پایان تاریخ کجاست؟

به گزارش خبرنگار شبستان، یکی از مقاله‌های برتر ارایه شده به دبیرخانه هفتمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت به قلم دکتر حمید عبداللهیان نگاشته شده است.

دکتر عبداللهیان، دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه تهران است که با ارایه مقاله‌ای با عنوان تحلیلی تاریخی بر تکوین مفهوم پایان تاریخ در سینمای قرن بیست و یکم در همایش دکترین مهدویت شرکت کرده است. این مقاله واژه‌هایی چون پایان تاریخ، خوانش متن، ترس و امید، تحلیل فیلم و امپراطوری سینمای غرب را توضیح می‌دهد و تلاش می‌کند تصویری روشن از سیر تاریخی مفهوم آخرالزمان در سینمای معاصر غربی ارایه دهد.

عبداللهیان تحول مفهوم دینی پایان تاریخ در سینمای آمریکا را در دهه 2000 تا 2011 با استناد به متن 9 فیلم برتر این دوره مورد مطالعه قرار می‌دهد.

در بخشی از این مقاله آمده است: از پایان دهه 1970 میلادی فیلم‌های ژانر جنگی- روشنفکری برای اثبات عنصری عینی به نام برتری فرهنگی غرب و سپس به تدریج برای اثبات بی‌سرانجامی تاریخ و از دهه 1990 برای اثبات پایان تاریخ به معنای دینی ساخته شده‌اند.

وی برای نشان دادن اینکه چنین برداشتی صرفا برداشتی احساسی نیست و از واقعیت نشأت گرفته است، روایت‌شناسی این فیلم‌ها را که عمدتا با بن‌مایه‌های مخالفت با ایران ساخته شده‌اند مورد بررسی قرار می‌دهد.

دانشیار گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: به لحاظ فطری از رویکرد چند رشته‌ای ارتباطات و مطالعات فرهنگی استفاده می‌کنم. مفهوم پایان تاریخ در بستر کنش‌های نمادین در دیالوگ فیلم‌ها انعکاس یافته است تا پدیده ارتباطی را بازنمایی کند و از نظر مطالعات فرهنگی نیز می‌توان نشان داد که روابط قدرت در سطح جهان در بازسازی این مفهوم تأثیر داشته است.

نویسنده در بخشی از این مقاله تصریح کرد: به لحاظ روش‌شناسی برای شناخت بازنمایی مفهوم پایان تاریخ در متون این فیلم‌های سینمایی علاوه بر مصاحبه با دو نفر از متخصصان حوزه فیلم در ایران از تحلیل گفتمان و روایت‌شناسی تاریخی نیز بهره برده است.

وی نتایج احتمالی را بر این اصل استوار می‌سازد که جنس قدرت با روابط کهن اقتصاد سیاسی قابل تعریف و سنجش‌پذیر نیست و در عوض نرم‌افزاری و غیرملموس است.

عبداللهیان ادامه داد: در گفتمان بیشتر این‌گونه فیلم‌ها اندیشه و فرهنگ غربی به عنوان کالای فرهنگی برای تأثیر بر تفکر مخاطبان عرضه می‌گردد.

این پژوهشگر مهدوی افزود: این فیلم‌‌ها انسان را نه با ترس از نیروهای ماورایی یا نیروهای سخت بلکه با امید به آینده‌دار بودن تاریخ به تعادل اجتماعی و پیروی از هنجارهای جهان امپراطوری هدایت می‌کند.

شایان ذکر است، هفتمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت با شرکت میزبانانی خارجی و داخلی از پنج قاره جهان طی روزهای 23 و 24 تیر در مرکز همایش‌های سازمان صدا و سیما برگزار گردید.

پایان پیام/