اگر ابن سینا نبود، ما هم مانند غرب متوقف می شدیم

به گزارش خبرنگار شبستان، دکتر غلامرضا اعوانی، رییس هیئت مدیره انجمن حکمت و فلسفه ایران، در اولین روز از همایش «ابن سینا و فلاسفه اسلامی» که به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا، برگزار شد، با موضوع «ابن سینا و توماس آکویینی درباره جوهر» به ایراد سخنرانی پرداخت.

رئیس انجمن بین‌المللی فلسفه اسلامی ISIP که موضوع سخن خود را حل اختلاف بین سن توماس آکوینی و ابن سینا درباره جوهر معرفی کرد، اظهار داشت: مشکلی که توماس مطرح می کند اصلا به ابن سینا وارد نیست، اما در تاریخ فلسفه بسیار مشهور است.

وی با بیان اینکه ابن سینا بسیار مورد احترام سن توماس است، به تعریف جوهر در دکارت و اسپینوزا پرداخت و گفت: اینان جوهر را به موجود بالذات تعریف می کردند، اما باید توجه داشت که این تعریف از کجا آمده است؟!

عضو هیئت مدیره فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های فلسفه جهان FISP در این راستا توضیح داد: در بررسی این موضوع در پژوهش های خود به مقاله ای از ژیلسون رسیدم که این مقاله به مناسبت هشتصدمین سال درگذشت توماس به نگارش درآمده بود. توماس در این مقاله می گوید که موجود بالذات تعریف جوهر نیست ، آنگونه که ابن سینا می گوید.

وی که بر این باور بود ابن سینا فیلسوفی بود که باید از نو شناخت، در ادامه سخنانش اظهار داشت: من در این مقاله، برای اولین بار می خواهم به سوء معنایی که در جوهر و عرض به وجود آمده است را تبیین کنم.

عضو شورای علمی دانشنامه ادبیات عرفانی با این ادعا که ابن سینا پایه گذار انتولوژی است و کریستین ولف کسی بود که انتولوژی را وارد فلسفه کرد و به معنی الاهیت بالمعنی الاعم به کار برد، ادامه داد: کسی که الاهیات بالمعنی الاعم و الاخص را از هم جدا کرد ابن سینا بود.

وی در ادامه گفت: ابن سینا اثبات می کند که موضوع علم ما بعدالطبیعه موجود بما هو موجود است و مدعی است که خلاصه مطالبی که در این علم بحث می شود، موجود به اعتبار مقولات، موجود به اعتبار قوه و فعل، موجود بالذات و بالعرض و موجود به اعتبار صدق و کذب است.

استاد دانشگاه شهید بهشتی که مدعی بود که موجود بالذات و موجود بالعرض، همان جوهر و عرض نیست و این اشتباه بزرگی در تاریخ فلسفه است، ادامه داد: علوم درباره موجود بحث می کنند مگر سوفسطاییانی که به نحوی معدوم را نیز داخل بحث می کنند. علم الاهی از موجود بماهو موجود بحث می کند. اما آیا همه معانی موجود، مبحث فلسفی است؟

وی در ادامه با بیان اینکه آنچه علم الاهی از آن بحث می کند از دیدگاه ارسطو چهار معناست که ابن سینا هم به آن اشاره کرده است، گفت: دو معنای آن در علم الاهی معتبر است و دو معنای دیگر معتبر نیست. موجود به اعتبار مقولات و موجود به اعتبار قوه و فعل، جزء همین معانی معتبر است.

استاد برگزیده همایش نخستین چهره ماندگار در عرصه علم و فرهنگ، با اشاره به اینکه موجود بالذات مورد بحث علمی است اما موجود بالعرض اینگونه نیست، گفت: باید توجه داشت که موجود بالذات را به این معنای جوهر و موجود بالعرض را به معنای عرض آوردن، این بحث جوهر و عرض نیست.

وی در پایان سخنانش با تاکید بر اینکه اگر ابن سینا نبود، ما هم مثل غرب متوقف شده و فلسفه ما به راه دیگری منحرف می شد، گفت: ابن سینا فیلسوفی است که به نکات بسیار دقیق و ظرایف عجیبی نظر داشته است و باید در آثار او به جد مطالعه و پژوهش داشت.

گفتنی است همایش ابن‌سینا و فلسفه اسلامی به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا در سالن تلاش وزارت تعاون با حضور اندیشمندان، پژوهشگران و علاقه‌مندان حوزه فلسفه در 26 و 27 مهر برگزار شد.

پایان پیام /