خبرگزاری شبستان: قرآن حکیم در آیه 86 سوره نساء می فرماید: وَ إِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنهَْا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ کاَنَ عَلىَ کلُِّ شىَْءٍ حَسِیبًا/ و چون به شما درودى گفته شد، با درودى بهتر از آن یا همانند آن پاسخ دهید؛ بىگمان خداوند حسابرس همه چیز است.
اما در تفسیر نمونه آمده است: "تحیت در لغت از ماده"حیات" و به معنى دعا براى حیات دیگرى کردن است خواه این دعا به صورت سلام علیک - خداوند تو را به سلامت دارد- و یا حیاک اللَّه - خداوند تو را زنده بدارد- و یا مانند آن باشد ولى معمولا این کلمه به هر نوع اظهار محبت افراد بوسیله سخن اطلاق می شود که روشنترین مصداق آن همان سلام کردن است.
ولى از پارهاى از روایات، همچنین تفاسیر، استفاده مىشود که اظهار محبتهاى عملى نیز در مفهوم"تحیت" داخل است، در تفسیر على بن ابراهیم از امام باقر و امام صادق ع چنین نقل شده که: "المراد بالتحیة فى الایه السلام و غیره من البر/ منظور از تحیت در آیه، سلام و هر گونه نیکى کردن است" و نیز در روایتى در کتاب مناقب چنین مىخوانیم" کنیزى یک شاخه گل، خدمت امام حسن (ع) هدیه کرد، امام در مقابل آن وى را آزاد ساخت و هنگامى که از علت این کار سؤال کردند، فرمود: خداوند این ادب را به ما آموخته آنجا که مىفرماید:
"وَ إِذا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها" و سپس اضافه فرمود: تحیت بهتر، همان آزاد کردن او است" و به این ترتیب آیه یک حکم کلى درباره پاسخ گویى به هر نوع اظهار محبتى اعم از لفظى و عملى مىباشد.
در پایان آیه براى اینکه مردم بدانند چگونگى" تحیتها" و" پاسخها" و برترى یا مساوات آنها، در هر حد و مرحلهاى، بر خداوند پوشیده و پنهان نیست مىفرماید: خداوند حساب همه چیز را دارد.
اما در ادامه تفسیر این آیه آمده است: تا آنجا که مىدانیم تمام اقوام جهان هنگامى که به هم مىرسند براى اظهار محبت به یکدیگر نوعى تحیت دارند که گاهى جنبه لفظى دارد و گاهى به صورت عملى است که رمز تحیت مىباشد، در اسلام نیز"سلام" یکى از روشنترین تحیتها است، و آیه فوق همانطور که اشاره شد گرچه معنى وسیعى دارد اما یک مصداق روشن آن سلام کردن است، بنابراین طبق این آیه همه مسلمانان موظفند که سلام را به طور عالیتر یا لااقل مساوى جواب گویند.
همچنان که در سوره نور آیه 61 مىخوانیم: "فَإِذا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا عَلى أَنْفُسِکُمْ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبارَکَةً طَیِّبَةً/ هنگامى که وارد خانهاى شدید بر یکدیگر تحیت الهى بفرستید تحیتى پر برکت و پاکیزه"
در این آیه سلام به عنوان تحیت الهى که هم مبارک است و هم پاکیزه، معرفى شده است، ضمنا مىتوان از آن استفاده کرد که معنى "سلام علیکم" در اصل "سلام اللَّه علیکم" است، یعنى درود پروردگار بر تو باد، یا خداوند تو را به سلامت دارد، و در امن و امان باشى به همین جهت سلام کردن یک نوع اعلام دوستى و صلح و ترک مخاصمه و جنگ محسوب مىشود.
از آیه 75 سوره فرقان نیز استفاده مىشود که تحیت اهل بهشت نیز سلام است. "أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فِیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً/ اهل بهشت در برابر استقامتشان از غرفههاى بهشتى بهرهمند مىشوند و
تحیت و سلام به آنها نثار مىشود" همچنان که در آیه 23 سوره ابراهیم و آیه 10 سوره یونس درباره بهشتیان نیز مىخوانیم "تَحِیَّتُهُمْ فِیها سَلامٌ / تحیت آنها در بهشت سلام است"
در روایات اسلامى تاکید زیادى روى سلام شده تا آنجا که از پیغمبر اکرم (ص) نقل شده: "من بدء بالکلام قبل السلام فلا تجیبوه/ کسى که پیش از سلام آغاز به سخن کند پاسخ او را نگوئید" از امام صادق (ع) نقل شده که خداوند مىفرماید: "البخیل من یبخل بالسلام / بخیل کسى است که حتى از سلام کردن بخل ورزد"
در حدیث دیگرى از امام باقر (ع) مىخوانیم: "ان اللَّه عز و جل یحب افشاء السلام/ خداوند افشاء سلام را دوست دارد" منظور از افشاى سلام، سلام کردن به افراد مختلف است.
در پارهاى از روایات دستور داده شده است که به افراد رباخوار، فاسق، منحرف و مانند آنها سلام نکنید و این خود یک نوع مبارزه با فساد است، مگر اینکه سلام کردن به آنها وسیلهاى باشد براى آشنایى و دعوت به ترک منکر. ضمنا باید توجه داشت که منظور از تحیت به احسن آن است که سلام را با عبارات دیگرى مانند" و رحمة اللَّه" و مانند" و رحمة اللَّه و برکاته" تعقیب کنند.
در تفسیر" در المنثور" مىخوانیم شخصى به پیغمبر اکرم (ص) عرض کرد" السلام علیک" پیامبر (ص) فرمود:" السلام علیک و رحمة اللَّه"، دیگرى عرض کرد" السلام علیک و رحمة اللَّه" پیامبر (ص) فرمود" و علیک السلام و رحمة اللَّه و برکاته" نفر دیگرى گفت:" السلام علیک و رحمة اللَّه و برکاته" پیامبر ص فرمود:" و علیک" و هنگامى که سؤال کرد که چرا جواب مرا کوتاه بیان کردید فرمود:" قرآن مىگوید: تحیت را به طرز نیکوترى پاسخ گوئید اما تو چیزى باقى نگذاشتى" در حقیقت پیامبر (ص) در مورد نفر اول و دوم تحیت به نحو احسن گفت اما در مورد شخص سوم به مساوى زیرا جمله" علیک" مفهومش این است که تمام آنچه گفتى بر تو نیز باشد.
پایان پیام/
نظر شما