فیلم ها مشاور دینی واقعی داشته باشد/ «طلا و مس» باورپذیرتر از«رسوایی»

حجت الاسلام حامد ابوالحسنی، کارشناس دفتر مطالعات راهبردی معاونت فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، فیلمساز و نویسنده در پاسخ به این سوال که فیلم ها و سریال هایی که تاکنون در مورد روحانیت ساخته شده تا چه اندازه توانسته است تصویر درستی از روحانیت به نمایش بگذارد به خبرنگار شبستان گفت: ما از تاریخ تشکیل سینما در ایران سه دوره داشتیم. د"وره اول از بعد از تشکیل سینما تا سال 57 بود. این دوره، دوره تهاجم به روحانیت بود. در این دوره تصاویری که از روحانیت نشان داده می شد، بد و زشت بود زیرا سیستم پهلوی با روحانیت مخالف بود. فیلم هایی مثل "حاجی آقا نمونه ای از این دسته فیلم هاست، فردی که جهل و مخالفت با مظاهر تمدن دارد و عقب افتاده هم نشان داده شده است.

تاریخچه سه دوره ای روحانیت در سینما

حجت الاسلام ابوالحسنی دوره دوم تاریخچه سینما در ایران  را بعد از سال 57 عنوان کرد و افزود: این دوره، دوره ستایش نامیده می شود زیرا فیلم هایی که در این دوره در مورد روحانیون ساخته شدند به ستایش روحانیت پرداختند. فیلم میرزا کوچک خان در این دسته قرار می گیرد. در این دوره تصاویر خوبی از روحانیون، رشادت های آنها در انقلاب و روحانیون قهرمان نشان داده شد.

وی ادامه داد: دوره سوم تاریخچه روحانیت در سینمای ایران از سال 76 آغاز می شود که این دوره، دوره آسیب شناسی است. در جهت سازندگی چهره روحانیت فیلم هایی همچون " زیر نور ماه " و " طعم گیلاس " ساخته شدند.

روحانی فیلم ها در بطن جامعه نیست

کارشناس دفتر مطالعات راهبردی معاونت فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری تصریح کرد: در حال حاضر در فیلم ها و سریال هایی که در سینما و تلویزیون نمایش داده می شوند، آسیب هایی مشاهده می شود. از جمله اینکه روحانی از جامعه دور است، در گوشه خانه مشغول کتاب خواندن است و از سیاست و حاکمیت دور افتاده است، در صورتی که روحانیت وسط مردم و در متن سیاست هستند.

حجت الاسلام ابوالحسنی در مورد اشکال دوم فیلم ها و سریال هایی که در مورد روحانیت ساخته شده است، عنوان کرد: در این فیلم ها و سریال ها روحانی دور از خرد نمایش داده می شود، کسی که به جای عقل از استخاره استفاده می کند، در صورتی که می دانیم یکی از منابع فقه شیعه عقل است.

روحانی در فیلم ها دور از مدرنیته است

سازنده فیلم های مستند  " اعتکاف "،  " سینمای سلطه "،  " بازار امین تبریز " و  " چشم ها را باید شست " با اشاره به اشکال سوم فیلم هایی که در مورد روحانیت از تلویزیون و سینما نشان داده می شود، اظهار داشت: در این فیلم ها و سریال ها روحانی دور از جریان های جدید جامعه و دور از مدرنیته است. روحانی در این فیلم ها با فضاهای اجتماعی آشنا نیست. این فیلم ها و سریال ها نشان می دهد یک روحانی با کامپیوتر و فضاهای جدید غریبه است. در واقع تصویر عقب مانده ای از روحانیون نشان داده می شود.

تزریق طلاب به سینما

وی با بیان اینکه واقعیت ها را در مورد روحانیون در فیلم ها و سریال ها به نمایش گذاشت، تصریح کرد: خود طلاب و حوزه علمیه باید وارد عرصه شود. مقام معظم رهبری بارها تاکید کردند که هر حرفی که  می خواهد ماندگار شود باید به زبان هنر بیان شود. حوزه در این زمینه حرکت هایی کرده است اما در حد جشنواره باقی مانده است. طلاب هنرمند باید شناسایی شوند و در عرصه سینما تزریق شوند.

حجت الاسلام ابوالحسنی در پاسخ به این سؤال که چه ابعادی از زندگی روحانیون در فیلم ها و سریال ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته و کدام ابعاد مفغول مانده است به شبستان گفت: فیلم ها و سریال های زیادی در مورد روحانیت ساخته شده است اما آنچه که مهم است این است که باید واقعیت نشان داده شود. فیلمسازان ما روحانی را نمی شناسند و فکر می کنند که آنها هیچ مشکلی ندارند، حقوق و شهریه ای می گیرند و مشکل مالی ندارند در صورتی که روحانیون کار تبلیغ می کنند و برای این کار حقوق نمی گیرند و بازنشستگی هم ندارند.

روحانی "رسوایی" آسمانی است

نویسنده نمایشنامه های  " از ملیکا تا نرجس "،  "روایت عشق "،  "سوگنامه آفتاب و پرواز " با اشاره به فیلم سینمایی " طلا و مس " اظهار داشت: در این فیلم تا حدی مشکل یک طلبه نشان داده شده است.  روحانی " طلا و مس " باورپذیر است و دست یافتنی است در صورتی که روحانی نمایش داده شده در فیلم"  رسوایی " روحانی ای است که اشتباه ندارد و حالت معصومیت دارد.

وی با اشاره به فیلم سینمایی  "رسوایی " خاطرنشان کرد: ده نمکی در این فیلم یک روحانی آسمانی را نشان داده است. این برای الگودهی خوب است اما این روحانی دست یافتنی نیست. جوان امروز نمی تواند با روحانی آسمانی ارتباط برقرار کند و همزادپنداری کند. جوان از چنین روحانی جدا می شود و می گوید من نمی توانم مثل این روحانی باشم. البته روحانی نمایش داده شده در " رسوایی " بین مردم و نزدیک به مردم است و برای مردم تلاش می کند.

کارهای هنری طلاب شخصی است

حجت الاسلام ابوالحسنی در پاسخ به این سوال که روحانیون و سینماگران در جامعه ایران تا چه اندازه درک درستی از حوزه کاری یکدیگر دارند به شبستان اظهار داشت: در حال حاضر بزرگترین مشکل ما این است که حوزه علمیه و طلاب علاقه مند به فضای سینما هستند و در این زمینه کار هم می کنند اما این کار بیشتر جنبه شخصی دارد. باید با صدا و سیما هماهنگی های لازم صورت گیرد تا طلاب راحت تر وارد عرصه سینما شود.

وی با بیان اینکه فیلمسازان باید از روحانیون در تولید محتوا کمک بگیرند، عنوان کرد: کارگردان می تواند از نظر فرم کار کند اما روحانیون می توانند در محتوا وارد شوند. اگر همکاری روحانیون و سینماگران صورت گیرد ما شاهد مشکلاتی که در مورد فیلم  "رستاخیز " ایجاد شد، نخواهیم بود و دیگر در مورد فیلم های مذهبی شاهد جنجال و مشکل نخواهیم بود.

مشاور دینی فیلم ها واقعی باشد

حجت الاسلام ابوالحسنی تصریح کرد: بسیاری از فیلم هایی که ساخته می شود مشاور دینی دارد اما بهتر است دستیار کارگردان روحانی باشد و روحانی به نویسنده هم مشاوره بدهد. در واقع روحانی باید از اول همراه گروه فیلمساز باشد نه اینکه بعد از ساخت فیلم فقط اسم روحانی را به عنوان یک مشاور درج کنند. در بخشی از فیلم ها این مشاور حضور واقعی ندارد و تنها یک اسم است.

آشتی روحانیت و سینماگران ضروری است

وی با بیان اینکه روحانیت و سینماگران باید با هم آشتی کنند، اظهار کرد: نیاز است که روحانیون با هنر و سینما آشتی کنند و از طرفی هنرمندان و کارگردانان نیز با روحانیت آشتی کنند و نه یک تشریک مساعی اتفاق بیفتد و تقسیم کار شود. محتوا به روحانیت و فرم هم به هنرمند و هنرمندان و کارگردانان سپرده شود.

کارشناس دفتر مطالعات راهبردی معاونت فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری معتقد است اگر کارگردان تمام تنه به محتوا و فرم بپردازد، نتیجه جنجال هایی می شود که در فیلم " رستاخیز " شاهد آن بودیم.

وی با اشاره به فیلم"  مارمولک " یادآور شد: این فیلم مفهوم خوبی داشت و نشان داد هر کس لباس روحانیت را بپوشد، هدایت می شود و این لباس آدم خودش را می خواهد. بحث لیاقت لباس در این فیلم نمایش داده شد.

نمایش کلیسا و کشیش در ۹۰ درصد فیلم های خارجی

حجت الاسلام ابوالحسنی با اشاره به اینکه فیلم های خارجی بیشتر به بحث کلیسا و کشیش می پردازند، بیان کرد: اگر فیلم های خارجی را نگاه کنید بالای 90 درصد در آن تصاویری از کلیسا و کشیش است، متاسفانه فیلم های ایرانی اینطور نیست. ما یا در مورد روحانی فیلم ساختیم و یا در فیلم های خود روحانی و مسجد را نشان نمی دهیم در صورتی که کارگردانان باید تا جایی که امکان دارد ولو چند ثانیه هم که شده در فیلم خود روحانیون، مناسک و رفتارهای دینی را نشان بدهند.