خدا درخواست بخشش کرد و اگر خداوند او را نمی بخشید، از زیان کاران بود، حال آنکه همه این ها از ساحت پیامبر معصوم فاصله ها دارد.
ممکن است اصل شبهه این گونه تقریر شود:
یکم. ظاهر گفتار نوح(ع): انَّ لَیَسَ من اَهلی)(1) آن است که آن شخص هلاک شده را هم فرزند خود دانست و هم اهل خویش تلقی کرد.
دوم.ظاهر گفتار خداوند(انَّ لَیَسَ منَ اَهلَک)(2) آن است که آن شخص هالک، اهل نوح نبود و این نفی، تکذیب آن اثبات است.
اما تقریر پاسخ آن چنین است:
یکم.ظاهر عنوان اهل، شامل تمام اعضای خانواده می شود، بنابراین فرزند نوح از اهل وحی محسوب می شد.
دوم. طبق وعده الهی اهل نوح از طوفان و غرق مصون هستند.
سوم. وعده الهی تخلف ناپذیر نیست. این مجموعه سبب پرسش نوح(ع) یعنی استعلام وی شد، نه سوال اعتراض آمیز، چون سوال گاهی به عنوان استعلام است و زمانی به عنوان بازخواست، مانند آن می گویند: فلان شخص زیر سوال رفت، یعنی بازخواست شد. نظیر: وقفوهم انهم مسولون)(3)
چهارم. عصاره جواب خدا به تعلیم یا تنبیه باز می گردد، نه تکذیب، یعنی خدا با جمله (انه لیس من اهلک) و با تعلیل (انه عمل غیر صلح)(4)، عنوان اهل را تببین و آن را تفسیر کرد که منظور عنوان اهل، اهلیت ولوی است، نه اهلیت شناسنامه ای.
پنجم. بازگشت چنین تفسیر و تعلیم همان است که جهل معنای مقصود از عنوان اهل زدوده شود، آنگاه نوح آگاه شود که پسر وی داخل مستثنا است، نه مستثنا منه: (قل احمل فیلها من کل زوجین اثنین و اهلک الا من سبق علیه القول)(5) یعنی صالح نجات می یابد و طالح غرق می شود و فرزند تو طالح بود.
ششم. آنچه از نوح(ع) در این باره رسید: این بود: (و لا تکن مع الکفرین)(6) و نفرمود: (من الکافرین) و محتمل است که خود آن حضرت از کفر مستور فرزندش آگاه نبود(جهل به موضوع).
هفتم. حضرت نوح(ع) مانند انبیای دیگر همه علوم خود را لحظه به لحظه از ناحیه خدای سبحان دریافت می کرد، ممکن است جریان ظهور کفر فرزند و اطلاع به این که او عمل ناصالح یا عامل ناشایست است، از همین قبیل بوده باشد.
پی نوشت:
1.سوره هود، آیه 45
2.سوره هود، آیه 46
3.سوره صافات، آیه 24
4.سوره هود آیه 46
5.سوره هود آیه 40
6.سوزه هود آیه 42
پایان پیام/